Do RPO wpływają skargi w sprawie ewidencji „Sportowe talenty”, wprowadzonej ustawą z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Wątpliwości dotyczą właściwej ochrony danych osobowych przetwarzanych w tej ewidencji, a także celowości i proporcjonalności niektórych przepisów z punktu widzenia poszanowania prawa do prywatności i ochrony danych osobowych gwarantowanych w Konstytucji RP oraz w rozporządzeniu unijnym RODO.

 

Obowiązkowe testy sprawnościowe i baza "Sportowe talenty">>

 

Rzecznik wystąpił o opinię do Urzędu Ochrony Danych Osobowych. UODO poinformował, że zmiany nie zostały skonsultowane z urzędem.

 

Kontrowersyjne przepisy

Jak wskazuje RPO, utworzenie publicznej bazy danych gromadzącej dane osobowe wszystkich uczniów, w tym dane wrażliwe. Chodzi o: imię, nazwisko, nr PESEL, rok urodzenia, wiek, płeć, masę ciała, wzrost, wynik testów sprawnościowych i ich datę; klasę, oddział, typ szkoły i jej nazwę i adres, gminę, powiat i województwo, gdzie uczeń uzyskał wynik z testów sprawnościowych. Według uzasadnienia ustawy celem ewidencji jest monitorowanie sprawności fizycznej dzieci i młodzieży oraz możliwość identyfikacji talentów sportowych.

 

Bardzo obszerny zakres danych, w tym danych identyfikujących (nr PESEL) – a także danych wrażliwych, gromadzonych w jednym miejscu – budzi zastrzeżenia z punktu widzenia ich bezpieczeństwa. Dane te w pełnym zakresie są udostępniane każdej szkole. Uzupełnia ona dane przekazane przez rodziców i nauczycieli. Ponadto dane te są udostępniane także klubowi i związkowi sportowemu oraz polskiemu związkowi sportowemu. Udostępnia się je także podmiotowi publicznemu oraz takiemu podmiotowi niepublicznemu, który realizuje zadania naukowo-badawcze, dydaktyczne, oświatowe lub statystyczne. 

 

UODO nie konsultował przepisów

W nawiązaniu do pism z 26 września br. (znak sprawy: VII.501.151.2023.MK), w sprawie uchwalenia przepisów dotyczących utworzenia ewidencji „Sportowe talenty” w przepisach ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1718), skierowanych do Ministra Edukacji i Nauki oraz do Ministra Sportu i Turystyki, jak również do wiadomości m.in. Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, uprzejmie informuję, że organ nadzorczy opiniował projekty rozporządzeń Ministra Edukacji i Nauki:

  • zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
  • zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

 

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wskazuje, że nie został jednak zaangażowany w proces legislacyjny dotyczący poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym, zakończonego wprowadzeniem do porządku prawnego przepisów Ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1718). Projektodawca nie przedłożył organowi nadzorczemu przedmiotowego projektu ustawy do zaopiniowania na etapie prac legislacyjnych, chociaż projekt dotyczył przetwarzania danych osobowych i to przetwarzania na dużą skalę.

 

- Należy pamiętać, że organ nadzorczy nie posiada inicjatywy ustawodawczej, a jego ekspercka rola w rekomendowaniu rozwiązań uwzględniających europejskie przepisy o ochronie danych osobowych przy budowaniu określonych norm prawnych może być tylko wówczas realizowana, jeśli nie będzie pomijany w procesie ich tworzenia. Stosowanie w praktyce przepisów budzących wątpliwości z punktów widzenia prawa ochrony danych będzie natomiast przedmiotem postępowań kontrolnych i administracyjnych, prowadzonych wskutek złożonych skarg lub wskutek autonomicznej decyzji organu nadzorczego - wskazuje UODO.

 

MEiN: regulacje wystarczające

Na wystąpienie rzecznika odpowiedziało MEiN. Wskazało, że  kwestia danych szkole została w ustawie uregulowana w sposób wystarczający i nieodbiegający od analogicznych rozwiązań przyjętych w przypadku innych obowiązków rodziców, związanych z uczęszczaniem dzieci do przedszkola czy szkoły.

- Dla przykładu pragnę wskazać na art. 155 ustawy – Prawo oświatowe, który stanowi, że w celu zapewnienia dziecku podczas pobytu w publicznym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego, publicznej szkole i publicznej placówce, o której mowa w art. 2 pkt 8, odpowiedniej opieki, odżywiania oraz metod opiekuńczo-wychowawczych, rodzic dziecka przekazuje dyrektorowi przedszkola, szkoły lub placówki uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka - podkreśla Przemysław Czarnek, minister edukacji i nauki.

 

Uważa, że testy mają ważny wymiar prozdrowotny i diagnostyczny, a jej głównym celem jest popularyzacja sportu oraz uświadamianie uczniom, że aktywność fizyczna jest ważnym elementem dbałości o zdrowie.

- Rolą szkoły jest przedstawienie rodzicom niezbędnych informacji związanych z realizacją testów sprawności na lekcjach wychowania fizycznego, w szczególności korzyści zdrowotnych wynikających z udziału uczniów w tych testach, a także wyjaśnienie, że waga i wzrost to parametry niezbędne do analizy wyników testów. Zgodnie z podstawą programową wychowania fizycznego  w ramach obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w szkole podstawowej i ponadpodstawowej uczeń definiuje pojęcie wskaźnik wagowo-wzrostowy (BMI) i wylicza oraz interpretuje wskaźnik wagowo-wzrostowy (BMI) na tle indywidualnych potrzeb i norm zdrowotnych, ponieważ jest to niezbędne dla dokonania samooceny sprawności fizycznej na tle indywidualnych potrzeb i norm zdrowotnych dla kategorii wiekowej i w efekcie – dla osiągnięcia przez ucznia jak najlepszej sprawności fizycznej, zdrowia i dobrego samopoczucia - wskazuje.

 

MS: Dane niezbędne do zapobiegania otyłości

Na wątpliwości RPO odpowiada też minister sportu i turystyki - wskazuje, że zmiany mają na celu zapobieganie nadwadze i otyłości oraz popularyzowanie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży jest długotrwałym procesem społecznym. Zmiany postaw oraz kształtowanie zdrowych nawyków w społeczeństwie wymagają podejmowania systemowych działań na wielu poziomach. - Dotyczy to wszystkich elementów procesu wychowania i jest wypadkową wpływu wywieranego na dzieci i młodzież przez środowisko, w którym dorastają - rodzinę, grupę rówieśniczą, szkołę, media oraz wszystkich innych, którzy kształtują nawyki i umiejętności oraz przekazują wiedzę. Ten proces, realizowany w ważnym interesie publicznym, nie będzie skuteczny bez dokonania populacyjnej diagnozy stanu sprawności fizycznej polskich dzieci i młodzieży, czemu służyć ma właśnie pozyskiwanie danych w ewidencji „Sportowe talenty” - wskazuje.

 

Wyjaśnia, że dzięki danym zgromadzonym w ewidencji będzie możliwe skuteczne modelowanie polityk publicznych w omawianym zakresie na wskazanych poziomach, lepsze adresowanie programów aktywizacyjnych i profilaktycznych władz rządowych (Ministrów Sportu, Zdrowia czy Edukacji) oraz samorządowych. Dodaje, że przepisy - jego zdaniem - są zgodne z zasadami ochrony i przetwarzaniem danych osobowych, a także celowości i proporcjonalności gromadzenia określonych informacji.

- Przy tworzeniu ewidencji i przepisów jej dotyczących, w tym zmian w ustawie o sporcie, przyświecała nam szczególna troska o to żeby znajdowała się w niej minimalna liczba danych pozwalająca osiągnąć wskazany powyżej cel, a także aby dane przechowywane i przetwarzane w ewidencji były odpowiednio zabezpieczone i zanonimizowane. Przepisy, na mocy których funkcjonuje ewidencja, były tworzone z udziałem Ministerstwa Cyfryzacji, Ministerstwa Edukacji i Nauki, Rządowego Centrum Legislacji a sama ewidencja spełnia wszystkie wymagania przewidziane dla rejestrów publicznych w Krajowych Ramach Interoperacyjności. System teleinformatyczny ewidencji, zgodnie z wymogami KRI przeszedł na etapie projektowania i wdrożenia odpowiednie testy bezpieczeństwa i wydajności. Natomiast w celu dodatkowego i pełnego zabezpieczenia gromadzonych w systemie danych, MSiT uruchomi specjalne Centrum Operacji Bezpieczeństwa (SOC)  - podkreśla w odpowiedzi.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.