Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP
W zakładzie pracy zatrudnione są osoby sprzątające, do obowiązków których należy utrzymywanie czystości w biurach, pomieszczeniach higienicznosanitarnych, toaletach, jadalni, czyli mycie okien, podłóg, stolików, blatów, opróżnianie koszy, dokładanie ręczników papierowych, uzupełnianie dozowników z mydłem, kremem. Ponadto panie sprzątające wkładają do zmywarki brudne naczynia jeśli znajdują się w zlewie, blacie, wyciągają ze zmywarki czyste i wkładają do szafek, ewentualnie myją brudne kubki ręcznie w zlewie pod bieżącą wodą i wkładają na suszarkę. Pracownik nie ma kontaktu z żywnością, nie przygotowuje posiłków.
Czy do czynności umycia naczyń, włożenia do zmywarki brudnych, wyjęcia i włożenia do szafek czystych naczyń potrzebne są pracownikowi badania sanitarno-epidemiologiczne?
Odpowiedź
Pracownik, który nie ma kontaktu z żywnością, nie pracuje w zakładach zbiorowego żywienia, mechanicznie myje naczynia (wkłada talerze do zmywarki, a później wyjmuje je ze zmywarki i układa w szafce) oraz myje ręcznie kubki w zakładowej jadalni, nie musi (jeśli nie zachodzą inne okoliczności) przechodzić badań sanitarno-epidemiologicznych. Sytuacja prawna w tym zakresie jest jednak skomplikowana i wymaga szerszego komentarza, a być może skierowania przez pracodawcę zapytania do miejscowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Uzasadnienie
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 947 z późn. zm.) - dalej u.z.u.l. w art. 6 stanowi, iż obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegają m.in.: osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Osoby te kieruje na badania pracodawca albo zlecający wykonanie prac. Przepis art. 10 ust. 2 u.z.u.l. zobowiązuje ministra właściwego do spraw zdrowia, do określenia w drodze rozporządzenia, m.in.: rodzajów prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Rozporządzenie nie zostało wydane.
Nieaktualne już, przytoczone poniżej dla zobrazowania tematu, wydane na podstawie ustawy poprzedzającej u.z.u.l., rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby (Dz. U. Nr 133, poz. 939), w załączonym wykazie wymieniało prace na stanowiskach związanych z wytwarzaniem, pakowaniem, dystrybucją lub przechowywaniem nieopakowanej żywności, wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz leków doustnych, przygotowaniem i wydawaniem posiłków, wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i leków, a także myciem naczyń i pojemników przeznaczonych na żywność, wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub na leki, stwarzające zagrożenie przeniesienia drogą pokarmową zakażenia na inne osoby, niezależnie od rodzaju wykonywanych czynności zawodowych, wykonywane przez osoby zatrudnione w: 1) zakładach żywienia zbiorowego; 2) zakładach hurtowych i detalicznych obrotu nieopakowaną żywnością; 3) zakładach uzdatniających i dostarczających wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub lód do celów spożywczych; 4) zakładach produkujących lub wprowadzających żywność do obrotu; 5) zakładach mleczarskich przy pozyskiwaniu i przetwórstwie mleka oraz na fermach; dotyczy również rolników gospodarujących indywidualnie; 6) gospodarstwach rolnych, w których produkuje się żywność w celu wprowadzenia do obrotu, w odniesieniu do osób biorących udział w pracach wymagających bezpośredniego kontaktu z nieopakowanymi środkami spożywczymi lub prowadzących takie gospodarstwa; 7) aptekach, punktach aptecznych, sklepach zielarskich i hurtowniach farmaceutycznych; 8) zakładach opieki zdrowotnej w tym w żłobkach, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładach opiekuńczo-leczniczych; 9) przedszkolach i innych miejscach przebywania dzieci do lat 6; 10) podmiotach świadczących usługi w wagonach restauracyjnych, barowych oraz przy przewozie nieopakowanych artykułów żywnościowych w wagonach chłodniach; 11) podmiotach świadczących usługi na statkach powietrznych i wodnych na stanowiskach stewardów i stewardes. Powyższy wykaz nie obejmował mycia naczyń w zakładowych jadalniach (wszystkich typów).
Wobec braku przepisów wykonawczych do u.z.u.l., pracodawca powinien zwrócić się do miejscowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej z prośbą o interpretację istniejących przepisów, w stosunku do sytuacji (kontakt pracownika sprzątającego z naczyniami) istniejącej w zakładzie pracy. Sugestia niezwiązana z pytaniem – pracodawca, dla zachowania higieny spożywania posiłków, powinien wprowadzić szczegółowe procedury mycia naczyń dla pracowników wykonujących jednocześnie prace polegające m.in. na utrzymywaniu czystości w toaletach i zmywaniu naczyń oraz kubków.
Kazimierz Kościukiewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 5 sierpnia 2014 r.