Uczestnikom zajęć w Centrum integracji społecznej przysługują świadczenia w związku z wypadkiem, do którego doszło w czasie pobytu w centrum na podstawie przepisów o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.
Zasady uczestnictwa w centrum integracji społecznej zawarte są w rozdziale 5 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 225 z późn. zm.) – dalej u.z.s. Zgodnie z art. 14 u.z.s. kierownik Centrum zapewnia uczestnikom:
- szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
- przeprowadzenie odpowiednich badań lekarskich;
- odzież roboczą i obuwie robocze;
- bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach, w tym środki ochrony indywidualnej.
Definicję wypadku „w trakcie uczestnictwa w centrum integracji społecznej” zawiera art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.) – dalej u.z.w.p. Zgodnie z tym przepisem za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się: 1) zdarzenie nagłe, 2) wywołane przyczyną zewnętrzną, 3) powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w trakcie uczestnictwa w centrum integracji społecznej.
O zaistnieniu wypadku wskazane jest niezwłoczne zawiadomić właściwą terenową jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Zgodnie z art. 11 u.z.w.p. osoba ubiegająca się o świadczenia z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach zobowiązana jest dołączyć do wniosku (wniosek w imieniu uprawnionego może zgłosić również jego pełnomocnik) dokumentację wypadku. Niezbędne jest zatem podjęcie starania o stworzenie lub pozyskanie dokumentów, w szczególności:
- oświadczenia poszkodowanego o okolicznościach i przyczynach wypadku, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;
- informacji od świadka lub świadków wypadku;
- dokumentacji lekarskiej opisującej doznane obrażenia (uraz) i przebieg leczenia;
- dowodów umożliwiających dokonanie kwalifikacji prawnej wypadku w zakresie rodzaju i skutku wypadku;
- dowodów dotyczących wypadku zebranych przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały takie zostały zebrane i mogą być udostępnione;
- zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.
ZUS dokonuje oceny okoliczności i przyczyn wypadku w szczególnych okolicznościach oraz wydaje decyzję w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie.
Niezdolność do pracy oraz jej związek z wypadkiem lub chorobą zawodową, a także związek śmierci z wypadkiem ustala lekarz orzecznik albo komisja lekarska ZUS.
Osobom, które stały się niezdolne do pracy na skutek wypadku w szczególnych okolicznościach przysługuje: renta z tytułu niezdolności do pracy, jednorazowe odszkodowanie, świadczenia opieki zdrowotnej określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej, pod warunkiem że osoby te nie są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym.
Renta z tytułu niezdolności do pracy może zostać przyznana: na stałe — jeżeli niezdolność do pracy jest trwała, lub na okres wskazany w decyzji organu rentowego — jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Jednorazowe odszkodowanie otrzymuje osoba, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem w szczególnych okolicznościach i w wyniku tego wypadku stała się całkowicie niezdolna do pracy.
Osobie, która poniosła koszty pogrzebu osoby poszkodowanej wskutek wypadku lub choroby zawodowej albo osoby pobierającej rentę na podstawie ustawy, przysługuje zasiłek pogrzebowy. Członkom rodziny osób, które zmarły wskutek choroby zawodowej lub wypadków w szczególnych okolicznościach, przysługują renta rodzinna i jednorazowe odszkodowanie.
Od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
Roman Majer