Powstały wątpliwości co do sposobu wybierania członków kolegiów, zasad funkcjonowania kolegiów wybranych poprzednio, wymaganych większości głosów, tajności głosowania itp. Tych wszystkich problemów dbający wielce o ustrój sądów powszechnych autorzy nowelizacji z sierpnia 2011 r. nie chcieli dostrzec, a gdy "Iustitia" zwracała na nie uwagę podczas prac - jej głos był ignorowany, a wskazywane błędy lekceważone (podobnie jak cała samorządność sędziowska).
Krajowa Rada Sądownictwa po zapoznaniu się z wnioskiem Zarządu Stowarzyszenia Sędziów Polskich „IUSTITIA” w kwestii wykładni przepisów ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych w związku ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw wyraziła następujące stanowisko w zakresie reguł głosowań organów sądów i samorządu sędziowskiego w kontekście zmian wprowadzonych ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (dalej zm. p.u.s.p.).
Wymóg bezwzględnej większości głosów dla podjęcia uchwały zgromadzenia ogólnego sędziów okręgu
Art. 10 zm. p.u.s.p. stanowi, że kadencje kolegiów sądów apelacyjnych i okręgowych, działających w dotychczasowym składzie, wygasają z upływem 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (tj. 29 września 2012 r.). Art. 12 ust. 4 zm. p.u.s.p. stanowi, że zgromadzenia ogólne sędziów okręgu i zgromadzenia przedstawicieli sędziów okręgu, utworzone na podstawie przepisów dotychczasowych, działają w dotychczasowym składzie do czasu upływu kadencji ich obecnych wybranych członków. Z art. 35 § 7 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (dalej: p.u.s.p.) wynika, że do podjęcia uchwały przez zgromadzenie ogólne sędziów okręgu jest wymagana obecność co najmniej połowy wszystkich członków zgromadzenia. Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów. Uchwalone przepisy stwarzają zatem możliwość funkcjonowania jednocześnie kolegium i zgromadzenia ogólnego w sądzie okręgowym wybranych na podstawie przepisów dotychczasowych bądź nowych. Tym samym niezachowana zostanie zasada wynikająca z zm. p.u.s.p., iż organy te składać się mają po 1 z sędziów sądów okręgowych i sędziów sądów rejonowych. Stowarzyszenie w swoim wniosku poruszyło kwestię wyboru: członków kolegium, członków zgromadzenia ogólnego sędziów apelacji i członków zebrania przedstawicieli sędziów okręgów. W wypadku przyjęcia, że dla dokonania wyboru konieczne jest podjęcie uchwały to, zdaniem wnioskującego, przy wymogu bezwzględnej większości, będzie to utrudnione z racji nieprzewidywania przez ustawę zasad ewentualnych kolejnych tur wyborów do uzyskania odpowiedniej większości. Słusznie wskazuje pytający, że opiniowanie kandydata na prezesa sądu jest uchwałą, albowiem ustawa wprost przewiduje sytuację niemożności osiągnięcia wymaganej większości – nie wydania opinii – vide art. 23 § 3 p.u.s.p. Redakcja tego przepisu wydaje się dopuszczać możliwość przeprowadzenia kolejnych tur głosowań z zachowaniem ustawowego terminu. Także zasadnie pytający twierdzi, że ocena kandydata na sędziego nie wymaga żadnej konkretnej większości – wymagane jest tylko przegłosowanie danej kandydatury zgodnie z art. 58 § 2 p.u.s.p. W tym kontekście jednak brak jest podstaw dla przyjęcia, że dla dokonania wyboru nie jest konieczne podjęcie uchwały, czy też nie jest konieczne jej podjęcie poprzez uzyskanie bezwzględnej większości. Rada wyraża przekonanie, że zaistniałe wątpliwości interpretacyjne czy dostrzeżone przez pytającego nieuregulowane na poziomie ustawowym obszary dotyczące sposobu przeprowadzenia głosowań mogą zostać objęte szczegółowymi regulaminami organów sądów i samorządu sędziowskiego
Wymóg tajności głosowania
Głosowanie zgromadzenia ogólnego sędziów okręgu jest tajne m.in. w sprawach, o których mowa w art. 24 § 1 (opiniowanie kandydata na prezesa sądu okręgowego), art. 33 § 7 (wybór przedstawicieli sędziów okręgowych i przedstawicieli sędziów sądów rejonowych do zgromadzenia ogólnego sędziów apelacji) i art. 58 § 2 (ocena kandydatów na wolne stanowiska sędziowskie) p.u.s.p. Z art. 33 § 5 p.u.s.p. wynika, że do podjęcia uchwały przez zgromadzenie ogólne sędziów apelacji jest wymagana obecność co najmniej połowy wszystkich członków zgromadzenia. Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów. Głosowanie jest tajne m.in. w sprawach, o których mowa w art. 34 pkt 1, 2 i 4 (ocena kandydatów na stanowiska sędziów sądu apelacyjnego i sędziów sądów okręgowych, opiniowanie kandydatów na prezesa sądu apelacyjnego, opiniowanie rocznego sprawozdania dyrektora sądu apelacyjnego) i art. 112 § 3 (wybór kandydata na rzecznika dyscyplinarnego). Na gruncie tak ukształtowanego stanu prawnego, zdaniem wnioskującego, ustawa nie przewiduje wymogu przeprowadzenia tajnego głosowania jeśli chodzi o wybór członków kolegium i przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów (zarówno na szczeblu sądu okręgowego jak i apelacyjnego). Pytający wydaje się, odnośnie do wymogu tajności głosowań dotyczących wyboru członków kolegium, nie dostrzegać przepisów art. 28 § 1 zd. 1 i 30 § 2 p.u.s.p. Te przepisy wprost wprowadzają wymóg przeprowadzania wyboru członków kolegium w głosowaniu tajnym.
Natomiast w kwestii tego aspektu głosowań dotyczących wyboru przedstawicieli: sędziów danego sądu apelacyjnego, sędziów sądów okręgowych i rejonowych z obszaru apelacji (do zgromadzenia ogólnego sędziów apelacji a także do zgromadzenia przedstawicieli sędziów apelacji) zastosowanie ma art. 33 § 12 zdanie 1 (wymóg tajności głosowania) - podobnie tajność głosowania jest obligatoryjna na szczeblu sądu okręgowego (vide art. 38 § 8b i § 9 zdanie 3 p.u.s.p.). Założono, że pytający używając sformułowania „zgromadzenie przedstawicieli sędziów sądów rejonowych i okręgowych (wybierających członków KRS)” miał na myśli „zebranie przedstawicieli zgromadzeń ogólnych sędziów okręgów”, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa w brzmieniu po zmianach wprowadzonych zm. p.u.s.p. (zapytanie odnośnie do tajności głosowań podobnie nieprecyzyjne zdaje się dotyczyć zgromadzeń przedstawicieli, o których mowa w art. 33 § 10 zd. 1 i 35 § 9 p.u.s.p.).
Opracowanie: Katarzyna Irytowska, RPE WKP
Źródło: www.iustitia.pl, stan z dnia 10 sierpnia 2012 r.