Nowela ustawy - Prawo oświatowe zwiększyła liczbę specjalistów, których muszą zatrudniać placówki oświatowe. Szkoły miały dwa lata, by dostosować się do nowych wymogów i stopniowo zwiększyć liczbę obsadzonych etatów. Od września nie ma już taryfy ulgowej - w pełni obowiązywać będzie art. 42d Karty Nauczyciela. Pytanie, czy dyrektorom uda się znaleźć wystarczającą liczbę specjalistów, którzy chcieliby pracować w szkołach.
Od września 2024 r. nowe wymogi
Dodany w 2022 r. art. 42d ust. 11 KN zawiera minimalne wymogi w zakresie zatrudnienia pedagogów specjalnych i psychologów. Obowiązek zatrudniania pedagoga specjalnego i psychologa dotyczy przedszkoli, szkół lub zespołów, w których liczba dzieci lub uczniów przekracza 50. W odniesieniu do tych szkół i placówek liczba etatów nauczycieli:
- pedagogów specjalnych nie może być niższa niż 25 proc. łącznej liczby etatów nauczycieli;
- psychologów nie może być niższa niż 25 proc. łącznej liczby etatów nauczycieli.
Sprawdź też w LEX: Czy w szkole specjalnej jest wymóg zatrudnienia psychologa? >
- W takiej sytuacji swoboda dyrektora w zakresie wyboru rodzaju specjalistów i określenia liczby realizowanych przez nich godzin, doznaje pewnego ograniczenia - wskazuje Agata Piszko, specjalistka od prawa oświatowego. Wyjaśnia, że aby obliczyć, ilu trzeba zatrudnić specjalistów, należy wyliczyć średnią arytmetyczną dzieci lub uczniów przypadającą na jeden etat nauczycieli specjalistów. - Ustalenie średniej arytmetycznej dotyczy jednostek prowadzonych przez dany organ prowadzący – a więc powinno być badane na szczeblu danej jednostki samorządu terytorialnego, a nie w poszczególnych przedszkolach, szkołach i zespołach - tłumaczy Agata Piszko.
Sprawdź też w LEX: Jakie są kryteria wliczenia nauczyciela do listy specjalistów zatrudnionych w szkole? >
Zgodnie z art. 42d ust. 3 pkt 1 KN łączna liczba etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych w przedszkolu, szkole lub zespole nie może być niższa niż 2 etaty, które powiększa się o 0,2 etatu na każdych kolejnych 100 dzieci lub uczniów - jeżeli liczba dzieci lub uczniów przekracza 100.
Czytaj też w LEX: Nowe zasady zatrudniania specjalistów w szkołach i przedszkolach >
Ponad trzy tysiące wakatów
Problemem - jak od dawna wskazują dyrektorzy szkół - jest znalezienie chętnych do obsadzenia etatów. Już w zeszłym roku, gdy wymogi były łagodniejsze, braki kadrowe w lipcu sięgały aż 27 proc., a aż w 450 gminach nie obsadzono ani jednego etatu. Obecnie, według danych na stronach kuratoriów (stan na 23 lipca 2024 r.), we wszystkich województwach poszukiwanych jest 3290 nauczycieli psychologów. Wakaty z podziałem na województwa:
- dolnośląskie - 188 ofert pracy;
- kujawsko-pomorskie - 141 ofert pracy;
- lubelskie - 181 ofert pracy;
- lubuskie - 100 ofert pracy;
- łódzkie - 240 ofert pracy;
- małopolskie - 457 ofert pracy;
- mazowieckie - 383 ofert pracy;
- opolskie - 112 ofert pracy;
- podkarpackie - 264 ofert pracy;
- podlaskie - 118 ofert pracy;
- pomorskie - 132 ofert pracy;
- śląskie - 285 ofert pracy;
- świętokrzyskie - 85 ofert pracy;
- warmińsko-mazurskie - 133 ofert pracy;
- wielkopolskie - 372 ofert pracy;
- zachodniopomorskie - 99 ofert pracy.
Zapraszamy na szkolenie online: Zmiany w prawie oświatowym 2024/2025 – zadania dyrektora >
Wyższe wymogi kwalifikacyjne
W poprzednich latach problemem było znalezienie odpowiednio wykwalifikowanych specjalistów - Ogólnopolski Związek Zawodowy Psychologów (OZZP) w 2023 r. podał dane, według których w szkołach w 12 województwach, które sprawdził związek, pracowało:
- 250 studentów kierunku psychologia, czyli jeszcze bez tytułu magistra,
- 276 osób z tytułem magistra innym niż psycholog, a więc po studiach podyplomowych (trwających 3 lub 4 semestry) lub po kursie psychologicznym,
- 92 osoby, które nie spełniają warunku do zasiadania na stanowisku psychologa w szkole,
- 176 osób, które nie są nauczycielami, ale posiadają "przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
Resort edukacji, pytany przez posłów o wymogi kwalifikacyjne dotyczące specjalistów, wskazuje, że szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli specjalistów, m.in. psychologów w zakresie poziomu wykształcenia w odniesieniu do poszczególnych typów szkół i rodzajów placówek, reguluje rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Zgodnie z par. 29 ww. rozporządzenia, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela psychologa w przedszkolach, szkołach i placówkach, posiada osoba, która ukończyła studia pierwszego i drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie prowadzone zgodnie z:
- z nowym standardem kształcenia na kierunku psychologia w zakresie odpowiadającym prowadzonym zajęciom i posiadająca przygotowanie pedagogiczne lub
- przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. na kierunku psychologia w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
- spełnia warunki określone w art. 63 ust. 1 ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów i posiada przygotowanie pedagogiczne.
Sprawdź też w LEX:
Zapotrzebowanie rośnie, ale liczba wykwalifikowanych kadr również
- Nauczyciele, w tym nauczyciele specjaliści, mogą korzystać z licznych szkoleń i działań, których celem jest podnoszenie ich kompetencji zawodowych oferowanych przez placówki doskonalenia nauczycieli, w tym centralną placówkę doskonalenia nauczycieli, jaką jest Ośrodek Rozwoju Edukacji - wskazuje Izabela Ziętka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. - Oferta doskonalenia obejmuje m.in. rozpoznawanie uczniów z problemami psychologicznymi, wsparcie psychologiczno-pedagogiczne oraz prowadzenie skutecznych interwencji kryzysowych - podkreśla.
Z inicjatywy Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN) w maju 2022 r. został uruchomiony projekt szkoleniowy dla nauczycieli specjalistów pn. „Szkoła dostępna dla wszystkich". - Bezpośrednimi beneficjentami projektu są nauczyciele specjaliści (1120 osób), nauczyciele przedszkolni i szkolni (11 200), nauczyciele akademiccy kształcący przyszłych nauczycieli oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych. Beneficjentami końcowymi projektu są dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, w tym dzieci będące uchodźcami z Ukrainy - wskazuje.
Resort przypomina także, że Instytut Badań Edukacyjnych ma zrealizować projekt: „Wspieranie dostępności edukacji dla dzieci i młodzieży”, który jest finansowany z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego.
W ramach realizowanych zadań zaplanowano m. in.:
- opracowanie i wdrożenie rozwiązań w zakresie monitorowania i zapewniania wysokiej jakości kształcenia osób uczących się – edukacji włączającej z uwzględnieniem zróżnicowania ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych;
- opracowanie zestawu narzędzi, w ramach szkolnej oceny funkcjonalnej, do wieloaspektowego pomiaru dobrostanu uczniów na 4 etapach edukacji (dot. osób w wieku 4–20 lat);
- opracowanie 5 pakietów narzędzi do monitorowania rozwoju dzieci i młodzieży w ramach szkolnej oceny funkcjonalnej, w tym narzędzi diagnostycznych przeznaczonych do oceny rozwoju dzieci i młodzieży,
- wsparcie szkoleniowo-metodyczne dla kadr systemu oświaty, w tym opracowanie pakietu e-poradników i materiałów metodycznych.
Sprawdź też w LEX: Ile godzin przeznaczamy na specjalistów - pedagog, pedagog specjalny, psycholog w szkole w roku 2024/2025? >
Terapeuta to też specjalista
Do ogólnej liczby specjalistów w danej placówce wlicza się też terapeuta pedagogiczny. Jak wskazuje Agnieszka Kosiarz, specjalistka od prawa oświatowego, według przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach szkoła lub przedszkole prowadzi w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej zajęcia specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym. Zajęcia specjalistyczne prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju zajęć (pedagog, logopeda, psycholog, pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny).
Czytaj też w LEX: Zadania i kwalifikacje pedagoga specjalnego >
- Zajęcia sensoryczne to jedne z zajęć terapeutycznych. Prowadzi je nauczyciel w ramach stanowiska terapeuty pedagogicznego, a więc z kwalifikacjami w zakresie terapii pedagogicznej i specjalizacją z integracji sensorycznej. Zatem osoba prowadząca takie zajęcia wlicza się do ogólnej liczby wszystkich specjalistów w danej placówce - podkreśla.
Zobacz również: Mamy czas na obsadzenie etatów psychologów w szkołach
Cena promocyjna: 119.25 zł
|Cena regularna: 159 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 47.7 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
