Przedsiębiorca prowadzi sklep detaliczny, w którym sprzedaje artykuły wyposażenia mieszkań takie jak tapety, wykładziny podłogowe, panele podłogowe, dywany.
Czy w obecnym stanie prawnym sprzedawcy mogą wykonywać pracę w niedziele?
Jaka należy się im rekompensata?
 
Odpowiedź: praca w niedziele dozwolona jest jedynie w enumeratywnie wymienionych w przepisach przypadkach.

Uzasadnienie: praca w niedziele jest generalnie niedozwolona. Niedziele są bowiem dniami ustawowo wolnymi od pracy. Jedynie w wyjątkowych, enumeratywnie wymienionych w przepisach okolicznościach pracodawca może polecać pracownikom pracę w tych dniach. Pozytywny katalog takich okoliczności określa art. 15110 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. Zgodnie z nim praca  w niedziele jest dopuszczalna:

1) w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;

2)   w ruchu ciągłym;

3)   przy pracy zmianowej;

4)   przy niezbędnych remontach;

5)   w transporcie i w komunikacji;

6)   w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;

7)   przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;

8)   w rolnictwie i hodowli;

9)   przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:

a)  zakładach świadczących usługi dla ludności,

b)  gastronomii,

c)  zakładach hotelarskich,

d)  jednostkach gospodarki komunalnej,

e)  zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,

f)  jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,

g)  zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;

10)  w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;

11)  przy wykonywaniu prac:

a)  polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa telekomunikacyjnego, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 1519 § 1, są u niego dniami pracy,

b)  zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.

Chcesz wiedzieć więcej? Zamów dostęp testowy do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, korzystaj z dostępnych  wzorów i czytaj komentarze ekspertów>>>

Zgodnie z powyższym, praca w niedziele dopuszczalna jest jedynie w enumeratywnie wymienionych w przepisach prawa przypadkach. Mając na uwadze profil działalności pracodawcy tj. sprzedaż artykułów wyposażenia mieszkań, który w świetle przytoczonych powyżej przepisów trudno uznać za zatrudnienie przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, praca w wskazanej w firmie w niedzielę nie powinna być polecana. Aby jednak móc ją zlecać pracodawca może wprowadzić zmianową organizację pracy pracowników. Jeżeli bowiem pracownicy będą pracować w systemie zmianowym praca w niedzielę będzie mogła być im polecana bez ograniczeń.

Pamiętać przy tym należy, że za pracę w niedzielę uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina (art. 1519 § 2 k.p,). Każda praca przypadająca w tych godzinach stanowi zatem pracę w niedzielę. Generalną zasadą jest, iż pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta, w przypadkach dozwolonej pracy w te dni, pracodawca w pierwszej kolejności powinien zapewnić inny (cały) dzień wolny od pracy. Jeżeli jednak pracodawca nie udzielił pracownikowi dodatkowego dnia wolnego, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie powiększone o 100 % dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w tym dniu (art. 15111 k.p.). W sytuacji gdy praca w niedzielę jest stałym elementem organizacji pracy w firmie dzień wolny ją rekompensujący powinien być również planowany z góry. W przeciwnym razie pracodawca narazi się na zarzut planowania pracy w godzinach nadliczbowych.