ETS: ZOZ nie odpowiada za wadliwość urządzenia użytego w trakcie leczenia

Publiczny zakład opieki zdrowotnej, jako usługodawca, nie podlega unijnemu systemowi odpowiedzialności za produkty wadliwe - tak wynika z opinii Rzecznika Generalnego ETS w toczącej się sprawie dotyczącej skargi pacjenta na szpital we Francji. Dyrektywa umożliwia jednak ustanowienie przez państwa członkowskie systemu, zgodnie z którym publiczny zakład opieki zdrowotnej powinien naprawić, nawet w braku jego winy, szkodę poniesioną przez pacjenta z powodu wadliwości urządzenia lub produktu użytego podczas leczenia.

Wydana przez Rzecznika Generalnego opinia nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości, ale jest prawdopodobne, że ETS podzieli zdanie swojego Rzecznika.
Dyrektywa Rady 85/374/EWG z dnia 25 lipca 1985 r. w sprawie zbliżania przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe (Dz.Urz.WE L 210 z 7.8.1985, s. 29) ustanawia zasadę niezawinionej odpowiedzialności, zgodnie z którą producent (produktu gotowego, surowca lub części składowej) jest odpowiedzialny za szkodę spowodowaną przez wadę jego produktu. Jeśli producenta produktu nie można zidentyfikować, każdy dostawca produktu będzie traktowany jak jego producent, chyba że w rozsądnym terminie poinformuje osobę poszkodowaną o tożsamości producenta lub osoby, która dostarczyła mu produkt.
Ponadto dyrektywa nie narusza uprawnień przysługujących osobie poszkodowanej z tytułu odpowiedzialności umownej lub pozaumownej lub z tytułu szczególnego systemu odpowiedzialności istniejącego w chwili ogłoszenia dyrektywy.
W prawie francuskim odpowiedzialność publicznych zakładów opieki zdrowotnej wobec ich pacjentów podlega w szczególności wynikającej z orzecznictwa zasadzie określonej przez Radę Stanu w wyroku z dnia 9 lipca 2003 r., zgodnie z którą szpital publiczny jest zobowiązany, nawet w przypadku braku winy z jego strony, do naprawienia szkody poniesionej przez pacjenta w wyniku wadliwości urządzenia lub produktu użytego w trakcie leczenia.
W niniejszej sprawie Thomas Dutreux, mający wówczas 13 lat, uległ poparzeniom podczas operacji chirurgicznej wykonanej w dniu 3 października 2000 r. w szpitalu klinicznym w Besançon. Poparzenia spowodowane zostały przez podgrzewany materac z wadliwym systemem regulacji ciepła, na którym pacjent został położony. Szpital został zobowiązany do naprawienia spowodowanej w ten sposób szkody.
Rada Stanu, będąca ostatnią instancją w tym sporze, skierowała do Trybunału Sprawiedliwości pytanie w sprawie wykładni dyrektywy, dotyczące tego, czy francuski system niezawinionej odpowiedzialności szpitali publicznych może współistnieć z ustanowionym tą dyrektywą systemem odpowiedzialności producenta.
W przedłożonej dzisiaj opinii Rzecznik Generalny Paolo Mengozzi stwierdził przede wszystkim, że prawodawca Unii nie miał zamiaru ustanowić w dyrektywie systemu odpowiedzialności za produkty wadliwe obejmującego również usługodawcę.
Rzecznik Generalny wskazał, że Trybunał nigdy bezpośrednio nie wypowiedział się w przedmiocie objęcia zakresem zastosowania dyrektywy odpowiedzialności usługodawcy za produkty wadliwe. Dyrektywa dotyczy bowiem wyłącznie odpowiedzialności „producenta” lub ewentualnie odpowiedzialności „dostawcy” wadliwego produktu. Choć dyrektywa nie definiuje pojęcia dostawcy, jest on jednak uznawany za podmiot pośredniczący w łańcuchu sprzedaży lub dystrybucji tego produktu.
W niniejszej sprawie nie chodzi jednak o konsumenta, który chciał kupić materac, ale o pacjenta szpitala. Bezpieczeństwo wadliwego materaca należy zatem oceniać w związku z usługą opieki medycznej jako takiej. Wobec tego nie można uznać szpitala za dystrybutora wadliwego materaca i nie powinien on być utożsamiany z „dostawcą” w rozumieniu dyrektywy.
Rzecznik Generalny uważa, że dostawca usług – taki jak szpital, którego dotyczy sprawa – nie może być utożsamiany z „dostawcą” w rozumieniu dyrektywy. Wobec tego zakres zastosowania dyrektywy nie obejmuje odpowiedzialności usługodawcy za szkody spowodowane przez produkt wadliwy podczas świadczenia usług.
Stanowisko to jest zgodne z orzecznictwem Trybunału, zgodnie z którym celem dyrektywy nie jest regulowanie w sposób wyczerpujący dziedziny odpowiedzialności za produkty wadliwe, lecz otwarcie drogi w kierunku większej harmonizacji.
Wobec tego, w celu zapewnienia skutecznej ochrony konsumentów, Rzecznik Generalny wskazał, że dyrektywa pozwala państwom członkowskim ustanowić krajowy system odpowiedzialności publicznych zakładów opieki zdrowotnej, które podczas świadczenia usług korzystają z wadliwych urządzeń lub produktów i wyrządzają w ten sposób szkodę usługobiorcy, to jest pacjentowi, bez uszczerbku dla możliwości wniesienia przez nie powództwa na podstawie gwarancji, zgodnie z dyrektywą, przeciwko producentowi.
Ponadto w niniejszej sprawie Rzecznik Generalny zauważył, że jedynie zastosowanie krajowego systemu odpowiedzialności usługodawcy pozwala przyznać pacjentowi prawo do odszkodowania za oparzenia spowodowane przez wadliwy materac. Ponieważ szkoda nastąpiła podczas zabiegu chirurgicznego wykonanego w dniu 3 października 2000 r., powództwo poszkodowanego przeciwko „producentowi” wadliwego materaca w rozumieniu dyrektywy uległo bowiem przedawnieniu (dziesięcioletni termin przedawnienia).

Opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-495/10 Centre hospitalier universitaire de Besançon przeciwko Thomas Dutreux i Caisse primaire d’assurance maladie du Jura.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Źródło: www.curia.europa.eu, stan z dnia 28 października 2011 r.