MS proponuje kolejne usprawnienia w sądach

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji rozporządzenia zmieniającego Regulamin urzędowania sądów powszechnych, które które ma zwiekszyć sprawność i jakość działania sądów powszechnych oraz poprawić warunki pracy sędziów i pracowników sądów, stron procesowych, świadkóworaz interesantów sądów.

W projekcie proponuje się tworzenie takiej struktury organizacyjnej budynku sądu, aby istniały możliwości przemieszczania się sędziów i pracowników sądów w obrębie budynku sądu, ograniczające kontakty tych osób z interesantami poza salą sądową i sekretariatem do niezbędnego minimum. Przyjmuje się, że budynek sądu powinien w miarę możliwości posiadać co najmniej dwa odrębne wejścia.
Zwiększeniu bezpieczeństwa w sądach służyć ma rejestracja elektroniczna danych osób wchodzących do budynku sądu. Zamiar wejścia do sądu będzie wiązał się z obowiązkiem okazania dokumentu ze zdjęciem w celu „pobrania” danych na nim zawartych przez urządzenie rejestrujące.
Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że najbardziej realne wydaje się założenie, że nowa koncepcja bezpieczeństwa w sądach będzie wdrażana etapowo, z uwzględnieniem możliwości technicznych i finansowych.
Projekt zakłada również ujednolicenie godzin urzędowania sądów i wprowadzenie wydłużonych godzin urzędowania w tym samym dniu we wszystkich sądach, tj. w poniedziałek do godz. 1800.
Zgodnie z projektem, prezesi sądów będą zobowiązani do utworzenia w każdym sądzie biura obsługi interesantów. Biuro powinno być tak usytuowane, aby osoby wchodzące do sądu bez problemu mogły je znaleźć. Optymalne założenie przewiduje tworzenie kompleksowych biur, obejmujących: biuro podawcze, kasę (lub urządzenie umożliwiające dokonanie wpłaty) oraz czytelnię. Do czasu utworzenia biura obsługi interesantów, w sądach powinny być zatem tworzone przynajmniej, tzw. punkty informacyjne w obrębie biura podawczego.
Niezwykle istotna będzie możliwość uzyskania w biurze obsługi interesantów podstawowych informacji z zakresu postępowania sądowego, danych teleadresowych sądów i właściwości wydziałów. Zasadą będzie nie tyle udzielanie ustnych informacji o procedurach sądowych, co udostępnianie broszur informacyjnych zawierających podstawowe informacje, przydatne dla interesantów sądów. Zadania biur obsługi interesantów wiążą się również ze zmianami przepisów rozporządzenia, dotyczących czasu pracy sądów. W związku z ustaleniem godzin urzędowania sądów w poniedziałki w godz. 8 – 18, przewiduje się, że w tym dniu, w godz. od 16 – 18, czyli po czasie urzędowania sekretariatów sądowych, w biurze obsługi interesantów będzie istniała możliwość załatwienia pewnych spraw, w tym złożenie pisma i odebranie przygotowanego przez sekretariat dokumentu, po uprzednim zgłoszeniu takiego zapotrzebowania w drodze elektronicznej. Warunkiem wydania dokumentu w związku z wcześniejszym zgłoszeniem takiej prośby do sekretariatu, będzie jednak złożenie w biurze obsługi interesantów pisemnego opłaconego wniosku, jeśli przepisy szczególne przewidują taki wymóg. Zadania biura obsługi interesantów będą odpowiednio szersze, jeśli będzie ono miało charakter biura kompleksowego, obejmującego również biuro podawcze, kasę i czytelnię. Jak wskazano wyżej, dopóki w sądzie nie zostanie utworzone biuro obsługi interesantów, zadania biura, do czasu jego utworzenia, będzie wykonywał wyznaczony przez prezesa sądu pracownik biura podawczego w ramach punktu informacyjnego.

Projekt wprowadza podstawę do wyświetlania w formie elektronicznej, na monitorze umieszczonym przy wejściu do sądu, bieżącego zestawienie spraw rozpoznawanych w sądzie w danym dniu, które obejmuje godzinę rozpoczęcia posiedzenia, sygnaturę akt sprawy, rodzaj sprawy, wskazanie miejsca jej rozpoznawania. Przepis ten dotyczy również tablic ogłoszeniowych, w tym także tablicy zawierającej informacje porządkowe.
Ministerstwo Sprawiedliwości chce również wprowadzenia obowiązku prowadzenia przez sąd stron internetowych, które powinny mieć jednolitą we wszystkich sądach formę, zgodną z wytycznymi Ministra Sprawiedliwości.
W projekcie jednoznacznie przesądzono, że kierownik sekretariatu, upoważniony przez niego pracownik sekretariatu lub inny pracownik sądu (np. kurator) może udzielić telefonicznej informacji także w zakresie treści orzeczenia sądowego. Z uwagi na dotychczasowe brzmienie przepisu, zagadnienie to było sporne i sądy stosowały różnorodną praktykę. Proponuje się dodać regulację zobowiązującą do udzielania informacji na zapytania skierowane do sądów w formie elektronicznej.
Ministerstwo Sprawiedliwości planuje wprowadzić podstawę do prowadzenia przez prezesów sądów apelacyjnych zbiorów prawomocnych orzeczeń sądu apelacyjnego i podległych sądów okręgowych wraz z uzasadnieniami oraz ich publikowania obligatoryjnie na stronie internetowej, a dodatkowo także w formie biuletynu, ale nie jest to obowiązkowe. Warunkiem skierowania orzeczenia do publikacji w taki sposób jest dokonanie jego anonimizacji.
Proponuje się ponadto wprowadzenie wymogu posiadania przez osobę wezwaną w charakterze świadka dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.
W projekcie przesądzono dodatkowo, kontrowersyjną do tej pory kwestię, że podpisanie orzeczenia i jego uzasadnienia musi być czytelne, z pełnym imieniem i nazwiskiem.
Wyraźnie przesądzono, kontrowersyjną do tej pory możliwość fotografowania akt sprawy oraz zawartych w nich dokumentów. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo nie tylko przeglądać akta sprawy, ale także otrzymywać z nich odpisy, kopie lub wyciągi. Mogą też sporządzać ręczne notatki na ich podstawie. Reguła ta dotyczy dostępu do całości akt i wszystkich zawartych tam dokumentów. Skoro podmioty te mogą otrzymywać kopie lub wyciągi z akt, zatem nie ma racjonalnych przesłanek do tego, by ograniczać im możliwość samodzielnego ich sfotografowania. Jest to znacznie szybszy sposób utrwalania dokumentacji, a ponadto dokonywany przez samego zainteresowanego, co w mniejszym stopniu absorbuje pracowników sekretariatu. Pamiętać jednak należy, że sporządzona przez osobę zainteresowaną fotografia, czy też jej wydruk, podobnie jak kserokopia, nie posiada mocy dokumentu urzędowego.
Duże znaczenie praktyczne ma propozycja wprowadzenia zasady przesyłania przez sąd odwoławczy, przy zwrocie akt do sądu pierwszej instancji, uzasadnienia w wersji elektronicznej, jeśli była sporządzona. Wymóg ten powinien przyczynić się znacząco do usprawnienia pracy sądów.
W projekcie proponuje się także wprowadzenie szeregu zmian, które mają bezpośredni wpływ na procedurę cywilną i karną.
Projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Źródło: www.ms.gov.pl, stan z dnia 15 czerwca 2011 r.