Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy wskazują, w jakich przypadkach (od jakiej wielkości progowej występowania czynnika niebezpiecznego), pracodawca jest zobowiązany stosować środki ochrony indywidualnej chroniące pracownika przed szkodliwym działaniem czynnika niebezpiecznego, nie zabraniając przy tym stosowania tych środków w przypadku, gdy czynnik niebezpieczny występuje poniżej wartości progowej. Obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, wprowadza pracodawca kierując się ryzykiem zawodowym wynikającym z udokumentowanej oceny ryzyka zawodowego, w tym biorąc pod uwagę: rodzaj występowania czynnika niebezpiecznego, jego charakterystykę, źródło pochodzenia i zmierzone wielkości progowe, a także współistniejące zagrożenia lokalne i nieskuteczność środków ochrony zbiorowej, które mają priorytet nad środkami ochrony indywidualnej. Doboru właściwych środków ochrony indywidualnych dokonuje pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami. Ryzyko zagrożenia wypadkowego można obniżyć stosując odpowiednio dobrane do zmierzonego poziomu hałasu ochronniki słuchu. Przepisy zezwalają na odstąpienie od stosowania ochronników słuchu w przypadku, gdy ich stosowanie niesie ze sobą większe zagrożenie, niż brak ochrony. Dotyczą one głównie kierowców i operatorów, którzy poprzez brak sygnałów zewnętrznych mogą powodować zagrożenie dla osób współpracujących i użytkowników dróg. Podsumowując: pracodawca może zobowiązać pracowników do stosowania dostarczonych im ochronników słuchu, a wobec pracowników uchylających się od ich stosowania, stosować przewidziane kodeksem pracy kary dyscyplinarne. Pracownik nie może (w opisanym przypadku) posługiwać się logiką "nie łamię przepisów", ponieważ zobowiązany jest do wykonywania poleceń przełożonych.
Wydane na podstawie art. 23715 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. – rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz. U. Nr 157, poz. 1318) - dalej r.b.p.h. określa m.in. wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prac, podczas wykonywania których z przyczyn wynikających z cech miejsca pracy, stosowanych środków lub procesów pracy, mogą wystąpić szkodliwe czynniki fizyczne w środowisku pracy w postaci hałasu. Przepisy § 4 r.b.p.h. zobowiązują pracodawcę do oceny ryzyka zawodowego związanego z narażeniem pracowników na hałas, wynikającego z cech miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym uwzględnieniem: poziomu i rodzaju narażenia, włącznie z narażeniem na hałas impulsowy; czasu trwania narażenia, w tym czasu pracy w godzinach nadliczbowych, oraz obowiązujących u pracodawcy systemów i rozkładów czasu pracy; wartości NDN oraz wartości progów działania dla hałasu; istnienia alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do ograniczenia emisji hałasu; informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników; pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i sygnałami bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami, które pracownik powinien obserwować w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy; skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i substancjami chemicznymi o działaniu szkodliwym na narząd słuchu (substancjami ototoksycznymi), jeżeli umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej; dostępności środków ochrony indywidualnej przed hałasem lub drganiami mechanicznymi o odpowiedniej charakterystyce tłumienia. @page_break@

Przepisy § 6 r.b.p.h. zobowiązują pracodawcę, w przypadku, gdy uniknięcie lub wyeliminowanie ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas nie jest możliwe za pomocą środków ochrony zbiorowej lub organizacji pracy, do: 1) udostępnienia pracownikom środków ochrony indywidualnej słuchu, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy przekraczają wartości progów działania; 2) udostępnienia pracownikom środków ochrony indywidualnej słuchu oraz nadzorowania prawidłowości ich stosowania, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy osiągają lub przekraczają wartości NDN. Środki ochrony indywidualnej słuchu powinny być dobrane w sposób eliminujący ryzyko uszkodzenia słuchu lub zmniejszający je do najniższego możliwego do osiągnięcia w danych warunkach poziomu. Obowiązku tego nie stosuje się m.in. do prac, przy których właściwe stosowanie środków ochrony indywidualnej słuchu przez cały czas mogłoby spowodować większe zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika niż rezygnacja z ich stosowania, wykonywanych szczególnie przez: a) osoby prowadzące akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska, usunięcia awarii albo przeciwdziałania klęsce żywiołowej; b) kierujących pojazdami samochodowymi, ciągnikami rolniczymi lub maszynami samobieżnymi po drogach publicznych lub drogach komunikacyjnych i transportowych na terenie zakładu pracy.
Przepisy art. 2376 § 1 k.p. zobowiązują pracodawcę do dostarczenia pracownikowi nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej zabezpieczających go przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informowania go o sposobach posługiwania się tymi środkami. Z kolei przepis art. 2378 § 1 k.p. stanowi m.in., iż to pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne. Zgodnie z przepisami art. 23711a § 1 k.p. pracodawca zobowiązany jest do konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, w tym m.in. przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej.
Przepisy art. 100 k.p. zobowiązują pracownika do starannego i sumiennego wykonywania pracy i stosowania się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy i nie są sprzeczne z przepisami prawa. W tym zakresie pracownik powinien m.in. przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przepisy art. 108 k.p. stanowią, iż za nieprzestrzeganie przez pracownika m.in. ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – pracodawca może stosować karę upomnienia lub karę nagany, również karę pieniężną. Obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy powtórzony jest w art. 211 k.p., który zobowiązuje pracownika m.in. do wykonywania pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz do stosowania się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych, a także do stosowania środków ochrony zbiorowej, a także do używania przydzielonych środków ochrony indywidualnej.