Nauczyciel otrzymał wynagrodzenie 1 grudnia. W listopadzie był 2 dni na zwolnieniu lekarskim, jednak w grudniowej wypłacie to zwolnienie omyłkowo nie zostało rozliczone.
Czy można rozliczyć to zwolnienie z wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe tego nauczyciela pod koniec grudnia, żeby zamknąć rok rozliczeniowy?
W omawianej sytuacji wypłata wynagrodzenia z góry (tak jak to ma miejsce w omawianej sprawie) nie zmienia faktu, że dopiero po wykonaniu pracy - wynagrodzenie to staje się prawem pracowniczym. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., stwierdza wyraźnie, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, co oznacza, że w sytuacji jej nieświadczenia, pobrane z góry wynagrodzenie staje się świadczeniem nienależnym.
Pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia z góry powinien liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu w każdym przypadku nieświadczenia pracy, chyba że z mocy przepisu szczególnego zachował do niego prawo mimo nieświadczenia pracy. W omawianej sprawie nienależne świadczenie będzie dotyczyło 20% wypłaconego wynagrodzenia, albowiem pracownik, na podstawie art. 92 § 1 pkt 1 k.p. – uzyskał prawo do 80% wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby. Powinność liczenia się z obowiązkiem zwrotu korzyści oznacza zarówno sytuację, w której wzbogacony wiedział, że korzyść mu się nie należy, jak i sytuację, w której był on subiektywnie przekonany o tym, że korzyść mu się należy, chociaż na podstawie okoliczności sprawy obiektywnie powinien był się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Jednakże sposób dokonania zwrotu nienależnie pobranego wynagrodzenia na gruncie prawa pracy jest ściśle sformalizowany w kierunku realizacji naczelnej zasady ochrony wynagrodzenia za pracę. W treści art. 87 § 1 k.p. wprost zawarto zasadę, że z wynagrodzenia za pracę w pierwszej kolejności dokonuje się odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Następnie egzekwowane są sumy z tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi oraz kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p. Tak więc przepisy Kodeksu pracy umożliwiają potrącenie wynagrodzenia w każdym czasie tylko w wyraźnie określonych w treści art. 87 k.p. przypadkach. Wśród tych przypadków nie została wymieniona sytuacja, kiedy pracodawca ma prawo do potrącenia bezpodstawnie wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia.
Nienależnie pobrane wynagrodzenie pracodawca może potrącić w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (art. 87 § 7 k.p.). Tak więc w omawianym przypadku w związku z nieobecnością listopadową potrącenie mogło nastąpić jedynie w grudniu. Oczywiście może być ono potrącone z wynagrodzenia które ustalane jest na podstawie już wykonanych pracy i wypłacane miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca (art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN. Godziny ponadwymiarowe są ustalane i wypłacane w ten sposób a ponadto stanowią składnik wynagrodzenia nauczycielskiego (art. 30 ust. 1 pkt 3 KN). Należy je więc interpretować jako to wynagrodzenie, które może być potrącone na podstawie art. 87 § 7 k.p.
Krzysztof Lisowski
Czy można rozliczyć to zwolnienie z wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe tego nauczyciela pod koniec grudnia, żeby zamknąć rok rozliczeniowy?
W omawianej sytuacji wypłata wynagrodzenia z góry (tak jak to ma miejsce w omawianej sprawie) nie zmienia faktu, że dopiero po wykonaniu pracy - wynagrodzenie to staje się prawem pracowniczym. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., stwierdza wyraźnie, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, co oznacza, że w sytuacji jej nieświadczenia, pobrane z góry wynagrodzenie staje się świadczeniem nienależnym.
Pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia z góry powinien liczyć się z obowiązkiem jego zwrotu w każdym przypadku nieświadczenia pracy, chyba że z mocy przepisu szczególnego zachował do niego prawo mimo nieświadczenia pracy. W omawianej sprawie nienależne świadczenie będzie dotyczyło 20% wypłaconego wynagrodzenia, albowiem pracownik, na podstawie art. 92 § 1 pkt 1 k.p. – uzyskał prawo do 80% wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby. Powinność liczenia się z obowiązkiem zwrotu korzyści oznacza zarówno sytuację, w której wzbogacony wiedział, że korzyść mu się nie należy, jak i sytuację, w której był on subiektywnie przekonany o tym, że korzyść mu się należy, chociaż na podstawie okoliczności sprawy obiektywnie powinien był się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Jednakże sposób dokonania zwrotu nienależnie pobranego wynagrodzenia na gruncie prawa pracy jest ściśle sformalizowany w kierunku realizacji naczelnej zasady ochrony wynagrodzenia za pracę. W treści art. 87 § 1 k.p. wprost zawarto zasadę, że z wynagrodzenia za pracę w pierwszej kolejności dokonuje się odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Następnie egzekwowane są sumy z tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi oraz kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p. Tak więc przepisy Kodeksu pracy umożliwiają potrącenie wynagrodzenia w każdym czasie tylko w wyraźnie określonych w treści art. 87 k.p. przypadkach. Wśród tych przypadków nie została wymieniona sytuacja, kiedy pracodawca ma prawo do potrącenia bezpodstawnie wypłaconego pracownikowi wynagrodzenia.
Nienależnie pobrane wynagrodzenie pracodawca może potrącić w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (art. 87 § 7 k.p.). Tak więc w omawianym przypadku w związku z nieobecnością listopadową potrącenie mogło nastąpić jedynie w grudniu. Oczywiście może być ono potrącone z wynagrodzenia które ustalane jest na podstawie już wykonanych pracy i wypłacane miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca (art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN. Godziny ponadwymiarowe są ustalane i wypłacane w ten sposób a ponadto stanowią składnik wynagrodzenia nauczycielskiego (art. 30 ust. 1 pkt 3 KN). Należy je więc interpretować jako to wynagrodzenie, które może być potrącone na podstawie art. 87 § 7 k.p.
Krzysztof Lisowski