Zdaniem Trybunału, sytuacja taka ma miejsce nawet, jeżeli w przedmiocie rozwodu lub separacji rozstrzyga sąd innego państwa członkowskiego.
Unijne rozporządzenie nr 2201/2003 dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej stanowi, że sądami właściwymi, aby orzekać w przedmiocie odpowiedzialności rodzicielskiej są co do zasady sądy państwa członkowskiego, w którym dzieci mają miejsce zwykłego pobytu. Natomiast sądem właściwym, aby orzec w przedmiocie rozwodu lub separacji małżonków może być sąd innego państwa członkowskiego (w szczególności w przypadku, gdy małżonkowie są obywatelami państwa członkowskiego innego niż państwo, w którym zamieszkują z dziećmi).
Ponadto inne rozporządzenie - nr 4/2009 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych - stanowi, że sąd właściwy, aby orzec w postępowaniu dotyczącym statusu osoby (na przykład rozwodu lub separacji) jest także właściwy, aby orzec o każdym żądaniu zasądzenia świadczenia alimentacyjnego, które jest związane z tym postępowaniem; innymi słowy żądanie zasądzenia świadczenia alimentacyjnego związane z postępowaniem w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej zostanie rozstrzygnięte przez sąd właściwy, aby orzekać w tym postępowaniu.
A i jego małżonka B oraz dwoje ich małoletnich dzieci są obywatelami włoskimi i zamieszkują w Londynie (Zjednoczone Królestwo), gdzie zresztą urodziły się dzieci. W 2012 r. A wniósł we Włoszech o orzeczenie separacji z B, żądając także, aby sąd włoski rozstrzygnął kwestie sprawowania pieczy nad dziećmi oraz świadczeń alimentacyjnych należnych małżonce i dzieciom. Sąd włoski stwierdził, że jest właściwy, aby orzec w przedmiocie separacji, lecz uznał, iż wyłącznie sądy brytyjskie są właściwe, aby orzec o kwestiach związanych z odpowiedzialnością rodzicielską, ponieważ dzieci zamieszkują w Londynie.
W odniesieniu do kwestii świadczeń alimentacyjnych sąd włoski stwierdził, iż jest właściwy, aby orzec w przedmiocie alimentów na rzecz B ze względu na to, że chodzi o kwestię związaną z postępowaniem w sprawie separacji. Stwierdził natomiast, iż nie jest właściwy, aby rozstrzygnąć o żądaniu odnoszącym się do alimentów na rzecz małoletnich dzieci, ponieważ żądanie to jest związane z postępowaniem w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej. Właściwe do rozstrzygnięcia o tym ostatnim żądaniu są zatem sądy brytyjskie.
Rozpatrując sprawę w ostatniej instancji, Corte suprema di cassazione (włoski sąd kasacyjny) zwrócił się do Trybunału o rozstrzygnięcie kwestii, które sądy – włoskie czy też brytyjskie – są właściwe, aby rozstrzygnąć kwestię dotyczącą zobowiązań alimentacyjnych względem dzieci.
W ogłoszonym wczoraj wyroku Trybunał rozpatrzył, czy żądanie dotyczące zobowiązania alimentacyjnego A względem dzieci ma raczej związek ze statusem osoby (to jest z postępowaniem w sprawie separacji) czy też z odpowiedzialnością rodzicielską. Prawo Unii rozróżnia bowiem co do zasady postępowania sądowe w zależności od tego, czy dotyczą one praw i obowiązków w relacjach między małżonkami, czy też praw i obowiązków w relacjach między rodzicami a dziećmi.
Trybunał stwierdził, że ze względu na swój charakter żądanie dotyczące zobowiązań alimentacyjnych względem małoletnich dzieci jest w istocie związane z postępowaniem dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej. Sąd właściwy do orzekania w przedmiocie postępowań dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej może bowiem najlepiej ocenić in concreto zasadność żądania dotyczącego zobowiązania alimentacyjnego na rzecz dziecka: określając kwotę tego zobowiązania, dostosowując ją, zgodnie z ustalonym sposobem sprawowania pieczy, do prawa do osobistej styczności z dzieckiem, do czasu trwania tego prawa oraz do innych okoliczności faktycznych odnoszących się do sprawowania odpowiedzialności rodzicielskiej. Ponadto takie rozstrzygnięcie odpowiada dobru dziecka, które zgodnie z prawem Unii powinno być uwzględniane przede wszystkim.
Na podstawie powyższych rozważań Trybunał stwierdził, że gdy sąd państwa członkowskiego orzeka w postępowaniu dotyczącym rozwodu lub separacji, podczas gdy kwestia odpowiedzialności rodzicielskiej jest rozpatrywana przez sąd innego państwa członkowskiego, żądanie dotyczące zobowiązania alimentacyjnego jednego z rodziców względem małoletnich dzieci jest związane z postępowaniem dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej i powinno być zatem rozpatrzone przez sąd właściwy w tej kwestii (a mianowicie w niniejszym wypadku przez sąd brytyjski).
Tak wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 16 lipca 2015 r. w sprawie C-184/14 A przeciwko B.
Źródło: curia.europa.eu, stan z dnia 17 lipca 2015 r.