Pracownik w dniu 23 września 2007 r. osiągnie wiek 65 lat i wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o rozwiązanie umowy o pracę z dniem 25 września 2007 r. na mocy porozumienia stron w związku z przejściem na emeryturę, oraz z prośbą o złożenie do ZUS wniosku o przyznanie emerytury. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o zatrudnienie z dniem 26 września 2007 r. na czas ściśle określony do dnia 10 stycznia 2008 r. w celu przyuczenia oraz przekazania obowiązków swemu następcy.
W związku z powyższym występują 2 wątpliwości:
Czy ZUS przyzna pracownikowi emeryturę, jeżeli pozostanie on w dalszym zatrudnieniu (nie będzie ani jednego dnia przerwy między rozwiązaniem stosunku pracy, a nawiązaniem nowej umowy o pracę na czas określony)?
Czy pracownikowi będzie przysługiwała odprawa emerytalna w przedstawionym przypadku (czy zachodzi związek między rozwiązaniem umowy o pracę a przejściem pracownika na emeryturę)?
Ubezpieczony w wieku 65 lat, posiadający co najmniej 25 lat okresu składkowego i nieskładkowego, nabywa prawo do emerytury niezależnie od rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą. Okoliczność ta może mieć ewentualnie wpływ na zawieszenie prawa do emerytury.
Odprawa rentowa przysługuje pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę.
1. Obecnie według art. 103 ust. 2a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) - dalej u.f.u.s., prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Dlatego też pracownik, który wciąż pozostaje w stosunku pracy ze swoim dotychczasowym pracodawcą, mimo ustalenia prawa do emerytury nie może z niej korzystać, gdyż ZUS ma obowiązek ją zawiesić. Przepis ten zakładał, że skoro doszło do rozwiązania stosunku pracy, pracownik nie podejmie dalszej pracy u dotychczasowego pracodawcy. Jednak aktualnie praktyka jest zupełnie inna, a przepis ten określając okoliczności, w których dochodzi do zawieszenia prawa do emerytur nie wskazuje żadnego okresy pozostawania pracownika bez pracy. Wymagane jest tylko rozwiązanie stosunku pracy.
2. Według art. 92(1) § 1 k.p. pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Jedynie pracownik, który już otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 92(1) § 2 k.p.).
Prawo do odprawy emerytalnej wiąże się więc z:
1) ustaniem stosunku pracy pracownika spełniającego warunki uprawniające do emerytury - w sytuacji opisanej w pytaniu te warunki zostały spełnione;
2) związkiem pomiędzy ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę. Musi wystąpić powiązanie między tymi dwoma zdarzeniami, przy czym przepisy nie precyzują, na czym to powiązanie miałoby polegać. Pomocniczo można na przykład przyjąć, że związek ten występuje wtedy, gdy nabycie prawa do emerytury jest w związku czasowym z rozwiązaniem stosunku pracy - to ma miejsce w sytuacji opisanej w pytaniu. Ponadto "przejście na emeryturę" wiąże się z zamiarem zaprzestania wykonywania aktywności zawodowej - uzyskaniem statusu emeryta. Na taki zamiar pracownika wskazuje propozycja zawarcia umowy na czas określony "w celu przyuczenia oraz przekazania obowiązków swemu następcy", a więc potraktowanie tego zatrudnienia jako dodatkowego. Przy obydwu interpretacjach należy przyjąć, że występuje związek między rozwiązaniem umowy a nabyciem prawa do emerytury (chociażby czasowy), a tym samym zostały spełnione warunki wskazane w art. 92(1) § 1 k.p.