V CSK 199/10, LEX nr 786397.
Sprawy o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu gospodarczego są de iure sprawami gospodarczymi, niemniej jednak wskazać należy, iż charakter spraw gospodarczych nadał im przepis art. 2 ust. 7 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz. U. Nr 33, poz. 175 ze zm.). Jego sformułowanie wskazuje, że sprawy te nie mieszczą się w pojęciu sprawy gospodarczej określonym w ustępie pierwszym, a zatem, mimo że nie spełniają przesłanek uznania sprawy za gospodarczą, ustawodawca uznał za konieczne nadanie takiego charakteru.
Sąd Najwyższy stwierdził ponadto, że w toku procesu wszczętego w oparciu o artykuły 840-843 k.p.c. nie jest dopuszczalne ponowne merytoryczne rozpoznanie sprawy zakończonej prawomocnym wyrokiem, a podstawa powództwa jest ograniczona do wymienionych w tych przepisach. Nie dochodzi, zatem do ponownego badania istoty stosunku cywilnoprawnego, który łączył strony i badania okoliczności wskazanych jako podstawa faktyczna powództwa oraz analizy przepisów prawa materialnego decydujących o sposobie rozstrzygnięcia sądu. W wypadku powództwa opozycyjnego opartego o art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. może być przedmiotem badania, czy po powstaniu tytułu egzekucyjnego, nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane, a gdy tytułem jest orzeczenie sądowe badanie może objąć również zdarzenie, które nastąpiło po zamknięciu rozprawy, oraz zarzut spełnienia świadczenia, jeżeli nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie. Tak, więc zakresem orzekania nie jest objęte badanie stosunku cywilnego, który łączył strony i który był podstawą wydania tytułu egzekucyjnego. Przedmiotem badania jest zakres, w jakim jest dopuszczalne prowadzenie egzekucji na podstawie wydanego tytułu wykonawczego, bowiem jest on ograniczony prawem podmiotowym dłużnika wynikającym z prawa materialnego. Dopuszczalne granice tego ograniczenia wyznaczają podstawy powództwa opozycyjnego. W ramach badania tych podstaw może być konieczne sięgnięcie do stosunku cywilnego, który był podstawą wydania tytułu egzekucyjnego, aczkolwiek będzie to miało miejsce w zasadzie tylko w wypadku powołania podstawy spełnienia świadczenia. Nie oznacza to jednak, w wypadku przedsiębiorcy, związku z działalnością gospodarczą, bowiem celem jest wyłącznie ustalenie zakresu dopuszczalnej egzekucji.
Sprawy o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności są bez wątpienia sprawami ze stosunków cywilnych, ale nie ze stosunków cywilnych, które były podstawą wydania tytułu egzekucyjnego, ale ze stosunku wierzyciel - dłużnik zaistniałego wskutek wydania przez sąd tytułu egzekucyjnego i powstania wskutek tego uprawnienia wierzyciela do egzekwowania świadczenia w nim określonego i obowiązku dłużnika do spełnienia tego świadczenia. Powstałe w ten sposób więzi prawne są na etapie egzekucji oderwane od stosunku cywilnego będącego przedmiotem postępowania rozpoznawczego pomiędzy przedsiębiorcami w sprawie gospodarczej. Przedmiotem badania w toku procesu opozycyjnego jest zakres, w jakim jest dopuszczalne prowadzenie egzekucji na podstawie wydanego tytułu wykonawczego. Bez znaczenia, zatem pozostaje w postępowaniu egzekucyjnym, czy dłużnik i wierzyciel mają status przedsiębiorcy, chyba, że przepisy egzekucyjne w szczególny sposób określają sposób prowadzenia egzekucji w stosunku do przedsiębiorcy. Z powyższych względów zakres badania podstaw powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. wydanego w sprawie gospodarczej, w tym również podstawy spełnienia świadczenia, nie kwalifikuje sprawy jako toczącej się pomiędzy przedsiębiorcami w zakresie ich działalności gospodarczej.
(V CSK 199/10, LEX nr 786397)
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line