ZUS uznał, że wnioskodawcy nie przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. ZUS przyjął bowiem, że wnioskodawca nie wykazał 15-letniego okresu takiej pracy.

Spór organu rentowego i wnioskodawcy dotyczył tego czy wnioskodawca pracował w latach 70-tych XX wieku przez okres kilku lat "przy wypieku pieczywa". Taka praca w szczególnych warunkach jest wymieniona w rozporządzeniu z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w załączniku stanowiącym wykaz A, w dziale X pod pozycją 11 (prace przy wypieku pieczywa).

Wyroki sądów

Sąd okręgowy zmienił decyzję ZUS i uznał, że wnioskodawcy przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Sąd apelacyjny ocenił wydany wyrok jako trafny.

Ustalenia sądów

Sądy ustaliły m.in., że w spornym okresie czasu, przez ponad dwa lata wnioskodawca pracował jako pomoc ciastkarza. Z reguły pracował na nocnej zmianie. Obowiązkiem wnioskodawcy było przygotowanie ciast i następnie ich wypiek w piecu. Przez ponad połowę czasu pracy wnioskodawca zajmował się wypiekiem. Pracownik, który przygotowywał wypiek wypiekał go następnie w piecu. Wypiek nie mógł odbyć się bez czynności przygotowawczych. Wnioskodawca wraz z kilkoma innymi osobami pracował w jednej hali, w której panowała wysoka temperatura. Pomieszczenie było zapylone. Wnioskodawca wykonywał niezbędne czynności dotyczące przygotowania ciasta do wypieku w tych samych warunkach szkodliwych, co ich wypiek. Sądy przyjęły zgodnie, że wnioskodawca wykazał ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Skarga kasacyjna ZUS

Z orzeczeniem tym nie zgodził się ZUS, który wniósł do Sądu Najwyższego skargę kasacyjną. Skarżący wskazywał m.in., iż sądy błędnie przyjęły rozszerzającą wykładnię pojęcia "przy wypieku pieczywa".

Rozstrzygnięcie SN

Sąd Najwyższy oddalił wniesioną skargę kasacyjną.


LEX Navigator Procedury Prawa Pracy>>


Wykładnia pojęcia

Sąd Najwyższy uznał, że wnioskodawca wykazał pracę w szczególnych warunkach w odpowiednio długim okresie czasu, co pozwoliło na przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. Sąd Najwyższy podzielił ustalenia sądów powszechnych co do tego, że przez znaczną część spornego okresu czasu wnioskodawca świadczył pracę "przy wypieku pieczywa". Sąd Najwyższy wskazał, że niedopuszczalne jest ani rozszerzające ani zawężające interpretowanie pojęcia "przy wypieku pieczywa". Sądy właściwie zinterpretowały to określenie.

Znaczenie przyimka "przy"

Sąd Najwyższy przypomniał, że w orzecznictwie wskazywano już niejednokrotnie w jaki sposób należy rozumieć pojęcia użyte w wykazie wymieniającym prace w szczególnych warunkach. Jeśli określoną czynność poprzedza przyimek "przy" (np. "przy spawaniu", "przy uboju") to należy uznać, że pracą w szczególnych warunkach jest nie tylko wykonywanie czynności głównej (np. samo spawanie, sam ubój), ale i czynności powiązane z jej wykonaniem.

Zakres spornego pojęcia

W wyroku z 15.03.2017 r., o sygn. akt I UK 120/12 (LEX nr 1675227) Sąd Najwyższy przyjął trafnie, że pojęcie "prace przy wypieku pieczywa" obejmują zarówno czynności przygotowawcze do wypieku (pobranie mąki, ważenie jej, wyrabianie i formowanie ciasta) jak i czynności podejmowane na etapie wypieku pieczywa w piecu (wkładanie ciasta do pieca, pieczenie i wyjmowanie go z pieca). W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy przypomniał, że zakres prac przygotowawczych pracownika ma również znaczenie dla ustalenia czy taka osoba świadczyła pracę w szczególnych warunkach.

Prawidłowe ustalenia

Sąd Najwyższy wskazał, że sądy właściwie uznały, że czynności przygotowawcze podejmowane przed wypiekiem ciasta stanowiły część pracy w szczególnych warunkach, a zatem można było uznać, że wnioskodawca przez wymagany okres czasu pracował "przy wypieku pieczywa".

Wyrok SN z 11.10.2017 r., III UK 202/16, LEX nr 2397587