Trzy lata od wprowadzenia w życie przepisów unijnej dyrektywy o bezpieczeństwie produktów, liczba produktów niebezpiecznych i wycofanych z obrotu, jakie zgłoszono do Komisji Europejskiej, jest na rekordowo wysokim poziomie. Nowe przepisy prawne dotyczące zasad odpowiedzialności za produkt, regulujące m.in. kwestie wycofywania produktów ze sprzedaży, wywarły istotny wpływ na liczbę zgłaszanych produktów niebezpiecznych. Potwierdzają to statystyki opublikowane przez Komisję Europejską, oraz analizy najnowszych danych przeprowadzone przez międzynarodową kancelarię prawną Lovells.
W styczniu 2004 r. minął termin na implementację Dyrektywy 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów. Wprowadziła ona zaostrzone przepisy dotyczące produktów niebezpiecznych znajdujących się na rynku oraz regulacje nakładające sankcje za ich wprowadzanie na rynek. Przepisy znajdują zastosowanie do producentów, dystrybutorów i sprzedawców detalicznych szerokiej gamy produktów konsumenckich: od pojazdów mechanicznych i łodzi poprzez kosmetyki i zabawki dla dzieci po sprzęt elektryczny.
Zgodnie ze statystykami unijnymi:
- Od momentu wejścia w życie nowej dyrektywy unijnej, stale rośnie liczba podawanych co tydzień do publicznej wiadomości produktów niebezpiecznych i wycofanych z obrotu na terenie Unii Europejskiej. Liczba złożonych powiadomień o niebezpiecznych produktach wzrosła w 2006 roku o 23% w stosunku do średniej z 2005 roku.
- Do tej pory największa liczba powiadomień o niebezpiecznych produktach dotyczyła produktów pochodzących z Chin - w istocie prawie połowa wszystkich powiadomień w ciągu ostatnich trzech lat dotyczyła produktów z tego kraju. Nie jest to może zaskakujące, zważywszy na ogromną liczbę dóbr konsumenckich eksportowanych przez Chiny, jednak Komisja Europejska przywiązuje dużą wagę do współpracy w tym zakresie z Chinami w celu zapewnienia właściwej ochrony konsumentom w UE. We wrześniu 2006 roku UE podpisała porozumienie z Chinami dotyczące bezpieczeństwa zabawek, wskazujące na wspólne wysiłki w zakresie zapewnienia ogólnego bezpieczeństwa produktów.
- Polska znalazła się na przedostatnim miejscu powiadomień o niebezpiecznych produktach (1,5% ogólnej liczby powiadomień). W 2005 roku do rejestru produktów niebezpiecznych prowadzonego przez Prezesa UOKiK zostało wpisanych 16 produktów zaś rok później - w 2006 roku - 31 produktów.
- Najwięcej powiadomień o niebezpiecznych produktach, bo aż 26% ogólnej liczby wszystkich zgłoszeń, dotyczyło zabawek/artykułów dla dzieci. Na drugim miejscu znalazły się artykuły elektryczne (23%), a na trzecim pojazdy mechaniczne (10% ogólnej liczby zgłoszeń).
- Wojciech Jaworski, adwokat w departamencie spraw spornych w kancelarii Lovells powiedział:
- "Jak wynika z unijnych statystyk, stale wzrasta liczba powiadomień o niebezpiecznych produktach i wycofanych z obrotu. Producenci są coraz bardziej świadomi swoich obowiązków wynikających z nowych przepisów prawa, a władze wykonawcze stają się coraz bardziej aktywne w wyszukiwaniu na różnych etapach produkcji i dystrybucji produktów, które mogą zostać uznane za niebezpieczne. Tendencja wzrostowa jest wyraźna i należy spodziewać się, że utrzyma się w najbliższych latach. Gdyby doświadczenia z innych dziedzin objętych regulacjami unijnymi mogły służyć za wskazówkę, nieuniknionym następnym krokiem odpowiednich władz byłoby wszczęcie określonych procedur w stosunku do przedsiębiorców, którzy nie wykonują należycie swoich obowiązków wynikających z nowych przepisów. Jeśli tak się stanie, to nowe uregulowania prawne odniosą jeszcze większy skutek od analogicznych przepisów, które obecnie obowiązują w Stanach Zjednoczonych."
- Wojciech Jaworski kontynuuje:
- "Kwestia rozwiązania problemów dotyczących bezpieczeństwa produktów jest szczególnie istotna w relacjach z Chinami. Komisja Europejska podjęła szereg inicjatyw dotyczących bezpieczeństwa produktów pochodzenia chińskiego. Niedawno ogłosiła zawarcie porozumienia z Chinami dotyczącego współpracy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa artykułów żywnościowych i innych, co świadczy o znacznym postępie w tych relacjach."
Nowe regulacje prawne dotyczące wycofania z obrotu produktów niebezpiecznych nakładają szczególnie dużą odpowiedzialność na producentów, których produkty sprzedawane są na terenie Unii Europejskiej. W praktyce, jeśli producent cieszy się na rynku dobrą reputacją, którą pragnie chronić, musi zadbać o to, aby jego produkty były zgodne z lokalnymi przepisami w krajach, w których jego produkt jest sprzedawany. Niestosowanie się do przepisów prawa krajowego w tym zakresie może skutkować nałożeniem wysokich kar, jak również naraża na ogromne ryzyko utraty reputacji. - Wojciech Jaworski dodaje:
- "Nasze doświadczenie wskazuje, że traktowanie tych zagadnień przez władze europejskie podlega ciągłej ewolucji. Rozwój ten powoduje zróżnicowane podejście, zaś różnice i towarzysząca im niepewność, stanowią dla producentów istotne ryzyko biznesowe.
"Producenci i dystrybutorzy produktów konsumenckich, sprzedawanych w państwach UE muszą zadbać o to, aby spełnić wszystkie wymogi nałożone przez nowe przepisy. Z uwagi na to, że niedopełnienie tych przepisów łatwo może się przerodzić w roszczenia z tytułu odpowiedzialności za produkt, a utrata dobrego imienia może mieć znaczny zasięg, koszty naruszenia tych regulacji mogą być bardzo wysokie ."