W ślad za wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. Senat opracował projekt ustawy zmieniający stawki wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych (sygn. akt SK 66/19).
Wyrównanie dysproporcji
Według tej nowelizacji minister sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady ponoszenia kosztów, wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną
pomoc. Z tym, że minister kierować się przy tym powinien zasadą, że wysokość opłat za udzieloną pomoc nie będzie niższa niż stawki
Podobny przepis dodaje się do ustawy o radcach prawnych.
PROCEDURA Kosztów zastępstwa procesowego świadczonego z urzędu >
Rzecznik Praw Obywatelskich zauważył, że po wyroku Trybunału nadal przepisy nie zostały zmienione. W piśmie do ministra sprawiedliwości prosi o wyjaśnienia.
- Niezależnie od tego czy pełnomocnik został ustanowiony z urzędu, czy z wyboru, adwokat i radca prawny zobligowani są do dochowania jak największej staranności w wykonywaniu swoich obowiązków i dbania o interesy klienta. Brak jest jakichkolwiek racjonalnych argumentów, które usprawiedliwiałyby dyskryminujące traktowanie pełnomocników w zależności od tego, czy działają oni z wyboru, czy też zostali ustanowieni z urzędu - zaznacza.
Wniosek o wyznaczenie adwokata z urzędu do sporządzenia subsydiarnego aktu oskarżenia - WZÓR >
Skarga na orzeczenie referendarza sądowego (zwolnienie adwokata z urzędu) - WZÓR >
Czytaj: Głodne urzędówki >>
TK: Urzędówki nie mogą być opłacane gorzej
Zakwestionowany przepis stanowił, że opłatę, będącą elementem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, które ponosi Skarb Państwa, ustala się w wysokości co najmniej 1/2 opłaty maksymalnej określonej w rozdziałach 2–4, przy czym nie może ona przekraczać wartości
przedmiotu sprawy. Jednocześnie par. 4 ust. 2 rozporządzenia z 2015 r. przewidywał, że ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej opłaty maksymalnej następuje z uwzględnieniem stopnia zawiłości sprawy oraz nakładu pracy adwokata oraz wkładu jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, w tym czasu poświęconego na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie itd.
Przytoczone postanowienia skutkowały gorszym traktowaniem adwokatów podejmujących się prowadzenia określonych spraw z urzędu w zakresie należnego im wynagrodzenia aniżeli adwokatów reprezentujących swoich klientów na podstawie zawartej z nimi umowy z klientem, czyli z wyboru.
Radcy prawni też chcą zmiany
Krajowa Rada Radców Prawnych popiera projekt ustawy, która wdraża do obowiązującego porządku prawnego konkluzje wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 23 kwietnia 2020 r. - Radcowie prawni i adwokaci udzielając pomocy prawnej z urzędu, za te same czynności zastępstwa procesowego powinni otrzymywać wynagrodzenie według jednakowych reguł - stwierdza radca prawny, dr hab. Bogusław Sołtys, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego w opinii skierowanej do Senatu.
Nieuprawnione różnicowanie reguł zwrotu kosztów pomocy prawnej stronom oraz różnicowanie zasad ustalania stawek opłat za czynności radców prawnych i adwokatów w zależności tylko o tego czy usługa świadczona jest z urzędu czy na podstawie zlecenia strony narusza również wzorzec kontroli konstytucyjnej określony w art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.
Zgodnie z tym przepisem własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej, natomiast nie można mówić o zachowaniu takiego standardu ochrony w przypadku, kiedy nie istnieje możliwość odzyskania zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w jednakowej wysokości.
Radcowie proponują w tej noweli uwzględnić kryterium przepracowanych godzin przez pełnomocników i obrońców oraz wartość rynkową rozpoznawanych spraw. Odwołanie się do kryterium liczby przepracowanych godzin oraz ich wartości rynkowej urzeczywistni przewidzianą w procedurze możliwość rozliczania kosztów udzielonej pomocy prawnej według spisu kosztów a nie tylko na podstawie norm przepisanych.
Opowiadają się za brzmieniem przepisu: "Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, określi, w drodze rozporządzenia, stawki minimalne za czynności radców prawnych, o których mowa w ust. 1, mając na względzie ich wartość rynkową, rodzaj i zawiłość sprawy, tryb jej rozpoznawania, oraz wymagany nakład pracy radcy prawnego oraz gwarancje prawa do sądu.”
Stanowisko adwokatów - pozytywne
- Proponowana przez Senat nowelizacja art. 29 ust. 2 Prawo o adwokaturze oraz art. 22 (ze znaczkiem 3) ustawy o radcach prawnych eliminuje regulacje prawne dotknięte wadą konstytucyjną - uważa adwokat Arkadiusz Slisz, członek zespołu Instytutu Legislacji i Prac Parlamentarnych Naczelnej Rady Adwokackiej. - Nowela służyć powinna realizacji takich zasad jak prawo do sądu, prawo do obrony, takze zasady równości - dodaje.
Adwokat strony, której nie stać na ustanowienie pełnomocnika lub obrońcy z wyboru powinien być tak samo wynagradzany jak obrońca wybrany i winien gwarantować klientowi obsługę prawną z taką samą należytą starannością i rzetelnością. Nowelizacja powinna zatrzymać tez proces rezygnacji adwokatów ze świadczenia pomocy z urzędu.
Zastrzeżenia adwokata Arkadiusza Slisza budzi w tej nowelizacji zbyt długie vacatio legis, bo trzymiesięczne.
MS: Nie trzeba nic poprawiać
W ocenie Ministerstwa Sprawiedliwości nie można tego rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego sprzed dwóch lat odnosić wprost do obecnie obowiązujących zasad ustalania wynagrodzenia adwokata udzielającego pomocy prawnej z urzędu oraz zasad ustalania wysokości opłaty za czynności adwokata w sprawach z wyboru. Obecnie obowiązujące rozporządzenia, mimo tego, że wywołują zbliżone skutki pod względem wysokości opłat, w sposób odmienny kształtują sposób ustalania tych opłat. Wobec tego, wydaje się, że nie zachodzi automatycznie konieczność zmiany obowiązujących regulacji - twierdzi wiceminister Marcin Warchoł.
Wiceminister przytacza też argumenty finansowe. Wydatki budżetu państwa na nieopłaconą pomoc prawną udzielaną z urzędu w 2021 wyniosły 122 mln 045 tys. zł, zatem zakładając ich 100 procentowy wzrost w skali roku – w oparciu o rozwiązania zawarte w senackim projekcie ustawy - dodatkowe skutki finansowe dla tej części budżetu państwa mogłyby wynieść ok. 122 mln 045 tys. zł.
Minister podkreśla w końcu, że w budżecie państwa na rok 2022 nie zostały zabezpieczone dodatkowe środki z przeznaczeniem na zwiększenie stawek za świadczenie pomocy prawnej udzielanej z urzędu przez adwokatów i radców prawnych.
Cena promocyjna: 70.55 zł
|Cena regularna: 83 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 70.55 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.