Bank może wystawić tytuł egzekucyjny przeciwko spadkobiercom dłużnika

Bank jest uprawniony do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom dłużnika będącego osobą wymienioną w art. 97 ust. 1 ustawy - Prawo bankowe. Takiemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu może zostać nadana sądowa klauzula wykonalności. Ta uchwała Sądu Najwyższego ma olbrzymie znaczenie dla działalności wszystkich polskich banków.

Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7 maja 2010 r., (III CZP 18/10, LEX Nr 577302) i udzielił tym samym odpowiedzi na pytania prawne Sądu Okręgowego w Sieradzu:
„1. Czy na podstawie art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) bank uprawniony jest do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom osoby, która dokonała czynności bankowej bezpośrednio z bankiem i złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji, a bank przed śmiercią tej osoby nie wystawił przeciwko niej bankowego tytułu egzekucyjnego?
2. Jeżeli tak, czy bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, o którym mowa w pkt 1 może być nadana sądowa klauzula wykonalności?”

Problem z wystawieniem bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom osoby, która dokonała czynności bankowej bezpośrednio z bankiem i złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji, a bank przed śmiercią tej osoby nie wystawił przeciwko niej bankowego tytułu egzekucyjnego związany jest m.in. z redakcją treści przepisu art. 98 ust. 2 Prawa bankowego.
Ratio legis art. 98 ust. 2 Prawa bankowego pozwala bowiem na wyrażenie poglądu, że podstawy prawnej wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkobiercy zmarłego dłużnika należy poszukiwać w przepisie ogólnym, poświęconym zasadom wystawienia takiego tytułu, jeżeli istotnie art. 98 ust. 2 Prawa bankowego reguluje tylko kwestie nadawania klauzuli wykonalności istniejącemu tytułowi przeciwko wymienionym w tym przepisie osobom. W literaturze trafnie stwierdzono, że podstawą prawną wystawienia przeciwko spadkobiercy zmarłego dłużnika mógłby być art. 96 ust. 2 Prawa bankowego, w którym jako aktualnego dłużnika zobowiązanego do zapłaty można wskazać właśnie spadkobiercę. Przymiot spadkobiercy mógłby być następnie weryfikowany przez sąd w postępowaniu klauzulowym (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2009 r., III CZP 13/08, LEX Nr 470710).
Należy zwrócić uwagę, że następca prawny dłużnika banku, zarówno szczególny, jak i ogólny wstępuje w prawa i obowiązki niemajątkowe dłużnika, ale także w całą sytuację prawną poprzednika prawnego, wykreowaną m.in. złożeniem przez niego właściwego oświadczenia egzekucyjnego. Oświadczenie spadkodawcy o poddaniu się egzekucji pociąga za sobą konsekwencje w sferze prawnej spadkobiercy, gdyż wszystkie takie czynności, niezależnie od zróżnicowanego charakteru prawnego, wywierają skutki prawne także wobec następców prawnych. Prawo bankowe uprawnia banki, po pierwsze, do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom strony czynności bankowej (art. 96 Prawa bankowego) i, po drugie, do żądania nadania przeciwko nim klauzuli wykonalności (art. 98 ust. 2 Prawa bankowego). Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy dołączyć odpowiedni dokument wykazujący przejście obowiązków zmarłego na spadkobierców, który pozwoli sądowi zweryfikować, czy wskazane w tytule osoby są następcami prawnymi podmiotu, z którym bank dokonał czynności bankowej (zob. A. Rychter: Glosa do uchwały SN z dnia 16 stycznia 2009 r., III CZP 132/08; PiP z 2010 r., Nr 1, s. 127; tekst glosy dostępny jest również w wersji elektronicznej w Systemie Informacji Prawnej LEX).

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line