Z dwuletnim opóźnieniem Polska wdroży dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014//26/UE w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do korzystania online z utworów muzycznych na rynku wewnętrznym (tzw. „dyrektywa CRM”). Sejm przyjął w piątek większość senackich poprawek do ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta, a zacznie obowiązywać po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Ważne poprawki

Jedna z poprawek Senatu, które przyjął Sejm, była m.in. zmiana zapewniająca kompletność definicji pojęcia "zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi". Sejm zgodził się też z Senatem, że takie kwestie jak np. walne zebrania członków w organizacjach zbiorowego zarządzania należy pozostawić w gestii ich i ich statutów. Posłowie poparli również poprawkę  doprecyzowującą, że ujawnienie przez organizację zbiorowego zarządzania (OZZ) danych osobowych innym organizacjom jest jednym ze sposobów przetwarzania danych. Sejm nie zgodził się natomiast m.in. na poprawkę Senatu dotyczącą ustawowej definicji użytkownika i zachował w niej pojęcie "eksploatacji" utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, zamiast - jak proponował Senat - pojęcia "korzystania".

Dziewięć miesięcy na wypłatę

Za sprawą nowego prawa ograniczona zostanie swoboda w zarządzaniu środkami finansowymi, jakimi dysponują OZZ, będą mogły je inwestować jedynie w obligacje Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Wprowadzono też masymalny termin wypłaty tantiem, tj. nie później niż w dziewięć miesięcy od końca roku obrotowego, za który zostały pobrane, oraz obowiązek corocznego informowania uprawnionego o przysługujących mu należnościach i dokonanych potrąceniach (na koszty utrzymania OZZ oraz np. działalność promocyjną).

W ustawie wprowadzono również obowiązek zwoływania corocznie walnego zebrania członków oraz możliwość udziału w nim przez pełnomocnika. OZZ będą musiały prowadzić i na bieżąco aktualizować m.in. elektroniczny wykaz umów o zbiorowe zarządzanie.

Groziła nam grzywna

W związku z opóźnieniem w implementacji dyrektywy - minął 10 kwietnia 2016 r. - Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce postępowanie, a 25 stycznia 2018 r. podjęła decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości UE wniosku o nałożenie grzywny. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zwraca uwagę, że w grudniu analogiczna decyzja została podjęta w odniesieniu do Bułgarii, Hiszpanii, Luksemburga i Rumunii. Zgodnie jednak z zastosowaną przez Komisję procedurą przyjęcie ustawy przed wydaniem wyroku przez Trybunał spowoduje wycofanie wniosku o grzywnę.

Nowe prawo dotyczy kilkunastu działających w Polsce organizacji zbiorowego zarządzania. Na podstawie ustawy i umów z twórcami zajmują się one ewidencją i ochroną powierzonych im praw autorskich oraz pobieraniem tantiem, a następnie ich dystrybucją wśród twórców czy ich spadkobierców, bądź innych właścicieli utworów. W Polsce największą organizacją jest ZAiKS, który w tym roku obchodzi 100-lecie. Z tego powodu w czerwcu odbyło się w Warszawie doroczne walne zgromadzenie trzech międzynarodowych organizacji, w którym wziął udział m.i. Jean-Michel Jarre.