Nowy pomysł na zmiany w podróżach służbowych

Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy, a także w dodatkowym miejscu pracy powinny przysługiwać należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową - uważa Konfederacja Lewiatan.

W projekcie nowelizacji Kodeksu pracy w sprawie podróży służbowych, który przygotowała Konfederacja Lewiatan, znalazł się również zapis, że w przypadkach wykonywania pracy w dodatkowym miejscu pracy, układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę mogą odmiennie określić zakres świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu podróży służbowej, przy czym świadczenia te nie mogą być wyższe.

Zobacz także: Pracodawca może ustalić ryczałtowe rozliczanie podróży służbowych

Autorzy projektu podkreślają, że jeżeli w umowie o pracę określono więcej niż jedno miejsce pracy, strony mogą wskazać główne oraz dodatkowe miejsca pracy. W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy strony mogą określić w umowie o pracę dopuszczalność wyznaczania przez pracodawcę dodatkowych miejsc pracy, które nie zostały sprecyzowane w umowie o pracę.

- Obecne przepisy Kodeksu pracy dotyczące miejsca pracy oraz podróży służbowej nie odpowiadają potrzebom gospodarczym i organizacyjnym. Poza stosunkami pracy, w których pracownik wykonuje pracę w określonym miejscu i jedynie sporadycznie podróżuje poza to miejsce, występuje wiele sytuacji, gdy natura danego rodzaju pracy wymaga od pracowników zmiany miejsca pracy, co kilka tygodni lub miesięcy. Jest to charakterystyczne m.in. dla pracowników zatrudnionych na budowach - mówi dr Grażyna Spytek-Bandurska, ekspertka prawa pracy Konfederacji Lewiatan.

Kodeks pracy nie zawiera regulacji, które pozwalałyby zapewnić tym pracownikom świadczenia uwzględniające konieczność wykonywania pracy w sytuacjach zbliżonych do podróży służbowej, a nawet bardziej od niej uciążliwych. W przypadku pracowników wykonujących pracę w różnych miejscach pojawia się problem pokrycia kosztów przejazdu i zakwaterowania, a także zwiększonych kosztów utrzymania.

Obecne rozwiązania budzą też wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjnej zasady równości wobec prawa. Ustawodawca zapewnił ochronę w postaci uprawnienia do świadczeń z tytułu podroży służbowych jednej grupie zawodowej - kierowcom. W odniesieniu do innych grup pracowników również może istnieć (m.in. ze względu na charakter pracy czy zwiększone wydatki pracownika) uzasadnienie dla podobnego rozwiązania. W rezultacie obecne zróżnicowanie nie opiera się na obiektywnych kryteriach, które mogą być uznane za uzasadnione w demokratycznym państwie prawnym.

Zobacz także: Pracodawca powinien rozliczyć podróż służbową niezwłocznie po przedstawieniu rozliczenia przez pracownika

Jednocześnie należy się liczyć z sytuacją pracodawców, którzy nie w każdym przypadku będą mieli możliwość realizacji świadczeń w pełnym zakresie. Dlatego proponowane przez Konfederację Lewiatan rozwiązanie ma charakter fakultatywny. Świadczenia są uzależnione od zastosowanej konstrukcji miejsca pracy, a także mogą być wyłączone lub ograniczone w układzie zbiorowym, regulaminie wynagradzania lub w umowie o pracę.

Objęcie pracowników ochroną wymaga stworzenia nowych regulacji w zakresie miejsca pracy. Proponowana konstrukcja dodatkowego miejsca pracy jest niezbędna, aby wyodrębnić sytuacje zbliżone pod pewnymi względami do typowej podróży służbowej.

Obecne regulacje nie tylko nie odpowiadają potrzebom pracodawców, ale również skłaniają do poszukiwania mechanizmów, które nie zostały wyraźnie przewidziane przez ustawodawcę, a które mogą zagrażać interesom pracowników, nie pozwalając przy tym na realizację świadczeń, które stanowiłyby odpowiednik świadczeń z tytułu podróży służbowej (co byłoby uzasadnione charakterem wykonywanej pracy). Dlatego w przypadku wykonywania pracy w różnych miejscach uzasadnione jest stworzenie możliwości przyznania pracownikom świadczeń analogicznych, jak w przypadku podróży służbowych Świadczenia te powinny być traktowane tak samo pod względem podatkowym, jak i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.