Za prowadzenie szkoleń okresowych pracodawca powinien dodatkowo zapłacić

Ekspert wyjaśnia, czy pracodawca może wymagać, by pracownik służby bhp przeprowadzał szkolenia dla innych pracowników z zakresu bhp w ramach swoich obowiązków pracowniczych (nieodpłatnie), czy jednak należy pracownikowi za to dodatkowo zapłacić.

Odpowiedź:

Pracodawca nie powinien obciążać pracownika służby bhp obowiązkiem prowadzenia szkoleń z dziedziny bhp innych niż wstępne (instruktaż ogólny). Nie oznacza to jednak, że pracownik służby bhp w ogóle nie może prowadzić szkoleń okresowych w zakładzie pracy, w którym wykonuje zadania tej służby. Jest to jednak dopuszczalne wyłącznie na podstawie dodatkowej umowy (np. zlecenia) i jedynie w odniesieniu do pracownika, który posiada odpowiednie kwalifikacje z tego zakresu.

Uzasadnienie:

Stosownie do postanowień art. 237(11) § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników zobowiązany jest do utworzenia służby bhp, pełniącej funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp, natomiast pracodawca zatrudniający do 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp również może sam wykonywać zadania tej służby, o ile:

– zatrudnia do 10 pracowników albo

– zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 237(11) § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Szczegółowe zasady organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby bhp określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.

W § 2 ust. 1 powyższego rozporządzenia, określono – w formie katalogu zamkniętego –  zakres działania służby bhp. Obejmuje on m.in. przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp, przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp, bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń, opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bhp na poszczególnych stanowiskach pracy.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że zgodnie z § 2 ust. 2 r.s.b.h.p., służba bhp nie może być obciążana innymi zadaniami, niż wymienione w tym przepisie.

Pracodawca, chcąc powierzyć pracownikowi służby bhp dodatkowe obowiązki, może to zrobić jedynie poprzez rozdzielenie jego etatu (np. 3 etatu zadania służby bhp oraz 1 inne zadania) lub zawarcie z nim umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia). Należy jednak pamiętać, że zgodnie z § 2 ust. 3 r.s.b.h.p. organizacja i rozkład czasu pracy pracownika służby bhp, powinny zapewniać pełną realizację zadań, o których mowa w r.s.b.h.p.

To samo dotyczy prowadzenia szkoleń okresowych w zakresie bhp. Służba bhp jest zobligowana jedynie do prowadzenia szkoleń wstępnych w zakresie bhp (a dokładnie instruktaży ogólnych), co jednoznacznie wynika z § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) – dalej r.sz.b.h.p. O prowadzeniu szkoleń okresowych nie ma już tutaj mowy.

W związku z powyższym, jeżeli pracodawca chce zlecić pracownikowi służby bhp prowadzenie szkoleń okresowych (o ile ten posiada do tego odpowiednie kwalifikacje: „zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia”), to powinien zawrzeć z nim dodatkową umowę (np. umowę zlecenia).

Maciej Ambroziewicz

Odpowiedzi udzielono 27.11.2015 r.