ETS o prawie pobytu rodzica w państwie pochodzenia dziecka

Obywatel państwa trzeciego przebywający legalnie w państwie członkowskim pochodzenia swojej córki i żony, pomimo że te ostatnie osiedliły się w innym państwie członkowskim, nie może powoływać się na ich obywatelstwo Unii w celu oparcia swego prawa pobytu na prawie Unii - orzekł Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W przedmiotowej sprawie Yoshikazu Iida, obywatel Japonii, od 1998 r. pozostaje w związku małżeńskim z obywatelką Niemiec. Ich wspólna córka urodziła się w 2004 r. w USA i oprócz obywatelstwa Stanów Zjednoczonych i obywatelstwa Japonii posiada także obywatelstwo Niemiec. Pod koniec grudnia 2005 r. rodzina przeprowadziła się ze Stanów Zjednoczonych do Ulm w Niemczech, gdzie Y. Iida otrzymał zezwolenie na pobyt jako małżonek obywatelki Niemiec. Od początku 2006 r. Y. Iida jest zatrudniony w Ulm na czas nieokreślony. Na początku 2008 r. jego żona przeprowadziła się z córką do Wiednia, gdzie podjęła pracę. Od stycznia 2008 r. Y. Iida, który pozostał w Ulm, i jego małżonka pozostają w separacji, jednak prawo do opieki nad dzieckiem przysługuje obojgu rodzicom. Y. Iida przebywa obecnie w Niemczech legalnie, niemniej udzielone mu krajowe zezwolenie na pobyt jest związane z jego działalnością zawodową w Niemczech. Uważa on jednak, że ze względu na wykonywane prawo opieki nad swoją mieszkającą w Austrii córką, przysługuje mu wynikające z prawa Unii prawo pobytu w Niemczech. Jego wniosek o wydanie „karty pobytowej członka rodziny obywatela Unii” na podstawie dyrektywy nr 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich (Dz.U.UE.L.2004.158.77) został tymczasem oddalony przez miasto Ulm.

Rozpoznający tę sprawę trybunał administracyjny kraju związkowego Badania-Wirtembergia (Verwaltungsgerichtshof Baden-Württemberg) zwrócił się do Trybunału o wyjaśnienie, czy z prawa Unii można wywieść dla uprawnionego do opieki nad dzieckiem rodzica będącego obywatelem państwa trzeciego, w celu utrzymania stałego, osobistego związku i bezpośredniego kontaktu z dzieckiem będącym obywatelem Unii, prawo do pozostania w państwie członkowskim pochodzenia dziecka, jeżeli dziecko to w wykonaniu swobody przemieszczania się przeprowadziło się stamtąd do innego państwa członkowskiego.

Orzekając Trybunał wskazał przede wszystkim, że co do zasady Y. Iida mógłby uzyskać – na wniosek i niezależnie od swojej sytuacji rodzinnej – status rezydenta długoterminowego w rozumieniu dyrektywy 2003/109/WE dotyczącej obywateli państw trzecich (Dz.U.UE.L.2004.16.44). Przebywa on bowiem w Niemczech od ponad pięciu lat legalnie i wydaje się posiadać środki pozwalające na pokrycie jego potrzeb oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Dodatkowo, jakkolwiek Y. Iida może zostać uznany za członka rodziny swojej żony, z którą pozostaje w separacji bez przeprowadzenia rozwodu, to nie spełnia on innego warunku ustanowionego dyrektywą, zgodnie z którym musi on jej towarzyszyć lub dołączyć do niej w państwie członkowskim innym niż to, którego obywatelstwo ona posiada.

Trybunał wyjaśnił ponadto, że Y. Iida nie może opierać swojego prawa pobytu bezpośrednio na Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, powołując się na obywatelstwo Unii swojej córki lub małżonki. Z uwagi bowiem na okoliczności tej sprawy, odmowa przyznania mu prawa pobytu wywodzonego z posiadanego przez nie statusu obywatelek Unii nie grozi pozbawieniem ich możliwości skutecznego korzystania z istoty praw związanych z ich statusem lub ustanowieniem przeszkody w wykonaniu przysługującego im prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich.

Trybunał podkreślił w tym względzie, że Y. Iida zawsze przebywał w Niemczech zgodnie z prawem krajowym, a nieprzyznanie mu prawa pobytu wynikającego z prawa Unii nie zniechęciło jego córki lub żony do skorzystania z przysługującego im prawa do swobodnego przemieszczania się w postaci przeprowadzki do Austrii. Ponadto Y. Iida może, nawet po ich wyjeździe, uzyskać prawo pobytu w Niemczech na innej podstawie prawnej, bez konieczności powoływania się na obywatelstwo europejskie jego córki i żony.

Wreszcie Y. Iida nie może także powoływać się na Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, która ustanawia prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz określone prawa dziecka. W istocie bowiem, ze względu na to, że Y. Iida nie spełnia warunków określonych dyrektywą 2004/38/WE i nie wystąpił o przyznanie mu prawa pobytu rezydenta długoterminowego w rozumieniu dyrektywy 2003/109/WE, jego sytuacja nie wykazuje żadnego łącznika z prawem Unii, w wyniku czego Karta praw podstawowych Unii Europejskiej nie znajduje zastosowania.

Tak wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie C-40/11 Yoshikazu Iida przeciwko Stadt Ulm.

Opracowanie: Rafał Bułach, RPE WKP

Źródło: www.curia.europa.eu, stan z dnia 9 listopada 2012 r.