Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy, co wynika m.in. z art. 15 i art. 207 ustawy Kodeks pracy. Jest on też zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W orzecznictwie podkreśla się, że obowiązki pracodawcy w zakresie bhp mają charakter bezwarunkowy, ponieważ obciążają go niezależnie od sposobu spełniania świadczenia przez pracownika. Posiadają one też cechę niepodzielności, ponieważ działania lub zaniechania innych podmiotów nie zwalniają pracodawcy od odpowiedzialności za stan bhp w miejscu pracy (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 października 2002 r., sygn. akt II SA/Wr 319/00).

Czytaj w LEX: Ocena ryzyka zawodowego w związku z wykonywaniem pracy zdalnej >

 

Czym jest ryzyko zawodowe

Wykonywanie pracy wiąże się z ryzykiem zawodowym. Prawodawca określa je jako prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy (par. 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dalej jako: rozporządzenie).

Zobacz procedurę w LEX: Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego >

 

 

Obowiązek oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego

Na podstawie art. 104(1) pkt 8 kp, pracodawca ma obowiązek określić w regulaminie pracy obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą. Natomiast z art. 226 kp wynika, że ustawodawca nałożył na pracodawcę obowiązek oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko, a także informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. W tym miejscu warto też wskazać, że pracodawca został zobowiązany do konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkich działań związanych z bhp, w szczególności dotyczących oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku, co wynika z art. 237(11a) par. 1 pkt 2 kp.

Zobacz procedury w LEX:

 

Czytaj także: Pracodawca musi analizować wszystkie szkodliwe czynniki środowiska pracy >>>

Realizacja obowiązku zapewnienia bhp

Zgodnie z par. 39 rozporządzenia, pracodawca realizuje obowiązek zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy, w szczególności przez zapobieganie zagrożeniom związanym z wykonywaną pracą, właściwą organizację pracy, stosowanie koniecznych środków profilaktycznych oraz informowanie i szkolenie pracowników. Obowiązek ten powinien być realizowany na podstawie ogólnych zasad dotyczących zapobiegania wypadkom i chorobom związanym z pracą, w szczególności przez:

  1. zapobieganie zagrożeniom;
  2. przeprowadzanie oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, które nie mogą być wykluczone;
  3. likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania;
  4. dostosowanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy - z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracowników;
  5. stosowanie nowych rozwiązań technicznych;
  6. zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych materiałów - bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;
  7. nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej;
  8. instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przepisy rozporządzenia zobowiązują pracodawcę do oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywanych pracach, w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji i mieszanin chemicznych, materiałów zawierających czynniki biologiczne, rakotwórcze lub mutagenne oraz przy zmianie organizacji pracy. Podczas oceny ryzyka zawodowego uwzględnia się wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Par. 39a ust. 2 rozporządzenia określa, że stosowane w następstwie oceny ryzyka zawodowego środki profilaktyczne, metody oraz organizacja pracy powinny zapewniać zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników oraz być zintegrowane z działalnością prowadzoną przez pracodawcę na wszystkich poziomach struktury organizacyjnej zakładu pracy.

Czytaj w LEX: Ocena ryzyka zawodowego - krok po kroku >

​Sprawdź w LEX: Czy w ocenie ryzyka zawodowego należy wymieniać wszystkie osoby zatrudnione na danym stanowisku? >

 

Nowość / Bestseller
Meritum Prawo pracy 2023
Nowość / Bestseller
Meritum Prawo pracy 2023

Kazimierz Jaśkowski

Sprawdź  

Cena promocyjna: 314.1 zł

|

Cena regularna: 349 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł


Trzeba prowadzić dokumentację

Pracodawca został też zobowiązany do prowadzenia dokumentacji oceny ryzyka zawodowego oraz zastosowanych niezbędnych środków profilaktycznych. Zgodnie z par. 39a ust. 3 rozporządzenia, dokument potwierdzający dokonanie oceny ryzyka zawodowego powinien uwzględniać w szczególności:

  1. wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego z czynników środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko (Sprawdź: Czy w związku z nowelizacją Kodeksu pracy w zakresie pracy zdalnej i wynikającym z niej obowiązkiem sporządzania oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy zdalnej, w dokumencie karty oceny ryzyka zawodowego, można podać zalecane środki ograniczające ryzyko zawodowe zamiast stosowanych aktualnie środków profilaktycznych? >)
  2. datę przeprowadzonej oceny oraz osoby dokonujące oceny (Sprawdź: Czy w skład zespołu oceny ryzyka zawodowego musi wchodzić zakładowy specjalista ds. BHP? >)
  3. opis ocenianego stanowiska pracy, w tym wyszczególnienie:

 

Ocena ryzyka nie może być jednorazowa

Głównym celem oceny ryzyka jest zapewnienie poprawy warunków pracy oraz ochrony życia i zdrowia pracowników. Przepisy nie określają jak często należy ją przeprowadzać. Ocenę ryzyka postrzega się jako proces ciągły, więc powinna ona być dokonywana okresowo oraz w przypadku wprowadzenia zmian i wystąpienia zdarzeń, które mogą mieć wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników. W szczególności chodzi o tworzenie nowych stanowisk pracy lub wprowadzenie na nich zmian, a także wprowadzenie zmian w stosowanych środkach ochronnych oraz po zajściu wypadku przy pracy. Ponadto częstotliwość oceny ryzyka może wynikać z systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy stosowanych w zakładzie pracy.

Zobacz procedurę w LEX: Identyfikacja zdarzeń potencjalnie wypadkowych >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.