Dodatek za wysługę lat (niekiedy określany też jako dodatek stażowy) jest jednym z podstawowych składników wynagrodzenia nauczycielskiego, ma on charakter obligatoryjny. Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) - dalej KN, dodatek ten przyznawany jest od 4 roku pracy, w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. W praktyce oznacza to, że najniższa stawka dodatku stażowego to 4%. Maksymalna wysokość dodatku stażowego to 20% wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek stażowy, tak jak wynagrodzenie zasadnicze, podlega wypłacie miesięcznie z góry (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 1985 r., III PZP 23/85).

Na podstawie § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22 poz. 181 z późn. zm.) – dalej r.w.n., do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Okresami tymi są w szczególności:
• urlop wychowawczy,
• służba wojskowa, pod warunkiem wskazanym w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241 poz. 2416, z późn. zm.),
• praca w rolnictwie w przypadkach określonych w ustawie z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54 poz. 310, z późn. zm.),
• okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69 poz. 415, z późn. zm.).
Należy pamiętać, że zaliczalność okresów pracy do okresów zatrudnienia wskazanych wyżej dotyczy tylko zatrudnienia pracowniczego. Nie należy więc wliczać do okresu pracy, o którym mowa w § 7 ust. 1 r.w.n.:
• okresów wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (np. zlecenia, umowy agencyjnej, umowy o dzieło),
• okresów prowadzenia działalności gospodarczej.

Kolejną zasadą jest, że do okresu zatrudnienia uprawniającego do dodatku za wysługę lat nie wlicza się okresu pracy w innym zakładzie, w którym nauczyciel jest lub był jednocześnie zatrudniony, a więc w przypadku równoległego zatrudnienia na podstawie dwóch stosunków pracy jako nauczyciel w szkole publicznej, tylko dla jednego z nich zalicza się okresy uprawniające do dodatku stażowego.
Okresy uprawniające do dodatku za wysługę lat ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy i do okresu dodatkowego zatrudnienia nie wlicza się okresów podstawowego zatrudnienia.

Przykład 1
Alicja S., nauczycielka języka angielskiego w gimnazjum jest zatrudniona w pełnym wymiarze godzin. Jest nauczycielem kontraktowym (płaca zasadnicza – 1444 zł), posiada tytuł magistra filologii angielskiej, na studiach ukończyła specjalizację pedagogiczną. Legitymuje się następującymi okresami zatrudnienia:
1) 1 lipiec – 30 września 1997 r. – lektor na obozie językowym (umowa o pracę, wymiar 1/2 etatu),
2) 1 listopad 1998 r. – 30 czerwca 2000 r. – nauczyciel języka w prywatnej szkole językowej (umowa zlecenia),
3) 1 września 2000 r. – 31 sierpnia 2002 r. – nauczyciel języka w szkole podstawowej,
4) 1 września 2002 r. – 31 sierpnia 2003 r. – nauczyciel języka w przedszkolu (umowa o pracę, wymiar 6/18 etatu),
5) 1 września 2002 r. – 31 sierpnia 2003 r. – nauczyciel języka w zasadniczej szkole zawodowej (umowa o pracę, wymiar 2/18 etatu),
6) 1 marca 2003 r. – 30 czerwca 2004 r. – nauczyciel języka w szkole niepublicznej (umowa zlecenia),
7) od 1 września 2004 r. do chwili obecnej – zatrudnienie w gimnazjum, w pełnym wymiarze godzin.
Do okresów pracy od których zależy wysokość dodatku stażowego nie należy zaliczać okresów zatrudnienia na podstawie umów zlecenia, wskazanych w punktach 2 i 6. Z okresów równoległego zatrudnienia w dwóch szkołach (rok szkolny 2002/2003) zalicza się tylko jeden – okres pracy w wymiarze 6/18 etatu jako podstawowy.
Oznacza to, że Alicja S. może się wylegitymować okresem zatrudnienia 6 lat i 3 miesiące. Przysługuje więc jej 6% dodatek stażowy, w wysokości 86,64 zł.

Przykład 2
Maria D. jest nauczycielem matematyki, pracuje równolegle w dwóch szkołach. W gimnazjum jest zatrudniona w pełnym wymiarze godzin, a w liceum – w wymiarze 4/18 etatu.
Legitymuje się nauczycielskim stażem pracy (nie podejmowała nigdy innego zatrudnienia) wynoszącym 11 lat. W obecnych stosunkach pracy pozostaje: w szkole podstawowej od 6 lat, w liceum – od 4 lat i 7 miesięcy.
Maria D. dodatek stażowy z tytułu 11 lat pracy powinna pobierać jako nauczyciel szkoły podstawowej, gdyż zatrudnienie w liceum jest zatrudnieniem dodatkowym. W liceum ma już prawo do drugiego dodatku stażowego za 4 lata pracy.

Wyjątkiem od powyższej zasady jest sytuacja, w której nauczyciel pozostaje w stosunku pracy jednocześnie w kilku szkołach w wymiarze łącznie nieprzekraczającym obowiązującego ustawowo (art. 42 ust. 3 KN) wymiaru zajęć (§ 7 ust. 3 r.w.n.). W takim przypadku do okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat w każdej ze szkół wlicza się wcześniejsze okresy zatrudnienia we wszystkich szkołach.