Zasady tworzenia, organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby bezpieczeństwa i higieny pracy określa art. 23711ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) – dalej k.p. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 2.09.1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 109, poz. 704 ze zm.) – dalej r.s.b.h.p.
NSA w wyroku z 13.10.2006 r., I OSK 263/06, LEX nr 281409 stanął na stanowisku, że ustawodawca w sposób wyraźny wyróżnił dwie formy pełnienia funkcji w zakresie bhp. Pierwsza jest realizowana w formie służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a druga poprzez powierzenie wykonywania zadań tej służby. Te dwie formy realizacji obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy nie są tożsame.
Zobacz także: Kto może zostać kierownikiem działu bhp w zakładzie produkcyjnym?>>
Zgodnie z art. 23711 § 1 k.p. obowiązek utworzenia służby bhp (zatrudnienie etatowego pracownika) powstaje w momencie zatrudnienia więcej niż 100 pracowników. W przypadku pracodawcy zatrudniającego mniej niż 100 pracowników, może on powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp również może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
- zatrudnia do 10 pracowników albo
- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 23711 § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.
Zobacz także: Jakie wymagania trzeba spełniać, aby móc pełnić obowiązki inspektora bhp?>>
Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 23711 § 1 k.p. – o czym już wstępnie była mowa – pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników jest obowiązany utworzyć służbę bhp, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp, w której – w zależności od liczby zatrudnionych pracowników - zgodnie z § 1 r.s.b.h.p. powinien zatrudnić:
- w przypadku zatrudniania od 100 do 600 pracowników – co najmniej jednego pracownika służby bhp w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy,
- w przypadku zatrudniania ponad 600 pracowników – co najmniej jednego pracownika służby bhp w pełnym wymiarze czasu pracy na każdych 600 pracowników.
Z przepisów nie wynika, w jakim systemie czasu pracy należy zatrudniać pracowników służby bhp, w związku z czym nie ma przeciwwskazań, aby był to zadaniowy system czasu pracy. Należy pamiętać, że organizacja i rozkład czasu pracy pracownika służby bhp powinny zapewniać pełną realizację zadań, o których mowa w przepisach r.s.b.h.p.
Zobacz także: Nadgodziny też w zadaniowym czasie pracy>>
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.