Czy pracownik służby bhp może równocześnie pełnić funkcję zakładowego społecznego inspektora pracy?

Pracownik służby bhp, który chciałby pełnić funkcję SIP powinien zostać oddelegowany przez pracodawcę do innej pracy, do wykonywania której posiada stosowne kwalifikacje. Funkcja SIP jest bowiem funkcją społeczną nie stanowi formy zatrudnienia pracownika i co do zasady powinna być sprawowana poza godzinami pracy.

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

W myśl art. 237¹¹ § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Szczegółowym aktem prawnym regulującym zakres działania służby bhp jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.
Przepisy § 2 ust. 1 r.s.b.h.p. określają 22 obowiązki służby bhp.
Zakres zadań społecznej inspekcji pracy określa ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. Nr 35, poz. 163 z późn. zm.) – dalej u.s.i.p.
Zgodnie z art. 1 u.s.i.p., społeczna inspekcja pracy jest służbą społeczną pełnioną przez pracowników, mającą na celu zapewnienie przez zakład pracy bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach prawa pracy. Rolą społecznej inspekcji pracy, kierowanej przez zakładowe organizacje związkowe, jest natomiast reprezentowanie interesów wszystkich pracowników w zakładzie pracy (art. 2 u.s.i.p.).
W związku z powyższym, rolą służby bhp jest reprezentowanie pracodawcy i doradzanie mu w zakresie realizowania przez niego obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, natomiast rolą społecznej inspekcji pracy, jest reprezentowanie pracowników (organizacji związkowych).
Ze względu na wysokie prawdopodobieństwo występowania konfliktu interesów połączenie tych dwóch funkcji jest niedopuszczalne.
Tak więc pracownik służby bhp nie powinien równocześnie pełnić funkcji zakładowego społecznego inspektora pracy.
Pracownik służby bhp, mógłby jednak pełnić funkcję społecznego inspektora pracy, gdyby został oddelegowany przez pracodawcę do innej pracy (na cały okres kadencji, tj. na 4 lata), do wykonywania której posiada stosowne kwalifikacje. Zgodnie z art. 5 ust. 1 u.s.i.p., nie powinno to być jednak stanowisko kierownicze bezpośrednio podległe kierownikowi zakładu pracy.
W myśl art. 1 u.s.i.p., funkcja społecznego inspektora pracy jest służbą społeczną (nie stanowi formy zatrudnienia pracownika) i, zgodnie z art. 15 ust. 1 u.s.i.p., co do zasady powinna być sprawowana poza godzinami pracy. Jedynie w szczególnych przypadkach, zgodnie z art. 15 ust. 3 i 4 u.s.i.p., tj. w razie znacznego obciążenia zadaniami wynikającymi z pełnienia funkcji, pracodawca może ustalić miesięczne wynagrodzenie w wysokości nie przekraczającej wynagrodzenia za 60 godzin pracy.
Istnieje jednak szczególny przypadek, w którym społeczny inspektor pracy może zostać zwolniony z obowiązku wykonywania pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, jakie przysługiwało mu na stanowisku pracy zajmowanym w dniu oddelegowania, na czas pełnienia funkcji zakładowego społecznego inspektora pracy. Dotyczy on, zgodnie z art. 15 ust. 5 u.s.i.p., zakładów pracy, w których występuje szczególne zagrożenie zdrowia i życia pracowników, a warunki pracy wymagają stałego społecznego nadzoru.
Powyższe rozwiązanie wiązałoby się z koniecznością zatrudnienia innego pracownika służby bhp, który realizowałby zadania tej służby w zastępstwie pracownika wybranego na SIP.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.