Nowelizacja wprowadza definicję legalną urządzenia rejestrującego, czyli popularnych video- i fotoradarów. Jest to stacjonarne, przenośne albo zainstalowane w pojeździe albo na statku powietrznym urządzenie ujawniające i zapisujące za pomocą utrwalania obrazów naruszenia przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami. Definicja ta wprowadzona została w celu sprecyzowania, jakimi urządzeniami mogą się posługiwać organy kontroli ruchu drogowego. Ma to prowadzić do zautomatyzowania i scentralizowania systemu nadzoru nad ruchem drogowym oraz zapewnienia kompatybilności wszystkich urządzeń będących elementami systemu.
Doprecyzowano zasady udzielania informacji na żądanie uprawnionego organu komu powierzono pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie można było zapobiec. W przypadku podmiotów zbiorowych – m.in. jednostek samorządu terytorialnego – do udzielenia informacji zobowiązane będą osoby wyznaczone przez organ uprawniony do reprezentowania tego podmiotu na zewnątrz, a w przypadku niewyznaczenia takich osób – osoby wchodzące w skład tego organu.
Nowelizacja wprowadziła również zmiany w zakresie kompetencji straży miejskich i gminnych. Strażnicy będą uprawnieni do kontrolowania dokumentów wymaganych nie tylko w związku z kierowaniem pojazdem ale i z jego użytkowaniem. Urządzenia rejestrujące zainstalowane w pojazdach będą mogły być używane przez straż gminną jedynie wtedy, gdy pojazdy te będą znajdować się w ruchu. Ponadto strażnicy otrzymają uprawnienia do sprawdzenia, czy właściciel zarejestrowanego pojazdu powiadomił w terminie starostę o nabyciu bądź zbyciu pojazdu oraz o zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym. Możliwe będzie również żądanie od właściciela lub posiadacza pojazdu wskazania komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. Strażnicy gminni bądź miejscy będą mogli dokonywać kontroli ruchu drogowego na drogach gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także na drogach krajowych w obszarze zabudowanym, z wyłączeniem jednak autostrad i dróg ekspresowych. W trakcie działań będą mogli wykorzystywać urządzenia rejestrujące przenośne bądź zainstalowane w pojazdach, jednak kontrole te będą mogły być prowadzone jedynie w miejscu i czasie uzgodnionym uprzednio z właściwym miejscowo komendantem powiatowym (miejskim) policji lub Komendantem Stołecznym Policji.
Na uwagę zasługuje ust. 5 dodanego nowelizacją art. 129h, zgodnie z którym minister właściwy do spraw transportu otrzymał upoważnienie do wydania rozporządzenia, w którym określone zostaną m.in. warunki lokalizacji w pasie drogowym dróg publicznych stacjonarnych urządzeń rejestrujących, sposób ich oznakowania, a także szczegółowe warunki wykonywania przez strażników gminnych (miejskich) czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego, w tym obowiązku oznakowania miejsc prowadzenia kontroli.
Istotne zmiany, ze względu na sytuację jednostek samorządu terytorialnego, wprowadzono w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.). Dodany art. 20b nakłada na zarządców dróg – czyli także na samorządy – nowe obowiązki związane z urządzeniami rejestrującymi. Instalacja tych urządzeń oraz obudów na nie, ich usuwanie oraz utrzymanie zewnętrznej infrastruktury dla zainstalowanych urządzeń jest zadaniem zarządcy. Inicjatywa w tej kwestii należy do Głównego Inspektora Transportu Drogowego, bądź samego zarządcy, jednak za uprzednią zgodą Głównego Inspektora. Finansowanie powyższych działań leży w całości po stronie zarządcy drogi. Powyższe przepisy stosuje się odpowiednio do straży gminnych (miejskich) w przypadku urządzeń rejestrujących eksploatowanych przez te straże.
Spore znaczenie ma znowelizowany ust. 6 art. 20b . Przepis ten zabrania, w pasie drogowym dróg publicznych, instalowania, usuwania a także eksploatowania (bieżącej obsługi) urządzeń rejestrujących lub obudów na te urządzenia przez podmioty inne niż zarządcy dróg, Policja, Inspekcja Transportu Drogowego oraz straże gminne (miejskie). Tym samym odebrano możliwość działania przedsiębiorcom, którzy oferując swoje usługi gminom, rejestrowali naruszenia przepisów drogowych za pomocą własnych fotoradarów. Zapewnienie funkcjonowania stacjonarnych urządzeń rejestrujących oraz obudów na te urządzenia spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego lub strażach gminnych (miejskich), poza przypadkami gdy urządzenia zainstalowane zostały przez lub na wniosek Inspekcji Ruchu Drogowego lub Policję.
Wszystkie dochody, które zostaną uzyskane z grzywien za naruszenie przepisów ruchu drogowego, a które ujawnione zostaną za pomocą urządzeń rejestrujących, mają być przeznaczane przez j.s.t. na modernizację dróg, urządzeń drogowych oraz ogólną poprawę budowy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Natomiast do zajęcia pasa drogowego przez Inspekcję Ruchu Drogowego w związku z wykonywaniem zadań dotyczących urządzeń rejestrujących nie mają zastosowania przepisy mówiące o konieczności uzyskania zezwolenia zarządcy drogi.
Konsekwencją opisanych wyżej zmian jest wprowadzenie nowelizacji do ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 ze zm.). W wyniku wprowadzonych zmian art. 17 § 3 ustawy daje organom administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej i kontroli samorządu terytorialnego oraz strażnikom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego przysługują tylko wówczas, gdy w zakresie swojego działania w tym w trakcie prowadzonych czynności wyjaśniających ujawniły wykroczenie i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie. Znowelizowano również art. 97 § 1 zgodnie z którym w postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć również, gdy stwierdzi popełnienie wykroczenie za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, i nie zachodzi wątpliwość co do sprawcy czynu. Nałożenie grzywny może nastąpić w ciągu 180 dni od daty ujawnienia czynu. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu nowelizacji: „stanowi [to] jednocześnie urealnienie obecnie obowiązujących terminów, tak aby w większości przedmiotowych spraw nie było konieczne kierowanie wniosków do sadów nawet w przypadkach, w których sprawca nie neguje faktu popełnienia wykroczenia, jego okoliczności i przyznając się do winy gotów jest zapłacić grzywnę, której jednak nałożenie w drodze mandatu karnego nie jest możliwe ze względu na przekroczenie terminu”.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, tj. 30 grudnia 2010 r. Wyjątek stanowią przepisy art. 5 pkt. 12, art. 1 pkt 7 oraz art. 3, które wchodzą w życie 1 lipca 2011 r. Ponadto przepisy dotyczące postępowań w sprawach o wykroczenia dotyczące naruszeń przepisów ruchu drogowego w zakresie przekraczana dopuszczalnej prędkości lub niestosowania się do sygnałów świetlnych popełnionych przed dniem 1 lipca 2011 r. prowadzone będą na podstawie przepisów obowiązujących w dniu popełnienia wykroczenia. Zasadnicze znaczenie dla j.s.t. ma art. 10 pkt. 2 zgodnie z którym zarządcy dróg usuną urządzenia oraz obudowy na te urządzenia zainstalowane w pasie dróg publicznych, eksploatowane przez podmioty inne niż Policja, zarządcy dróg, straże gminne (miejskie) oraz Inspekcja Ruchu Drogowego.
Artykuł pochodzi z Serwisu Samorządowego www.lex.pl/samorzad