Megatrend 1:
Globalizacja 2.0
W obliczu przyspieszenia tempa globalizacji świat biznesu będzie się charakteryzował coraz większym zróżnicowaniem zespołów oraz osłabieniem więzów lojalności, łączących organizacje i pracowników. Oznacza to zaostrzoną konkurencję międzynarodową i rosnące zróżnicowanie rynków. Środek ciężkości świata ekonomicznego przesunie się w kierunku Azji – Indie i Chiny zyskają status światowych mocarstw, a azjatyckie praktyki i modele zarządzania zyskają na znaczeniu. Zwiększy się też globalna klasa średnia w krajach drugiego i trzeciego świata. Regionalizacja strategii globalnych wymusi z kolei konieczność dostosowania ich do lokalnych rynków. Nie można przy tym zapomnieć o produktach ubocznych globalizacji – wzroście zagrożeń związanych z cyberterroryzmem, międzynarodową przestępczością zorganizowaną i kryzysami ekonomicznymi.
Dla organizacji zmiany związane z globalizacją będą oznaczały konieczność większej elastyczności (globalna, płaska struktura macierzowa) i współpracy. Zespoły będą bardziej różnorodne kulturowo, a często również wirtualne. Ich przywódcy również będą musieli wykazać się elastycznością, także większą mobilnością i wrażliwością na odmienność kulturową. Poza tym niezbędne okaże się posiadanie wysokich umiejętności myślenia koncepcyjnego i strategicznego, by móc poradzić sobie z zarządzaniem ryzykiem oraz zagrożeniami i niepewnością, związanymi z globalizacją.
Płynność organizacji i rozproszenie ośrodków decyzyjnych wymagać będzie od liderów większych kompetencji poznawczych i strategicznych. Przywódcy będą musieli także umieć pogodzić rolę szefa i mediatora, dając swoim pracownikom większą swobodę działania i autonomię w bardziej płaskich strukturach organizacyjnych, a jednocześnie sprawić, by trzymali się oni wyznaczonych zadań.
Megatrend 2:
Indywidualizm i wielość systemów wartości
W nowym świecie gospodarczym zdecydowanie wzrośnie wolność wyboru, a indywidualizm stanie się globalnym zjawiskiem. Wielość systemów wartości wpłynie z jednej strony na równowagę między pracą a życiem prywatnym, samorealizacją i wyrażaniem siebie, z drugiej – na zaangażowanie ze względu na wyznawane wartości. Tym samym oczekiwania wobec pracy zmienią się. Pracownicy będą szukać miejsc, gdzie respektuje się potrzeby życia osobistego. Spowoduje to zmiany w samych sieciach relacji – mniej silnych, więcej luźnych relacji.
Zmienią się również tradycyjne powody zaangażowania i lojalności. Zespoły będą zdolne do samozarządzania, prowadząc do decentralizacji miejsc pracy, elastycznych zasad i dużej rotacji związanej z mniejszą lojalnością. Liderzy będą musieli na nowo zdefiniować pojęcie lojalności i wzbudzać ją do swojej osoby innymi sposobami – być przywódcą dla konkretnej osoby, tworzyć mniej formalne relacje i rozwijać je poza pracą. Innymi sposobami również będą podtrzymywać lojalność pracowników wobec organizacji – tworząc warunki dla zindywidualizowanych zespołów, umożliwiając elastyczność i autonomię, pozwalając na samozarządzanie.
Megatrend 3:
Zmiany demograficzne
Brak równowagi demograficznej staje się coraz bardziej widoczny. Wynika to z jednej strony ze wzrostu światowej populacji w krajach rozwijających się, jak i starzenia się społeczeństwa głównie na Zachodzie i w Chinach. Prowadzi to do pojawienia się zjawiska braku pewnych kompetencji w niektórych obszarach świata oraz wzrostu migracji.
Zmniejszenie liczby rąk do pracy oznacza dla organizacji intensyfikację wojny o talenty. Przywódcy będą musieli motywować zespoły zróżnicowane pod względem wieku, płci, kultury i wyznające różne wartości, a także promować współpracę międzykulturową i międzypokoleniową. Pojawi się również konieczność wyznaczenia kierunków rozwoju i awansu coraz większej liczby imigrantów, kobiet i osób starszych.
Kluczowe znaczenie mają zatem już dziś przyciągnięcie, zmotywowanie i integracja zróżnicowanych zespołów i osób. Liderzy muszą zmienić organizacje tak, by zachęcić rosnącą liczbę imigrantów, kobiet i osób starszych do obejmowania kluczowych stanowisk.
Megatrend 4:
Zmiany klimatyczne – wpływ na środowisko
Wzrost emisji gazów cieplarnianych i średniej temperatury na świecie będzie spotęgowany przez zwiększenie produkcji odpadów komunalnych i przemysłowych w krajach rozwijających się. Kurczenie się zasobów surowców strategicznych, takich jak woda, minerały czy paliwa kopalne, może doprowadzić do wzrostu ich cen i globalnych konfliktów.
Firmy będą też musiały dostosować się do wzrostu kosztów operacyjnych oraz przeprowadzić restrukturyzację w zgodzie z koncepcją zrównoważonego rozwoju. Przywódcy będą musieli stać się stronnikami odpowiedzialnych społecznie i środowiskowo praktyk biznesowych. Kluczowe będzie myślenie strategiczne koncepcyjne, pomocne w ustaleniu równowagi między potrzebą osiągania zysku na konkurencyjnym rynku a odpowiedzialnością społeczną i ochroną środowiska. Liderzy będą również musieli promować współpracę między firmami, aby wypracować obowiązujące wszystkich rozwiązania, opowiadając się za praktykami służącymi środowiskowej odpowiedzialności biznesu.
Jest to wyzwanie pogodzenia sprzecznych celów: wynik finansowy a odpowiedzialność za środowisko.
Megatrend 5:
„Cyfrowy” styl życia i pracy
Technologia wciąż będzie zacierać granice między życiem prywatnym i zawodowym, przesuwając ośrodek decyzyjny w kierunku pracowników posiadających biegłość w cyfrowym świecie – szczególnie powiększającej się klasy pracowników umysłowych, mogących pracować w dowolnym miejscu na świecie.Ponieważ organizacje w coraz większym stopniu przenoszą się do rzeczywistości wirtualnej, przywódcy muszą rozpoznawać i wykorzystywać kluczowe umiejętności naturalnych „cyfrowych” talentów, zacieśniać współpracę między nimi a tradycyjnymi pracownikami oraz zachęcać do większej otwartości, integracji i szczerości na rzecz budowy bardziej transparentnego świata.
Przywódcy będą musieli docenić wpływ „cyfrowych tubylców” na sukces organizacji i przystosować firmę do wykorzystania ich umiejętności.
Megatrend 6:
Integracja technologiczna
Mówiąc o integracji technologicznej, mamy na myśli zarówno integrację nano- i biotechnologii z naukami poznawczymi o umyśle ludzkim, miniaturyzację i wirtualizację, jak również innowacyjność w wielu dziedzinach. Rosnąca złożoność technologiczna i zacierające się granice dziedzin będą wymagać współpracy osób o odmiennych kwalifikacjach. To z kolei oznacza konieczność szerokiej wymiany doświadczeń w firmach i bardziej otwartych struktur zapewniających wymianę doświadczeń.
Liderzy przyszłości będą musieli wykorzystywać wpływy nieformalne, współpracować, promować zaufanie i otwartość. Po ich stronie również będzie leżała promocja akceptacji dla nowych technologii, które budzą społeczny lęk.
Liderzy muszą być otwarci na wizjonerskie pomysły, promować innowacyjność i współpracę, działać jak dyrygenci, którzy integrują zróżnicowane umiejętności – pomimo niewystarczającej własnej wiedzy. Tylko wówczas będą w stanie wykorzystać potencjał nowych technologii.
Przed liderami przyszłości stoi trudne zadanie, a wymogi wynikające z charakteru megatrendów są zróżnicowane. Punktem wyjścia niech będzie myślenie strategiczne i koncepcyjne. Kolejnym – wartości etyczne: prawość, szczerość i przykładność. Uwagę należy również poświęcić zarządzaniu różnorodnymi zespołami i wspieraniu nowych form współpracy.
Mówiąc „lider przyszłości”, mamy na myśli kilka zasadniczych cech, którymi powinien się on charakteryzować:
- Myślenie strategiczne i koncepcyjne.
- Zasady etyczne.
- Dzielenie się władzą i odpowiedzialnością.
- Umiejętność przewodzenia zróżnicowanym zespołom.
- Wzbudzanie lojalności do siebie jako do lidera i do organizacji.
Te sześć megatrendów zmieni w ciągu najbliższych dziesięcioleci nie tylko nasze firmy i społeczeństwa, ale także w olbrzymim stopniu wpłynie na cechy, które identyfikujemy ze skutecznym przywództwem. Aby odnieść sukces w przyszłości, przywódcy będą musieli stać się bardziej błyskotliwi i dostosowywać się do zmian, prowadząc swoje organizacje w takim kierunku, by zrewolucjonizować ich kulturę, strukturę, systemy i procesy.
Joanna Pommersbach
Paulina Łukaszuk
Tekst pochodzi z:
