Wczoraj Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że brak określenia warunków zwolnienia od obowiązku przestrzegania tajemnicy statystycznej w postępowaniu karnym jest niezgodny z konstytucją (art.180 par.1 kpk). Wniosek do TK złożył Rzecznik Praw Obywatelskich.Rzecznika zaniepokoiło praktyka prokuratorów wobec urzędów statystycznych. Polegała ona na żądaniu podania informacji na temat zgonów i ich przyczyn wraz z danymi osobowymi – informuje Tadeusz Walczak, radca prezesa GUS.

Bezprawne wycieki
Warto zaznaczyć, że 157 formularzy statystycznych ma charakter obowiązkowy. W kategorii danych osobowych mieści się informacja np. o miesięcznym poziomie dochodów gospodarstwa, wydatków i oszczędności rodzin, spożyciu artykułów żywnościowych oraz o przebytych chorobach i zakresie usług medycznych, z których korzysta ankietowany.
Prokurator zwalniał urzędników także z zachowania tajemnicy statystycznej dotyczącej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstw, jeśli były wszczynane postępowania karne  przeciw wspólnikom lub zarządowi. Dane objęte tajemnica dotyczyły np. przychodów i kosztów, wyniki działalności gospodarczej, zysków i strat.
- Nie można zarzucać prokuratorom, że nie stosowali żadnych przesłanek dopuszczenia do tajemnicy, skoro tych przesłanek w zaskarżonym przepisie nie było – powiedział prokurator Jerzy Łabuda. – Trybunał uznał, że wadliwy artykuł może być nadal stosowany w ciągu roku do momentu uchwalenia nowego przepisu. Prokuratorzy jednak muszą brać pod uwagę orzeczenie Trybunału i tylko w ostateczności zwalniać urzędników z obowiązku zachowania tajemnicy statystycznej – dodał prokurator Łabuda.

Skutki orzeczenia
Samo wydanie wyroku przez Trybunał  nie powoduje przywrócenia zgodności z konstytucją.
- Konieczne jest przeprowadzenie zmian przepisów określających przesłanki zwalniania z obowiązku zachowania tajemnicy statystycznej w postępowaniu karnym – powiedział prof. Stanisław Biernat. - Nowe uregulowanie może np. włączać tajemnice statystyczną do katalogu tajemnic wymienionych w art.180 par.2 kpk.( tajemnica adwokacka, notarialna, lekarska, dziennikarska, radcy prawnego). Inną możliwością jest uzupełnienia art.180 par.1 stwierdzeniem, że informacje objęte tajemnicą są przekazywane na cele postępowania karnego, tylko wówczas, gdy nie ma możliwości pozyskania informacji z innego źródła. A z okoliczności konkretnej sprawy wynika, że dobro wymiaru sprawiedliwości przeważa nad ochroną informacji.
Wyrok nie dotyczy dalszych tajemnic, objętych wadliwym przepisem tj tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji. TK nie może przesądzać o celowości nowelizacji mechanizmu przewidzianego dla pozostałych obowiązków. Specyfika tajemnicy statystycznej chroni przede wszystkim interes publiczny, jakim jest prawidłowo funkcjonująca statystyka.
Sygnatura akt K 33/08