1. Podstawowe informacje o badaniu
Badanie zostało przeprowadzone już po raz piąty przez niemiecką firmę Trendence Institute wśród ponad 39 tys. studentów z 18 krajów Europy. Z Polski uczestniczyło łącznie 2,253 tys. osób: 1018 z polskich uczelni biznesowych i wydziałów zarządzania oraz 1235 z uczelni technicznych i wydziałów IT. Reprezentowali 81 uczelni publicznych i niepublicznych z naszego kraju.
Najważniejszym celem Barometru było zbadanie podobieństw i różnic między studentami kończącymi wyższe uczelnie, i pochodzącymi z różnych państw europejskich.
2. Metodologia
Badanie jest prowadzone co roku i koncentruje się na 2 grupach: studentach wydziałów ekonomii i zarządzania oraz studentach uczelni politechnicznych, głównie kierunków informatycznych.
Najnowsza analiza miała miejsce w okresie od 1 grudnia 2006 r. do 30 maja 2007 r. włącznie. Kwestionariusz wypełniali studenci ostatnich 2 lat nauki na wydziałach biznesowych lub technicznych. Przegląd był prowadzony on-line i anonimowo.
W Barometrze wzięły udział: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Republika Irlandii, Węgry, Włochy, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania.
3. Najważniejsze wyniki
Okazuje się, że w wyobrażeniach młodych ludzi na temat ich życia zawodowego zachodzą coraz bardziej wyraźne zmiany. Wysokość proponowanego przez pracodawców wynagrodzenia przestaje być już dla nich najważniejsza. W opinii przyszłych pracowników bardziej liczy się dobra atmosfera, ale także samodzielność w wykonywaniu zadań i atrakcyjność stawianych wyzwań. Większość młodych ludzi oczekuje, że praca nie będzie zajmować im więcej niż 8 godzin dziennie. Taka deklaracja dotyczy zarówno respondentów z Polski, jak i z pozostałych krajów uczestniczących w przeglądzie. A zatem z najnowszych badań opinii studentów wynika, że firma nie jest ważniejsza od życia prywatnego i że nie może z nim kolidować. Dla pracodawców oznacza to jeszcze jeden dowód na to, że mają do czynienia z generacją, która nie jest tak silnie nastawiona na karierę, jak to miało miejsce w przypadku poprzedniego pokolenia. W związku z tym – aby przyciągnąć młodych ludzi do pracy, a także aby skutecznie zapobiegać retencji szczególnie najzdolniejszych osób – będą potrzebne praktyczne działania na rzecz równowagi między pracą zawodową a życiem osobistym.
3.1. Liczba godzin w pracy
Na pytanie, ile godzin w tygodniu respondenci zamierzają pracować w pierwszym miejscu pracy, studenci wydziałów zarządzania z Hiszpanii, Holandii i Belgii odpowiedzieli, że są gotowi poświęcić nie więcej niż 40,7 godzin. Najdłużej – w porównaniu z europejskimi sąsiadami – chcą pracować studenci z Niemiec, którzy deklarują 47,9 godzin tygodniowo. Przyglądając się zestawieniu oczekiwań w obu badanych grupach, można zauważyć, że większość respondentów jest w stanie zadeklarować pracę od 36 do 45 godzin tygodniowo. Dotyczy to zarówno studentów wydziałów zarządzania, jak i wydziałów technicznych we wszystkich krajach biorących udział w analizie.
3.2. Roczne wynagrodzenie
Najwięcej studentów – i to zarówno w grupie kończących naukę na wydziałach zarządzania i biznesu (32%), jak też na wydziałach technicznych (26%) – odpowiedziało, że spodziewane wynagrodzenie w pierwszym miejscu pracy nie przekroczy 20 tys. euro w skali roku.
Średnio w krajach europejskich oczekiwane roczne płace są na poziomie 28 tys. euro. W Polsce ta średnia wynosi o wiele mniej, bo 13 tys. euro. Wśród polskich studentów przeważa opinia, że wynagrodzenie na poziomie równym lub mniejszym niż 20 tys. otrzyma aż 85% respondentów.
3.3. Proces aplikacji
Na pytanie, ile podań będą musieli złożyć, aby dostać pracę, przyszli inżynierowie z Holandii mają najbardziej optymistyczne wyobrażenie. Sądzą bowiem, że nie będą musieli składać więcej niż 8 podań. Tymczasem studenci wydziałów zarządzania i biznesu z Francji spodziewają się, że trzeba będzie wysłać aż 36 podań o pracę. Najwięcej studentów (48% z wydziałów zarządzania i 47% z wydziałów technicznych) liczy się z koniecznością przygotowania i wysłania od 10 do 25 aplikacji.
W Polsce 45% studentów wyraziło zdanie, że trzeba będzie złożyć od 10 do 25 aplikacji, aby otrzymać pracę zgodną z ich zainteresowaniami. Grupa 22% pytanych ocenia, że liczba wniosków będzie na poziomie wahającym się w granicach 26–50. Powyżej 50 aplikacji spodziewa się złożyć aż 14% absolwentów w naszym kraju, przy europejskich wskaźnikach 8% (studenci zarządzania) i 6% (studenci wydziałów technicznych).
3.4. Praca poza granicami własnego kraju
Od 46 do 48% respondentów deklarowało gotowość przeniesienia się w dowolne miejsce za granicą, jeżeli wymagałaby tego ich kariera zawodowa. Tylko 13% studentów wydziałów biznesu i zarządzania oraz jedynie 11% wydziałów inżynieryjnych stwierdziło, że „wolą pozostać u siebie”.
W Polsce 31% studentów byłoby skłonnych do wyjazdu z własnego kraju. Według analityków nasi studenci są prawdopodobnie bardziej przywiązani do własnego kraju niż ich koledzy z krajów biorących udział w badaniu. Młodzi ludzie są gotowi przemieszczać się w poszukiwaniu pracy (tylko co dziesiąty badany twierdzi, że zamierza pracować w swoim regionie). Analiza pokazuje więc, że nie tylko Polacy są skłonni wyjeżdżać z kraju, jeżeli poza granicami widzą szanse na lepszą pracę. O wiele bardziej niż nasi rodacy chętni do podejmowania takich decyzji są Brytyjczycy czy Niemcy.
3.5. Opinie studentów
Wśród odpowiedzi badanych najbardziej interesujące są te, w których widać największe rozbieżności. Przyjrzyjmy się teraz opiniom polskich studentów umieszczonych na tle europejskim. Nastawienie na realizację kariery zawodowej kosztem życia osobistego w pierwszych latach po ukończeniu studiów deklaruje średnio 44% respondentów z Europy (jednak między poszczególnymi krajami występują duże rozbierzności: z jednej strony 51% studentów z Wielkiej Brytanii, którzy deklarują koncentrację na karierze, a z drugiej – tylko 7% studentów z Holandii). W Polsce nastawienie na rozwój zawodowy kosztem życia prywatnego deklaruje zaledwie 12%. Podobne wyniki pojawiają się wśród studentów z Węgier (15%) i Czech (17%).
Zastanawiający jest również wynik badania w kwestii, czy uczelnia dobrze przygotowuje do kariery zawodowej. W opinii studentów z Polski, którzy zechcieli odpowiedzieć na to pytanie (bo wyniki badania nie sumują się do 100, pozostali nie mieli zdania), 21% respondentów potwierdziła, że uczelnia w pełni przygotowała ich do osiągania kolejnych szczebli kariery zawodowej. A zatem tego zdania jest mniej badanych studentów w Polsce niż wskazywałaby na to średnia europejska, wynosząca 37% odpowiedzi pozytywnych.
Na pytanie o szansę znalezienia odpowiedniej pracy po studiach polscy respondenci są optymistyczni – tylko 8% odpowiedziało, że spodziewa się trudności pod tym względem. Studenci z Węgier widzą rzecz inaczej – aż 36% jest zdania, że „trudno mi będzie znaleźć pracę”. Spójrzmy na przykładowe dane na ten temat z innych państw biorących udział w Barometrze, np. najwięcej studentów oceniających swoje szanse na znalezienie pracy jako dobre jest w Wielkiej Brytanii (53%), w Niemczech – 30%, we Francji – 29% oraz w Szwajcarii – 25%.
3.6. Najbardziej atrakcyjni pracodawcy w Europie
W badaniach Trendence Institut znalazło się także miejsce na ranking, czyli listę najbardziej atrakcyjnych pracodawców w Europie. W edycji dotyczącej reprezentantów wydziałów biznesowych pierwsze trzy miejsca zajęli następujący pracodawcy: L’Oreal (15,4%), PricewaterhouseCoopers (13,8%) i Coca-Cola (13,5%). Według studentów wydziałów technicznych czołowe firmy w tej kategorii to: IBM (19,3%), Microsoft (17,5%), BMW Group (15,1%). W obu przypadkach klasyfikacji poddano 97 europejskich przedsiębiorstw.
4. Kluczowe wnioski
Polscy studenci nie odbiegają od swoich europejskich kolegów pod względem wartości, które są dla nich istotne w ocenie pracodawców, np. podobnie wysoko cenią sobie możliwość rozwoju zawodowego, dostęp do ciekawych szkoleń i atrakcyjne wynagrodzenie. Chociaż pod tym względem, czyli w odniesieniu do oczekiwanej pensji, widać bardzo dużą rozbieżność między spodziewaną płacą: studenci w naszym kraju spodziewają się otrzymać wynagrodzenie na poziomie średnio 13 tys. euro rocznie, podczas gdy w pozostałych badanych krajach średnia wynosi 28 tys. euro, zaś pierwsza spodziewana przez młodego Norwega czy Niemca pensja to ok. 40 tys. euro w skali roku.
Studenci w Polsce wykazują się też – podobnie, jak i ich koledzy – mobilnością i są skłonni do wyjazdu za granicę, aby rozwijać swoją karierę zawodową. Sądzą jednak, że podczas rekrutacji będą musieli wysłać znacznie więcej aplikacji o pracę niż niemieccy studenci zarówno kierunków biznesowych, jak i technicznych. W opinii ekspertów z Trendence Institut polscy studenci są także bardziej pesymistyczni, kiedy myślą o początkach własnej kariery – tylko 22% osób kończących naukę na wydziałach zarządzania i biznesu jest zdania, że nie będą miały problemu ze znalezieniem pracy, podczas gdy tak właśnie myśli aż 60% młodych Niemców.
Berlińscy eksperci podkreślają także, że europejscy pracodawcy powinni wziąć pod uwagę, że wchodząca na rynek pracy nowa generacja nie jest już tak nastawiona na karierę jak poprzednia. Dla młodych ludzi jest ważne, aby praca dawała im możliwość zachowania równowagi między jej wykonywaniem a życiem osobistym.
Trendence Institut GmbH – niemiecki instytut badawczy z siedzibą w Berlinie. Zajmuje się wspomaganiem przedsiębiorstw w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania personelem i marketingu kadrowego. Współpracuje też przy tworzeniu i realizacji strategii personalnych kształtujących wizerunek firmy jako atrakcyjnego pracodawcy. Jest znany z regularnie prowadzonych badań wśród studentów, absolwentów, ale także uczniów szkół średnich, którym zadaje pytania dotyczące opinii na temat priorytetów i oczekiwań w zakresie przyszłego zatrudnienia. Więcej informacji można znaleźć pod adresem: www.trendence.com
Badanie zostało przeprowadzone już po raz piąty przez niemiecką firmę Trendence Institute wśród ponad 39 tys. studentów z 18 krajów Europy. Z Polski uczestniczyło łącznie 2,253 tys. osób: 1018 z polskich uczelni biznesowych i wydziałów zarządzania oraz 1235 z uczelni technicznych i wydziałów IT. Reprezentowali 81 uczelni publicznych i niepublicznych z naszego kraju.
Najważniejszym celem Barometru było zbadanie podobieństw i różnic między studentami kończącymi wyższe uczelnie, i pochodzącymi z różnych państw europejskich.
2. Metodologia
Badanie jest prowadzone co roku i koncentruje się na 2 grupach: studentach wydziałów ekonomii i zarządzania oraz studentach uczelni politechnicznych, głównie kierunków informatycznych.
Najnowsza analiza miała miejsce w okresie od 1 grudnia 2006 r. do 30 maja 2007 r. włącznie. Kwestionariusz wypełniali studenci ostatnich 2 lat nauki na wydziałach biznesowych lub technicznych. Przegląd był prowadzony on-line i anonimowo.
W Barometrze wzięły udział: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Republika Irlandii, Węgry, Włochy, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania.
3. Najważniejsze wyniki
Okazuje się, że w wyobrażeniach młodych ludzi na temat ich życia zawodowego zachodzą coraz bardziej wyraźne zmiany. Wysokość proponowanego przez pracodawców wynagrodzenia przestaje być już dla nich najważniejsza. W opinii przyszłych pracowników bardziej liczy się dobra atmosfera, ale także samodzielność w wykonywaniu zadań i atrakcyjność stawianych wyzwań. Większość młodych ludzi oczekuje, że praca nie będzie zajmować im więcej niż 8 godzin dziennie. Taka deklaracja dotyczy zarówno respondentów z Polski, jak i z pozostałych krajów uczestniczących w przeglądzie. A zatem z najnowszych badań opinii studentów wynika, że firma nie jest ważniejsza od życia prywatnego i że nie może z nim kolidować. Dla pracodawców oznacza to jeszcze jeden dowód na to, że mają do czynienia z generacją, która nie jest tak silnie nastawiona na karierę, jak to miało miejsce w przypadku poprzedniego pokolenia. W związku z tym – aby przyciągnąć młodych ludzi do pracy, a także aby skutecznie zapobiegać retencji szczególnie najzdolniejszych osób – będą potrzebne praktyczne działania na rzecz równowagi między pracą zawodową a życiem osobistym.
3.1. Liczba godzin w pracy
Na pytanie, ile godzin w tygodniu respondenci zamierzają pracować w pierwszym miejscu pracy, studenci wydziałów zarządzania z Hiszpanii, Holandii i Belgii odpowiedzieli, że są gotowi poświęcić nie więcej niż 40,7 godzin. Najdłużej – w porównaniu z europejskimi sąsiadami – chcą pracować studenci z Niemiec, którzy deklarują 47,9 godzin tygodniowo. Przyglądając się zestawieniu oczekiwań w obu badanych grupach, można zauważyć, że większość respondentów jest w stanie zadeklarować pracę od 36 do 45 godzin tygodniowo. Dotyczy to zarówno studentów wydziałów zarządzania, jak i wydziałów technicznych we wszystkich krajach biorących udział w analizie.
3.2. Roczne wynagrodzenie
Najwięcej studentów – i to zarówno w grupie kończących naukę na wydziałach zarządzania i biznesu (32%), jak też na wydziałach technicznych (26%) – odpowiedziało, że spodziewane wynagrodzenie w pierwszym miejscu pracy nie przekroczy 20 tys. euro w skali roku.
Średnio w krajach europejskich oczekiwane roczne płace są na poziomie 28 tys. euro. W Polsce ta średnia wynosi o wiele mniej, bo 13 tys. euro. Wśród polskich studentów przeważa opinia, że wynagrodzenie na poziomie równym lub mniejszym niż 20 tys. otrzyma aż 85% respondentów.
3.3. Proces aplikacji
Na pytanie, ile podań będą musieli złożyć, aby dostać pracę, przyszli inżynierowie z Holandii mają najbardziej optymistyczne wyobrażenie. Sądzą bowiem, że nie będą musieli składać więcej niż 8 podań. Tymczasem studenci wydziałów zarządzania i biznesu z Francji spodziewają się, że trzeba będzie wysłać aż 36 podań o pracę. Najwięcej studentów (48% z wydziałów zarządzania i 47% z wydziałów technicznych) liczy się z koniecznością przygotowania i wysłania od 10 do 25 aplikacji.
W Polsce 45% studentów wyraziło zdanie, że trzeba będzie złożyć od 10 do 25 aplikacji, aby otrzymać pracę zgodną z ich zainteresowaniami. Grupa 22% pytanych ocenia, że liczba wniosków będzie na poziomie wahającym się w granicach 26–50. Powyżej 50 aplikacji spodziewa się złożyć aż 14% absolwentów w naszym kraju, przy europejskich wskaźnikach 8% (studenci zarządzania) i 6% (studenci wydziałów technicznych).
3.4. Praca poza granicami własnego kraju
Od 46 do 48% respondentów deklarowało gotowość przeniesienia się w dowolne miejsce za granicą, jeżeli wymagałaby tego ich kariera zawodowa. Tylko 13% studentów wydziałów biznesu i zarządzania oraz jedynie 11% wydziałów inżynieryjnych stwierdziło, że „wolą pozostać u siebie”.
W Polsce 31% studentów byłoby skłonnych do wyjazdu z własnego kraju. Według analityków nasi studenci są prawdopodobnie bardziej przywiązani do własnego kraju niż ich koledzy z krajów biorących udział w badaniu. Młodzi ludzie są gotowi przemieszczać się w poszukiwaniu pracy (tylko co dziesiąty badany twierdzi, że zamierza pracować w swoim regionie). Analiza pokazuje więc, że nie tylko Polacy są skłonni wyjeżdżać z kraju, jeżeli poza granicami widzą szanse na lepszą pracę. O wiele bardziej niż nasi rodacy chętni do podejmowania takich decyzji są Brytyjczycy czy Niemcy.
3.5. Opinie studentów
Wśród odpowiedzi badanych najbardziej interesujące są te, w których widać największe rozbieżności. Przyjrzyjmy się teraz opiniom polskich studentów umieszczonych na tle europejskim. Nastawienie na realizację kariery zawodowej kosztem życia osobistego w pierwszych latach po ukończeniu studiów deklaruje średnio 44% respondentów z Europy (jednak między poszczególnymi krajami występują duże rozbierzności: z jednej strony 51% studentów z Wielkiej Brytanii, którzy deklarują koncentrację na karierze, a z drugiej – tylko 7% studentów z Holandii). W Polsce nastawienie na rozwój zawodowy kosztem życia prywatnego deklaruje zaledwie 12%. Podobne wyniki pojawiają się wśród studentów z Węgier (15%) i Czech (17%).
Zastanawiający jest również wynik badania w kwestii, czy uczelnia dobrze przygotowuje do kariery zawodowej. W opinii studentów z Polski, którzy zechcieli odpowiedzieć na to pytanie (bo wyniki badania nie sumują się do 100, pozostali nie mieli zdania), 21% respondentów potwierdziła, że uczelnia w pełni przygotowała ich do osiągania kolejnych szczebli kariery zawodowej. A zatem tego zdania jest mniej badanych studentów w Polsce niż wskazywałaby na to średnia europejska, wynosząca 37% odpowiedzi pozytywnych.
Na pytanie o szansę znalezienia odpowiedniej pracy po studiach polscy respondenci są optymistyczni – tylko 8% odpowiedziało, że spodziewa się trudności pod tym względem. Studenci z Węgier widzą rzecz inaczej – aż 36% jest zdania, że „trudno mi będzie znaleźć pracę”. Spójrzmy na przykładowe dane na ten temat z innych państw biorących udział w Barometrze, np. najwięcej studentów oceniających swoje szanse na znalezienie pracy jako dobre jest w Wielkiej Brytanii (53%), w Niemczech – 30%, we Francji – 29% oraz w Szwajcarii – 25%.
3.6. Najbardziej atrakcyjni pracodawcy w Europie
W badaniach Trendence Institut znalazło się także miejsce na ranking, czyli listę najbardziej atrakcyjnych pracodawców w Europie. W edycji dotyczącej reprezentantów wydziałów biznesowych pierwsze trzy miejsca zajęli następujący pracodawcy: L’Oreal (15,4%), PricewaterhouseCoopers (13,8%) i Coca-Cola (13,5%). Według studentów wydziałów technicznych czołowe firmy w tej kategorii to: IBM (19,3%), Microsoft (17,5%), BMW Group (15,1%). W obu przypadkach klasyfikacji poddano 97 europejskich przedsiębiorstw.
4. Kluczowe wnioski
Polscy studenci nie odbiegają od swoich europejskich kolegów pod względem wartości, które są dla nich istotne w ocenie pracodawców, np. podobnie wysoko cenią sobie możliwość rozwoju zawodowego, dostęp do ciekawych szkoleń i atrakcyjne wynagrodzenie. Chociaż pod tym względem, czyli w odniesieniu do oczekiwanej pensji, widać bardzo dużą rozbieżność między spodziewaną płacą: studenci w naszym kraju spodziewają się otrzymać wynagrodzenie na poziomie średnio 13 tys. euro rocznie, podczas gdy w pozostałych badanych krajach średnia wynosi 28 tys. euro, zaś pierwsza spodziewana przez młodego Norwega czy Niemca pensja to ok. 40 tys. euro w skali roku.
Studenci w Polsce wykazują się też – podobnie, jak i ich koledzy – mobilnością i są skłonni do wyjazdu za granicę, aby rozwijać swoją karierę zawodową. Sądzą jednak, że podczas rekrutacji będą musieli wysłać znacznie więcej aplikacji o pracę niż niemieccy studenci zarówno kierunków biznesowych, jak i technicznych. W opinii ekspertów z Trendence Institut polscy studenci są także bardziej pesymistyczni, kiedy myślą o początkach własnej kariery – tylko 22% osób kończących naukę na wydziałach zarządzania i biznesu jest zdania, że nie będą miały problemu ze znalezieniem pracy, podczas gdy tak właśnie myśli aż 60% młodych Niemców.
Berlińscy eksperci podkreślają także, że europejscy pracodawcy powinni wziąć pod uwagę, że wchodząca na rynek pracy nowa generacja nie jest już tak nastawiona na karierę jak poprzednia. Dla młodych ludzi jest ważne, aby praca dawała im możliwość zachowania równowagi między jej wykonywaniem a życiem osobistym.
Trendence Institut GmbH – niemiecki instytut badawczy z siedzibą w Berlinie. Zajmuje się wspomaganiem przedsiębiorstw w podejmowaniu decyzji dotyczących zarządzania personelem i marketingu kadrowego. Współpracuje też przy tworzeniu i realizacji strategii personalnych kształtujących wizerunek firmy jako atrakcyjnego pracodawcy. Jest znany z regularnie prowadzonych badań wśród studentów, absolwentów, ale także uczniów szkół średnich, którym zadaje pytania dotyczące opinii na temat priorytetów i oczekiwań w zakresie przyszłego zatrudnienia. Więcej informacji można znaleźć pod adresem: www.trendence.com