Według projektu Krajowej Rady Sądownictwa kandydat na asesora powien odbyć trzyletnią etatową aplikację w sądzie. Powoływany byłby na stanowisko asesora na 5 lat, z prawem orzekania. Po dwóch latach asesor poddawany byłby ocenie kwalifikacyjnej i w wypadku oceny pozytywnej mógłby startować do urzędu sędziego. Jednak bez wzgledu na treść oceny kwalifikacyjnej, asesor nadal by orzekał do upływu 5 lat. Mogłby też ponownie po kilku latach jako np. adwokat czy referendarz ubiegać sie o nominację sędziowską.
Asesorzy sądowy ponownie trafią do TK
- KRS dopuszcza pewne uboczne drogi dostępu do urzędu sędziego - podkreślał w czasie wczorajszej konferencji w Senacie sędzia TK w stanie spoczynku Janusz Niemcewicz. - Żaden adwokat, ani radca prawny nie zdecyduje się na objęcie urzędu asesora, gdyż po pięciu latach bezpowrotnie wypadnie z rynku usług prawniczych.
Sędzia Niemcewicz, który był sprawozdawcą przy wydawaniu orzeczenia o niekonstytucyjnosci instytucji asesora podkreślił, że niezaleznie jak dobrze będzie napisana ustawa przywracająca tę instytucję, wczesniej czy później trafi ponownie do Trybunału Konstytucyjnego.
Sędzia Niemcewicz przypomniał, że TK wyroku z 2007 r. powiedział, że celem powołania asesora nie jest przuczenie do zawodu sędziego.
Ponadto zaznaczył, że wykluczenie z obowiązków asesora rozstrzygania o tymczasowym aresztowaniu nie usunie głownego problemu konstytucyjnego.
Asesorem powinien zostać absolwent Krajowej Szkoły
Zdaniem dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury Leszka Pieraszko przy kontrułowaniu nowej ustawy, obecni absolwencji szkoły powinni byc zwolnieni z egzaminu konkursowego na asesora.
Natomaist w stanowisku aplikantów sędziowskich z Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury czytamy, że słusznie krytykuje się w kręgach prawniczych instytucję asesora sądowego.
- Konieczny jest powrót do rozwiązań prawnych umożliwiających sprawdzenie przez odpowiednio długi czas predyspozycji zawodowych kandydatów na urząd sędziego przed powierzeniem im dożywotnio władzy sędziowskiej – uważają aplikanci z Krajowej Szkoły.
Taka weryfikacja uwzględnić musi – ich zdaniem – sposób zachowania się na sali rozpraw, umiejętność samodzielnej organizacji pracy i poziom etyczny, co z konieczności wiąże się z powierzeniem osobom takim wykonywanie czynności sędziowskich.
W ocenie aplikantów zbędne jest pełnienie przez aplikanta czynności referendarza sądowego, a aplikacja powinna kończyć się zdaniem egzaminu. Pominięcie procedury opiniotwórczej uważamy za konieczne z punktu widzenia elastyczności i szybkości nominacji.
Zakres powierzonych czynności asesorskich powinien obejmować: wykroczenia w I instancji, wykroczenia skarbowe, przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, przestępstwa podlegające rozpoznaniu w postępowaniu przyspieszonym lub uproszczonym, w sprawach cywilnych w postępowaniu uproszczonym.
Zdaniem aplikantów maksymalny czas asesury powinien trwać 5 lat. Natomiast po upływie trzech lat asesura uległaby przedłużeniu przez KRS na wniosek asesora.