Tekst pochodzi z serwisu Prawo Oświatowe/ABC>>

Nauczycielka od 14 stycznia 2014 r. do 13 stycznia 2015 r. była na rocznym urlopie dla poratowania zdrowia. W lutym br. podjęta zostanie uchwała rady gminy o likwidacji przedszkola, w którym pracuje ta nauczycielka.
Czy dyrektor powinien wypowiedzieć nauczycielce umowę o pracę do końca maja? Czy przy likwidacji przedszkola dyrektor udziela nauczycielom urlopu zgodnie z planem urlopów, czy proporcjonalnie do okresu zatrudnienia?
1. Całkowita likwidacja placówki oświatowej, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – dalej KN, uprawnia dyrektora do rozwiązania z nauczycielem stosunku pracy. Zgodnie z treścią art. 41[1] § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., w zw. zart. 91c ust. 1 KN, w razie ogłoszenia likwidacji pracodawcy, nie stosuje się m.in. art. 41 k.p., ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę (art. 41 k.p. dotyczy zakazu wypowiadania umowy o pracę podczas urlopu pracownika).
Zatem dyrektor szkoły ma prawo rozwiązać stosunek pracy z nauczycielem przebywającym na urlopie dla poratowania zdrowia, wypowiadając umowę o pracę za trzymiesięcznym wypowiedzeniem.
W związku z tym, że przedszkole nie jest placówką feryjną, na zasadzie art. 20 ust. 4 KN, skutek wypowiedzenia nie musi przypadać na koniec roku szkolnego. Tym samym wypowiedzenie nie musi być złożone z końcem maja, lecz w dowolnym momencie roku szkolnego.
2. Z kolei art. 66 ust. 2 KN stwierdza, że w razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania stosunku pracy - nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 35 dni roboczych w odniesieniu do nauczycieli placówek nieferyjnych. Od tego wymiaru należy oczywiście odliczyć urlop już wykorzystany. Zatem ewentualne prawo do ekwiwalentu powstanie dopiero w sytuacji niemożności wykorzystania urlopu wypoczynkowego w naturze w związku z zakończeniem stosunku pracy. Zatem prawo do ekwiwalentu dotyczyć będzie tych nauczycieli, którzy zaplanowali swój urlop już po dacie likwidacji placówki i nie złożą wcześniej wniosków urlopowych. Natomiast do chwili likwidacji urlopy powinny być udzielane na wniosek, zgodnie z planem urlopów. Nauczyciel ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym. Przepisy pragmatyki nauczycielskiej nie określają sposobu obliczania proporcjonalności, stąd zastosowanie będzie miał art. 155[1] § 1 pkt 1 k.p. W szczególności nie jest pewne czy oblicza się ją w odniesieniu do okresu trwania zajęć dydaktycznych, w odniesieniu do okresu trwania roku szkolnego, czy też w odniesieniu do roku kalendarzowego. @page_break@

Maksymalny okres urlopu wypoczynkowego, określonego w treści art. 66 ust. 2 KN, wynosi 8 tygodni - a więc 56 dni (8 x 7 = 56). Miesięczna średnia urlopowa w odniesieniu do roku szkolnego, a więc 12 miesięcy, wynosi 4,66 (56/12 = 4,66) zaś w odniesieniu do okresu prowadzenia zajęć w roku szkolnym (10 miesięcy) wynosi 5,6 (56/10 = 5,6).

Najsilniej utrwalony w praktyce sposób jej obliczania (patrz: punkt 8 komentarza do art. 64 KN, Ustawa Karta Nauczyciela, A.Barański, M.Szymańska, J.Rozwadowska-Skrzeczyńska, Wydawnictwo Wolters Kluwer) – a więc w odniesieniu do okresu trwania zajęć dydaktycznych w oparciu o współczynnik 5,6 dnia urlopu za jeden miesiąc pracy nauczyciela. Jednak uchwała Sądu Najwyższego, chociaż nie jest obowiązującym prawem, wskazuje, że wskaźnik 4,66 będzie wiążący dla sądów powszechnych w zakresie ustalenia wymiaru urlopu w postępowaniach sądowych. Jednakże o ile stosunkowo łatwe jest ustalenie współczynnika przeliczeniowego dla wymiaru urlopu wypoczynkowego, tak ustalenie okresu pracy nauczyciela jest trudne.
Wynika to z tego, że art. 155[1] § 1 pkt 1 k.p. stwierdza, że okres ten liczony ma być w odniesieniu do pracy w danym roku kalendarzowym, w którym nauczyciel nabył prawo do urlopu. Pomijany jest więc fakt, że nauczyciel wykonuje pracę i nabywa uprawnienia pracownicze w ramach roku szkolnego, a nie kalendarzowego. Prawo do urlopu wypoczynkowego w naturze wygasa z upływem roku szkolnego, ponieważ z nowym rokiem szkolnym powstaje prawo do urlopu uzupełniającego (w sytuacji niewykorzystania urlopu wypoczynkowego).
W związku z tym, wobec rozbieżności interpretacyjnych w ocenie stanu prawnego, nie można ich dokonywać ze szkodą dla nauczyciela. Przy uznaniu zasady, że prawo do ekwiwalentu pieniężnego ustalane jest w oparciu o zasadę proporcjonalności, przy uznaniu nawet, że dokonuje się to w odniesieniu do 12 miesięcy, (a nie 10 miesięcy prowadzenia zajęć), to zasadę tę należy zmodyfikować w kierunku uznania, że okres pracy musi odnosić się do roku szkolnego, a nie kalendarzowego.
Wynika to chociażby z porównania sytuacji prawnej nauczyciela zatrudnionego na czas krótszy niż 10 miesięcy, którego prawo do urlopu wypoczynkowego ustalane jest w odniesieniu do określonego w umowie okresu prowadzenia zajęć (art. 64 ust. 5 KN), a więc w odniesieniu do roku szkolnego, a nie kalendarzowego. Taka regulacja odpowiada bowiem charakterowi organizacji pracy szkoły.
Nie ma uzasadnienia prawnego do rozdzielania w tym zakresie dwóch statusów prawnych dla podmiotów, których sytuacja prawna i faktyczna jest identyczna (w zakresie wykonywania pracy w danym roku szkolnym). Byłoby to bezprawne dyskryminowanie nauczycieli zatrudnionych na czas nieokreślony, których stosunek rozwiązywany jest w trakcie roku szkolnego. Okres zatrudnienia należy ustalić na podstawie art. 155[2]a § 2 i art. 155[3] § 1 k.p. w zw. z art. 91c ust. 1 KN, zaokrąglając niepełne miesiące kalendarzowe pracy w górę do pełnego miesiąca i niepełne dni urlopu w górę do pełnego dnia.

Więcej w publikacji Krzysztofa Lisowskiego "System wynagradzania nauczycieli">>

Polecamy: Terminy w procesie likwidacji szkoły muszą być zachowane 

Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą produktów poświęconych likwidacji placówek oświatowych: ABC likwidacji szkół, ABC zatrudniania i zwalniania nauczycielioraz ABC zmian w kształceniu zawodowym. Temat przekształcania przedszkoli zostanie poruszony również podczas VII Europejskiej Konferencji Dyrektorów Przedszkoli>>