Jaki przebieg ma postępowanie w razie podejrzenia choroby zawodowej u funkcjonariusza Służby Celnej?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP Jaki przebieg ma postępowanie w razie podejrzenia choroby zawodowej u funkcjonariusza Służby Celnej?Jakie są obowiązki pracodawcy w odniesieniu do funkcjonariuszy celnych, skoro obecnie w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 października 2009 r. ws. szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby funkcjonariuszy celnych brak jest definicji choroby zawodowej. Ta zawarta w Kodeksie pracy wydaje się nie obowiązywać funkcjonariuszy z uwagi na brak odniesienia w 15 ww. rozporządzenia do właściwego przepisu k.p., a ponadto delegacja ustawowa z art. 237 k.p. również wydaje się nie odnosić do funkcjonariuszy celnych. Czy oznacza to, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. ws. chorób zawodowych nie obowiązuje w przypadku funkcjonariuszy celnych?

Odpowiedź

Przepisy nie zawierają odrębnych regulacji określających zasady postępowania w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zawodowej funkcjonariuszy celnych, jak również definicji choroby zawodowej i wykazu chorób zawodowych związanych z pełnieniem Służby Celnej.

Uzasadnienie

W przedmiocie chorób zawodowych, w tym ich wykazu, którym objęci są funkcjonariusze Służby Celnej oraz pośrednio sposobu postępowania w tym zakresie stanowisko zajęło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację nr 16419 w sprawie sytuacji w polskiej Służbie Celnej. Zgodnie z tym stanowiskiem, z racji objęcia funkcjonariuszy Służby Celnej ubezpieczeniem społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych na takich zasadach jak pracowników, do funkcjonariuszy będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1367) – dalej r.c.z. i zawarty w nich wykaz chorób zawodowych. Służby mundurowe, które nie są objęte ubezpieczeniem, „posiadają” odrębne regulacje. Z uwagi na objęcie funkcjonariuszy Służby Celnej ubezpieczeniem w zakresie wypadków przy pełnieniu służby i chorób zawodowych brak jest uzasadnienia do wydawania w tym zakresie odrębnych regulacji.

Uzasadnieniem dla powyższego stanowiska może być fakt, że zgodnie z art. 152 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 990 z późn. zm.) funkcjonariusz w razie niezdolności do służby z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pełnieniu służby lub choroby zawodowej korzysta ze świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, określonych w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1242 z późn. zm.) - dalej u.u.s.w.p. Stosownie do art. 4 u.u.s.w.p. świadczenia z ubezpieczenia społecznego, wymienione w art. 6 u.u.s.w.p., przysługują z tytułu choroby zawodowej, za którą uważa się chorobę określoną w art. 235[1] ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. Stosownie do art. 235[1] k.p. za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. Biorąc pod uwagę cel, dla jakiego niezbędne jest wdrożenie określonego postępowania związanego z podejrzeniem choroby zawodowej (m.in. nabycie uprawnień do świadczeń oraz profilaktyka w zakresie ochrony zdrowia pracownika), przy braku odrębnych regulacji, słusznym wydaje się skorzystanie z analogicznych rozwiązań do tych przewidzianych w r.c.z.

Powyższe stanowisko wynika z logicznego i celowościowego interpretowania przepisów i w związku z tym może być przedmiotem dalszej dyskusji lub nawet odmiennych rozstrzygnięć z uwagi na fakt, że stosunek służbowy funkcjonariusza Służby Celnej jest stosunkiem administracyjno-prawnym. Funkcjonariusz nie jest pracownikiem w rozumieniu k.p. Zatem nie ma wobec niego zastosowania zasada subsydiarnego stosowania przepisów k.p. zawarta w art. 5 tego Kodeksu (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 października 2006 r., I OSK 210/06).

Grzegorz Łyjak, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 24 marca 2016 r.