Odpowiedź: nauczyciel udzielający korepetycji dzieciom na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu na zasadach określonych dla zleceniobiorców.
Uzasadnienie: osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, a dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu - art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. Wykonywanie pracy na podstawie ww. umów cywilnoprawnych nie zawsze jednak wiąże się z obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Zleceniobiorca może bowiem posiadać inny tytuł do tych ubezpieczeń, który będzie wyłączał podleganie im z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług. Na przykład osoba zatrudniona w ramach stosunku pracy nie jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, jeżeli takiej umowy nie zawarła i nie wykonuje na rzecz własnego pracodawcy, a podstawa wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne, w przeliczeniu na okres miesiąca, jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia (art. 9 ust. 1 i 1a u.s.u.s.). W takiej sytuacji ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe tylko z tytułu stosunku pracy. Ubezpieczeniu zdrowotnemu zleceniobiorca podlega obowiązkowo nawet wówczas, gdy posiada inny tytuł do tego ubezpieczenia (art. 82 ust. 1 u.ś.o.z.). Uwagę należy jednak zwrócić na to, że w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez zleceniodawcę jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej zaliczki (art. 83 ust. 1 u.ś.o.z.). Nie dotyczy to jednak przychodu z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, od którego pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy (art. 83 ust. 3 pkt 6 u.ś.o.z.). Tym samym nauczyciel udzielający korepetycji dzieciom na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu na wyżej przedstawionych zasadach, określonych dla zleceniobiorców. Nie ma przy tym znaczenia, że tego typu umowa została zawarta z nauczycielem przez rodzica dziecka, któremu są udzielane korepetycje. Płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorcy jest zleceniodawca (art. 4 pkt 2 lit. a u.s.u.s.). Przepisy u.s.u.s. nie przewidują możliwości przejęcie przez zleceniobiorcę obowiązków płatnika składek, które spoczywają na zleceniodawcy. Jeżeli zatem rodzic dziecka zatrudni nauczyciela na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług to na nim będzie spoczywał obowiązek obliczania, rozliczania i opłacania składek. Obowiązek ten obejmuje m. in. obowiązek składnia w ZUS dokumentów rozliczeniowych, tj. deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA i imiennych raportów miesięcznych ZUS RCA (ZUS RZA, jeżeli zleceniobiorca podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu) i ZUS RSA.
Szukasz odpowiedzi na pytania z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych? Zajrzyj do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.