Jakie konsekwencje może wyciągnąć dyrektor szkoły w stosunku do nauczyciela, który nie zrealizował godziny "kartowej"?

Zgodnie z treścią art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN, nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN. W szczególności chodzi tu o nierzetelne realizowanie zadań związanych z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę (art. 6 pkt 1 KN).
Za uchybienia przeciwko porządkowi pracy, w rozumieniu art. 108 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., wymierza się nauczycielom kary porządkowe zgodnie z k.p. (art. 75 ust. 2 KN).
Ustawodawca zakłada więc dwa rodzaje odpowiedzialności pracowniczej występujące w zależności od typu naruszenia. Tak jak to zostało powiedziane powyżej - odpowiedzialność dyscyplinarna dotyczy szeroko rozumianemu sprzeniewierzeniu się etosowi zawodu nauczyciela, natomiast odpowiedzialność porządkowa - za naruszenie organizacji i porządku pracy.

Do kompetencji dyrektora szkoły należy ocena jaki charakter miało dane zachowanie nauczyciela tj. czy miało ono charakter naruszenia etosu zawodu nauczyciela, czy też naruszało jedynie porządek i organizację pracy lub też które z tych naruszeń miało charakter przeważający.
Zakwalifikowanie naruszenia do danej kategorii odpowiedzialności niesie za sobą pewne konsekwencje. Proceduralnie odpowiedzialność dyscyplinarna jest realizowana "poza szkołą" - poprzez rzecznika dyscyplinarnego, dwuinstancyjne postępowanie przed komisjami dyscyplinarnymi, aż do poziomu sądu apelacyjnego (sądu pracy). Natomiast odpowiedzialność porządkowa, na pierwszym etapie, realizowana jest "w szkole", w ramach relacji pracodawca-pracownik.

W omawianej sprawie wydaje się, iż charakter naruszenia jest skierowany bardziej przeciwko organizacji i porządkowi pracy niż przeciwko zasadom wykonywania zawodu nauczyciela (aczkolwiek pewne elementy takiego naruszenia w sprawie występują np. nierealizowanie zadań związanych z dydaktyczną funkcją szkoły).
Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować karę upomnienia lub karę nagany (art. 108 § 1 k.p.).
Z kolei za opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia pracodawca może również stosować karę pieniężną (art. 108 § 2 k.p.).
Terminy dotyczące stosowania kar porządkowych wymieniono w art. 109 k.p.
O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Przy stosowaniu kary bierze się pod uwagę w szczególności rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych, stopień winy pracownika i jego dotychczasowy stosunek do pracy. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.
Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może skorzystać z norm art. 112 § 1 k.p.

Krzysztof Lisowski