Zakład pracy wypłaca odprawę 8-miesieczną zgodnie z zakładowym układem zbiorowym pracy po śmierci pracownika z tytułu wypadku przy pracy. Jest ona niezależna od odprawy pośmiertnej. Czy ta odprawa podlega opodatkowaniu i oskladkowaniu? Czy należy odprowadzić składkę na ubezpieczenie zdrowotne? Czy tę odprawę należy wypłacić na imię i nazwisko uprawnionej żony, czy na imię i nazwisko zmarłego pracownika?


 

Odprawa winna być wypłacona "na nazwisko" żony i generuje przychód podatkowy, który nie stanowi podstawy naliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.


 

Ekwiwalent przysługujący zmarłym pracownikom, jako część wynagrodzenia winien być wypłacony małżonkowi lub/oraz innym osobom wskazanym w stosownych przepisach. Zgodnie z wolą ustawodawcy zapisaną w art. 631 § 2 Kodeksu pracy– dalej k.p., prawa majątkowe ze stosunku pracy (czyli m.in. prawo wynagrodzenia, premii etc.) przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) – taką osobą jest m.in. małżonek zmarłego pracownika. Oznacza to, że w analizowanej sytuacji odprawa winna być wypłacona "na nazwisko" żony zmarłego pracownika, jako uprawnionej na podstawie prawa pracy. Przychód, jak w wyniku wypłaty uzyskuje żona zmarłego pracownika musi być umiejscowiony w źródle "prawa majątkowe", o którym mowa jest w art. 18 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f.

W myśl regulacji art. 41 ust. 1 u.p.d.o.f. pracodawca zmarłego pracownika, wypłacając wdowie odprawę musi pobrać 18% zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych (tj. stosując najniższą stawkę podatkową określoną w skali). Zaliczkę tą płatnik musi następnie, w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została pobrana, wpłacić na rachunek bankowy "swojego" urzędu skarbowego (tj. którym kieruje właściwy dla płatnika jako organ naczelnik). Wypłata taka musiałaby być uwzględniona w deklaracji zbiorczej PIT-4R i w informacji PIT-11. Umiejscowienie przychodu w źródle prawa majątkowe przesądza o tym, że nie stanowi on podstawy naliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Gdyby odprawa nie była należna zmarłemu pracownikowi a co za tym idzie nie stanowiłaby świadczeń, o których mowa w art. 631 § 2 k.p., wówczas uzyskany przez żonę przychód byłby zaliczony do źródła "inne przychody", w przypadku których były pracodawca nie pełniłby funkcji płatnika, a jedynie przekazywałaby podatnikowi informację PIT-8C (oczywiście o ile nie byłaby do masy spadkowej).