Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 25 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz. U. poz. 812) – dalej r.p.r.z.g., obowiązującym od dnia 8 lipca 2014 r., pracodawca (przedsiębiorca) ma obowiązek sporządzić, a następnie systematycznie uzupełniać i aktualizować dokumentację dotyczącą prowadzenia ruchu zakładu górniczego wydobywającego kopaliny metodą otworową, a ponadto w sposób ciągły przeprowadzać analizy i badania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia tego ruchu, w tym dla oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko.
W związku z tym wymogiem pracodawca - nie rzadziej niż raz na rok – powinien dokonać przeglądu skuteczności działań podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Jednym z jego podstawowych obowiązków jest projektowanie, budowanie i wyposażanie oraz zapewnienie obsługi i utrzymania miejsc pracy w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników.
Przed rozpoczęciem prac wydobywczych przedsiębiorca jest obowiązany sporządzić, odrębnie dla każdego zakładu górnictwa otworowego, “Dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników”, którego wymagana zawartość jest określona w załączniku do r.p.r.z.g. Według rozporządzenia "dokument bezpieczeństwa" powinien być dostępny w każdym górniczym zakładzie otworowym, jego wydzielonym oddziale oraz jednostce terenowej.
Głównym odpowiedzialnym za bezpieczeństwo pracy w otworowym zakładzie górniczym jest kierownik. Do podstawowych obowiązków kierownika ruchu należy: organizowanie i prowadzenie ruch zakładu górniczego otworowego, ustalanie zakresu działania poszczególnych działów ruchu oraz służb specjalistycznych zakładu, dokonywanie właściwego oraz zgodnego z przeznaczeniem doboru maszyn, urządzeń, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego w taki sposób, aby nie stwarzały one zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz środowiska. Ponadto obowiązkiem kierownika jest powoływanie zespołów opiniodawczych ds. ruchu zakładu. Na kierowniku ruchu ciąży też obowiązek zapoznania pracowników tego zakładu z treścią dokumentu bezpieczeństwa lub z odpowiednią jego częścią (zwłaszcza z oceną ryzyka zawodowego oraz ze stosowaniem niezbędnych zabezpieczeń), co pracownik powinien potwierdzić swoim podpisem.
Ustalając zakresy działania poszczególnych działów ruchu oraz służb specjalistycznych zakładu, kierownik powinien w szczególności określić sposób koordynacji prac wykonywanych i zasady wykonywania nadzoru nad tymi pracami przez poszczególne działy i służby specjalistyczne oraz zasady użytkowania maszyn i urządzeń w zakładzie. Nadzór dotyczy również pracowników zatrudnionych w podmiotach wykonujących w zakresie swojej działalności zawodowej czynności im powierzone w ramach ruchu zakładu górniczego.
Dla osób kierownictwa i dozoru ruchu otworowego zakładu górniczego sporządza się zakresy czynności szczegółowo określające ich obowiązki, uprawnienia i zakres odpowiedzialności. Zakresy tych czynności zatwierdza: 1) przedsiębiorca - dla kierownika ruchu zakładu górniczego; 2) kierownik ruchu zakładu - dla podległych mu osób kierownictwa i dozoru ruchu tego zakładu.
Osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu oraz kierujący zespołami pracowników mają obowiązek organizować i prowadzić prace osób zatrudnionych w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników i bezpieczeństwo ruchu zakładu oraz racjonalną gospodarkę złożem, w tym ochronę środowiska.
Rozkład pracy oraz dyżurów osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego otworowego powinny być ustalone w sposób zapewniający bezpieczne prowadzenie prac w okresie całej doby, w szczególności możliwość podejmowania decyzji w przypadku powstania zagrożenia.
Miejsca pracy powinny być organizowane w sposób zapewniający odpowiednią ochronę przed zagrożeniami oraz utrzymywane w dobrym stanie, a np. wszelkie substancje niebezpieczne usuwane lub kontrolowane ich stosowanie w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu, aby nie narażać bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
Pracownicy powinni być informowani (instruktaż stanowiskowy) o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy. Przekazywane informacje muszą być zrozumiałe dla pracowników, których dotyczą.
Edward Kołodziejczyk