Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy kontenerowe pomieszczenia pracy pracowników nadzoru można usytuować w hali produkcyjnej w świetle pracy suwnic?

Odpowiedź

Przenoszenie ładunków nad pracownikami jest dopuszczalne jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Niebezpieczna sytuacja, jak jest przebywanie pod wiszącym ładunkiem może zdarzać się wyjątkowo po zapewnieniu skutecznych środków bezpieczeństwa, a nie być permanentną cechą organizacji stanowiska pracy.

Uzasadnienie

Pracodawca, który w zakładzie pracz wykorzystuje suwnice musi pamiętać, że maszyny te stwarzają o wiele większe niebezpieczeństwo niż większość innych maszyn i urządzeń technicznych. Z tego powodu ich eksploatacja podlega przepisom o dozorze technicznym, a od pracowników je obsługujących wymaga się, aby posiadali stosowne uprawnienia kwalifikacyjne. Jednym z głównym zagrożeń podczas obsługi suwnic jest możliwość urwania się ładunku, co w bardzo poważny sposób zagraża bezpieczeństwu i zdrowiu pracujących, jak również może doprowadzić do ogromnych strat materialnych.

Choć przepisy bezpośrednio nie zabraniają sytuowania kontenerowych pomieszczeń pracy w świetle pracy suwnicy, to analizując możliwość zrealizowania takiej potrzeby, należy wziąć pod uwagę nie tylko szereg aspektów regulowanych przepisami prawa pracy, ale również zasady bhp, dobre praktyki i zdrowy rozsądek.

Zgodnie z art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, z późn. zm.) – dalej k.p. pracodawca jest obowiązany chronić życie i zdrowie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Realizując ten obowiązek, powinien organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zapewnić przestrzeganie przepisów i zasad bhp. Powszechną zasadą bhp jest, aby w obrębie pracy maszyny, a w szczególności pod ramionami urządzeń transportu bliskiego lub sprzętu budowlanego nie znajdowali się inni pracownicy lub osoby postronne, gdyż rodzi to zagrożenie zarówno ze strony maszyny, jak i przemieszczanego za jej pomocą ładunku. Przepis § 39 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. stanowi, że pracodawca realizuje zapewnienie pracownikom bhp, w szczególności przez zapobieganie zagrożeniom związanym z wykonywaną pracą oraz właściwą organizację pracy. Najlepszą metodą na zapobieganie zagrożeniom jest ich unikanie lub likwidowanie u źródeł powstawania. W tym kontekście usytuowanie kontenera z grupą pracowników w świetle pracy suwnicy z całą pewnością nie likwiduje ani nawet nie ogranicza zagrożeń w środowisku pracy, wprost przeciwnie – potęguje je. Podobnie do tematu podchodzi norma § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p.m., która nakazuje pracodawcy zastosować odpowiednie rozwiązania mające na celu zminimalizowanie ryzyka związanego z użytkowaniem maszyn, jeżeli maszyny nie mogą być użytkowane bez ryzyka dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników. Przepis § 6 ust. 5 r.b.h.p.m. wskazuje, że pracownicy nie powinni przebywać pod wiszącymi ładunkami, jeśli nie jest to konieczne dla sprawnego wykonywania pracy. Jeżeli jednak zachodzi taka konieczność, pracodawca powinien zapewnić bezpieczeństwo pracownikom i właściwe zabezpieczenie wiszących ładunków. Ponadto przepis § 6 ust. 6 r.b.h.p.m. zabrania przenoszenia ładunków nad niezabezpieczonymi miejscami pracy, w których zwyczajowo przebywają pracownicy, chyba że praca nie może być wykonywana w inny sposób. W takiej sytuacji pracodawca powinien ustalić zasady bezpiecznego jej wykonywania oraz zapewnić przestrzeganie tych zasad. Przyczyna, dla której pracodawca zastosuje takie rozwiązanie musi mieć realne uzasadnienie, a zastosowane środki bezpieczeństwa faktycznie zapewnią bezpieczeństwo pracowników.

Brzmienie wskazanych przepisów konweniuje z odczuciem, że niebezpieczna sytuacja jak przebywanie pod wiszącym ładunkiem może zdarzać się wyjątkowo po zapewnieniu skutecznych środków bezpieczeństwa, a nie być permanentną cechą organizacji stanowiska pracy.

Zarówno samo uzasadnienie omawianego działania pracodawcy, jak i podjęte środki ograniczające ryzyko mieszczą w się w zakresie kontroli i nadzoru nad warunkami pracy sprawowanymi przez Państwową Inspekcję Pracy. W związku z tym rozwiązania, w których inspektorzy pracy stwierdzą pozorność uzasadnienia lub nieadekwatne środki zabezpieczające mogą być przy najbliższej kontroli zakwestionowane.

Ponadto pracodawca nie może zmian w zakresie bhp wprowadzić bez konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (art. 237[11a] k.p.). Również zgodnie z § 33 r.b.h.p.m pracodawca powinien konsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami zagadnienia związane z bhp w zakresie określonym w rozporządzeniu oraz umożliwiać pracownikom udział w dyskusjach w tych sprawach.

Grzegorz Łyjak, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 6 marca 2016 r.