Od 3 sierpnia 2008 r. obowiązuje art. 446 § 4 k.c. Jego dodanie spowodowało, że w chwili obecnej nie ma wątpliwości, że najbliżsi członkowie rodziny zmarłego mogą domagać się zadośćuczynienia za krzywdę związaną z jego śmiercią. Warunkiem niezbędnym do jego dochodzenia jest to, aby śmierć poszkodowanego nastąpiła w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.
Niezależnie od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę związaną ze śmiercią poszkodowanego, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej (art. 446 § 3 k.c.).
Uprawnionymi do żądania kompensaty są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Krąg tych osób nie jest jednak ograniczony do małżonka i dzieci zmarłego, ale obejmuje również krewnych, powinowatych lub osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubent, jego dziecko), jeżeli zmarły pozostawał z nimi faktycznie w szczególnej bliskości spowodowanej bardzo silną więzią uczuciową.
Należy podkreślić, że zadośćuczynienie dotyczy doznanej krzywdy, co w tej sytuacji związane jest przede wszystkim z cierpieniem, bólem i poczuciem osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny.Roszczenia wynikające z art. 446 § 4 k.c. mają bardzo osobisty charakter, w związku z powyższym nie podlegają dziedziczeniu (zob. Komentarz do art. 446 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 64, poz. 1693), [w:] A. Kidyba (red.), A. Olejniczak, A. Pyrzyńska, T. Sokołowski, Z. Gawlik, A. Janiak, G. Kozieł, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010, stan prawny: 2010.05.01.).W doktrynie podkreśla się, że dla powstania roszczenia o zadośćuczynienie obojętne jest, czy zdarzenie powodujące szkodę niemajątkową także wyrządziło szkodę majątkową. Zadośćuczynienie za krzywdę ma rekompensować szkodę niemajątkową (zob. Komentarz do art. 446 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93), [w:] M. Olczyk, Komentarz do ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), LEX/el. 2008, stan prawny: 2008.08.03.).
Wprowadzenie do k.c. omawianej regulacji prawnej od samego początku jej obowiązywania budziło i nadal budzi kontrowersje. Wątpliwości budzi przede wszystkim stosunek art. 446 § 4 k.c. do art. 445 § 1 k.c.
Niewyjaśniona do końca jest również relacja omawianego przepisu do art. 448 k.c. Funkcjonalna wykładnia art. 448 k.c. pozwala bowiem doszukać się podstawy roszczeń za doznaną krzywdę związaną ze śmiercią poszkodowanego w tym właśnie przepisie.
Ponieważ sąd "może" a nie "musi" przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, może mieć miejsce sytuacja, w której sąd oddali roszczenie o to zadośćuczynienie. Wydaje się jednak, że każda odmowa udzielenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę musi być podparta ważkimi argumentami.
Niezależnie od zadośćuczynienia za doznaną krzywdę związaną ze śmiercią poszkodowanego, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej (art. 446 § 3 k.c.).
Uprawnionymi do żądania kompensaty są wyłącznie członkowie rodziny zmarłego, przy czym muszą być to najbliżsi członkowie tej rodziny. Krąg tych osób nie jest jednak ograniczony do małżonka i dzieci zmarłego, ale obejmuje również krewnych, powinowatych lub osoby niepowiązane formalnymi stosunkami prawnorodzinnymi (np. konkubent, jego dziecko), jeżeli zmarły pozostawał z nimi faktycznie w szczególnej bliskości spowodowanej bardzo silną więzią uczuciową.
Należy podkreślić, że zadośćuczynienie dotyczy doznanej krzywdy, co w tej sytuacji związane jest przede wszystkim z cierpieniem, bólem i poczuciem osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny.Roszczenia wynikające z art. 446 § 4 k.c. mają bardzo osobisty charakter, w związku z powyższym nie podlegają dziedziczeniu (zob. Komentarz do art. 446 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 64, poz. 1693), [w:] A. Kidyba (red.), A. Olejniczak, A. Pyrzyńska, T. Sokołowski, Z. Gawlik, A. Janiak, G. Kozieł, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010, stan prawny: 2010.05.01.).W doktrynie podkreśla się, że dla powstania roszczenia o zadośćuczynienie obojętne jest, czy zdarzenie powodujące szkodę niemajątkową także wyrządziło szkodę majątkową. Zadośćuczynienie za krzywdę ma rekompensować szkodę niemajątkową (zob. Komentarz do art. 446 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93), [w:] M. Olczyk, Komentarz do ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731), LEX/el. 2008, stan prawny: 2008.08.03.).
Wprowadzenie do k.c. omawianej regulacji prawnej od samego początku jej obowiązywania budziło i nadal budzi kontrowersje. Wątpliwości budzi przede wszystkim stosunek art. 446 § 4 k.c. do art. 445 § 1 k.c.
Niewyjaśniona do końca jest również relacja omawianego przepisu do art. 448 k.c. Funkcjonalna wykładnia art. 448 k.c. pozwala bowiem doszukać się podstawy roszczeń za doznaną krzywdę związaną ze śmiercią poszkodowanego w tym właśnie przepisie.
Ponieważ sąd "może" a nie "musi" przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, może mieć miejsce sytuacja, w której sąd oddali roszczenie o to zadośćuczynienie. Wydaje się jednak, że każda odmowa udzielenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę musi być podparta ważkimi argumentami.
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line