„AEQUITAS” - nowe stowarzyszenie sędziowskie, cel: przywrócenie zaufania do sądów

Zarejestrowane zostało nowe stowarzyszenie sędziowskie - Ogólnopolskie Zrzeszenie Sędziów „AEQUITAS” w Łodzi. Celem jego powołania - podkreślają jego członkowie - jest m.in. przywrócenie obywatelom zaufania do wymiaru sprawiedliwości, działanie na rzecz poprawy i rozwoju wymiaru sprawiedliwości, działania wspomagające rozwój demokracji. Sama inicjatywa zrzeszenia powstała po ogłoszeniu przez ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, we wrześniu 2024 r., założeń reformy wymiaru sprawiedliwości dotyczącej sędziów powołanych po 2017 r.

Dotychczas funkcjonujące dwa stowarzyszenia skupiające sędziów sądów powszechnych nie są reprezentatywne dla całego środowiska sędziowskiego, a ich poglądy i podejmowane inicjatywy, skutkujące nie tylko coraz większym chaosem w wymiarze sprawiedliwości, ale i osłabieniem zaufania obywateli do sądów, nie są powszechnie akceptowane nie tylko wśród sędziów ale również wśród pełnomocników zawodowych i przedstawicieli innych zawodów prawniczych. Konieczny zatem stał się głos w przestrzeni publicznej prostujący tą narrację - wskazują sędziowie tworzący nowe stowarzyszenie.

Zaczęło się od listu do Komisji Weneckiej 

Przypominają równocześnie, że jednym z najistotniejszych z dotychczas podjętych działań przez inicjatorów przedsięwzięcia było skierowanie listu do Komisji Weneckiej zawierającego krytykę założeń reformy przedstawionych przez ministra sprawiedliwości Adama Bodnara oraz stowarzyszeń Iustitia i Themis w dniu 6 września 2024 r. 

- List ten spotkał się z dużą aprobatą nie tylko środowiska sędziowskiego. Podpisało się pod nim kilkaset osób - dodają. 

W piśmie tym wskazano m.in, że żadne orzeczenie sądu lub trybunału międzynarodowego nie wskazuje, iż osoby powołane od 2018 roku na stanowiska sędziów sądów powszechnych sędziami nie są. - Co więcej, jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sama wadliwość ukształtowania składu sędziowskiego Krajowej Rady Sądownictwa, która przedstawia prezydentowi wniosek o powołanie sędziego lub asesora sądowego, nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia naruszenia prawa do sądu albo do wyłączenia z urzędu tego sędziego od rozpoznania przydzielonej mu sprawy - zaznaczono.

Czytaj: "Nowi" sędziowie piszą do Komisji Weneckiej, chcą okrągłego stołu>>

Stowarzyszenia sędziowskie apelują do tzw. neo-sędziów o powrót na poprzednie stanowisko >>

Dodano, że również pilotażowy wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 23 listopada 2023 r. w sprawie 50849/21 (Wałęsa) nie daje podstaw do generalizowania sytuacji wszystkich sędziów powołanych od 2018 r. - W stanie faktycznym sprawy istotą sporu było uwzględnienie wniesionej przez prokuratora generalnego skargi nadzwyczajnej nieograniczonej terminem przed wyłącznie właściwą Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. W składzie SN rozpoznającym sprawę zasiadały zaś osoby powołane na urząd sędziego, pomimo toczących się postępowań przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie legalności uchwał KRS i wstrzymania ich wykonalności przez ten sąd. Trybunał zwrócił też uwagę na potrzebę zapewnienia, że kwestie dotyczące niezależności sądownictwa będą rozpatrywane przez organy stanowiące „niezależny i bezstronny sąd ustanowiony ustawą”, a nie jedynie przez zakwestionowaną Izbę Kontroli Nadzwyczajnej SN w obecnym składzie - zwrócili uwagę sędziowie.

Zobacz w LEX:  Stefańska Maria T., Wyrok ETPC (Sekcja I) z dnia 23 listopada 2023 r. w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce (skarga nr 50849/21) >

Nieprawidłowości przy nominowaniu sędziów? Były już w przeszłości   

Stowarzyszenie „AEQUITAS”, jak zapowiadają inicjatorzy, chce m.in. zwrócić uwagę na nieprawidłowości w postępowaniach nominacyjnych asesorów sądowych i sędziów, które dotychczas wystąpiły już wielokrotnie i to na o wiele większą skalę, znajdując potwierdzenie w licznych wyrokach Trybunału Konstytucyjnego. 

Czytaj: Sędzia Śliwińska-Buśkiewicz: Powołania sędziowskie problematyczne od lat. Jeżeli sanować, to wszystkie>> 

- Przy czym obecna sytuacja dotycząca sędziów powołanych po 2017 r. jest pierwszą w historii, kiedy władza wykonawcza bezwzględnie dąży do przerzucenia odpowiedzialności na sędziów za unormowania prawne, które przeszły pełny proces legislacji i nie zostały zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny. W tym miejscu przypomnieć należy, że nawet Komisja Wenecka w swojej opinii z dnia 14 października 2024 r. w sposób wyraźny wyartykułowała, że sędziowie powołani po 2017 r. są sędziami i żadne orzeczenie TSUE ani ETPCz nie zakwestionowało ich statusu. Pomimo tego radykalna część środowiska sędziowskiego, która w istocie stanowi tylko niewielką jego część, nadal nie odstępuje od dotychczasowej narracji o zbiorowej wadliwości powołań skutkującej odmową uznania osób powołanych po 2017 r. za sędziów i usunięcia ich z zawodu sędziowskiego, co będzie stanowić niebezpieczny precedens na przyszłość, albowiem po każdych kolejnych wyborach i dojściu do władzy innej opcji politycznej możliwe będzie podważanie przez polityków statusu sędziów powołanych w czasie sprawowania rządów przez odmienną opcję polityczną - zaznaczają.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.