Działka gruntu została przejęta decyzją ZRID na rzecz gminy w celu realizacji inwestycji polegającej na rozbudowie drogi gminnej. Starosta wydał także odrębną decyzję o wysokości odszkodowania. Od decyzji o wysokości odszkodowania odwołał się wójt gminy. Przedstawiciele wójta (w rozmowie telefonicznej) twierdzą, iż gmina zamierza wypłacić odszkodowania jedynie za grunt zabrany pod drogę, ale już nie za naniesienia, które zostały zniszczone w trakcie budowy, tj. płoty, drzewa itp.

Czy właścicielowi gruntu należy się odszkodowanie jedynie za grunt?

Czy na tym etapie wójt może zaproponować negocjacje dotyczące wysokości odszkodowania?

Ponadto jeżeli wójt odwoła się formalnie od wyceny, do kogo może odwołać się właściciel wywłaszczanego gruntu i jakie możliwości prawne mu przysługują?

Właściciel nie odwołał się od decyzji o wysokości odszkodowania.

Odpowiedź

Odszkodowanie w związku z zezwoleniem na realizację inwestycji drogowej dotyczy nie tylko wartości gruntu, ale również części składowych tej nieruchomości.

Organem odwoławczym od decyzji starosty wydawanej w sprawie odszkodowania jest właściwy miejscowo wojewoda.

Gmina realizująca zamierzenie drogowe, na rzecz której przejmowane jest prawo własności nieruchomości, jest stroną postępowania w sprawie o odszkodowanie, a zatem zgodnie z ogólnymi regułami k.p.a. nie można wykluczyć próby ugodowego załatwienia tej sprawy, tym bardziej, że organy gminy jako strony postępowania nie działają tutaj w ramach władztwa administracyjnego, lecz w relacjach cywilnoprawnych, a organem właściwym do orzekania w sprawie jest starosta. Kluczowym dowodem w sprawie jest jednak operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcą majątkowego, który może zostać podważony.@page_break@

Uzasadnienie

W przedmiotowej sprawie kluczowe znaczenie ma treść art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) - dalej u.r.i.d.p., zgodnie z którym wysokość odszkodowania za nieruchomość przejętą pod budowę drogi w następstwie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Przepis ten jest jednoznaczny w swojej treści i nakłada obowiązek ustalenia odszkodowania według stanu nieruchomości z dnia wydania przez organ pierwszej instancji decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Należy zatem wyprowadzić konkluzję, że odszkodowanie obejmuje odszkodowanie za wszystkie części składowe nieruchomości. Z kolei drzewa są częściami składowymi rzeczy, trwale związanymi z gruntem, a zatem nie mogą być odrębnym przedmiotem własności. W myśl art. 48 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodek cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. częścią składową nieruchomości są drzewa od chwili zasadzenia. Podobnie obiekty budowlane (np. ogrodzenia) stanowią części składowe nieruchomości. Wobec tego odszkodowanie z tytułu zajęcia nieruchomości w związku z realizacją inwestycji drogowej nie powinno obejmować jedynie wartości gruntu. Zresztą kontynuując błędne założenie ograniczające odszkodowanie jedynie do ceny gruntu, zajęcie nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym nie wiązałoby się z wypłaceniem odszkodowania za ten budynek, który zresztą w następstwie robót drogowych zostałby rozebrany.

Właściwość do wydania decyzji o odszkodowaniu przypisana została organom, które są właściwe do wydania w pierwszej instancji decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Odszkodowanie w pierwszej instancji ustala zatem starosta, który wydał zezwolenie w pierwszej instancji, natomiast wojewoda jest właściwy do ustalenia odszkodowania w sprawach wydanej przez siebie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji dróg wojewódzkich i krajowych. Wojewoda będzie ponadto organem odwoławczym od decyzji odszkodowawczej wydanej w pierwszej instancji przez starostę.

Gmina realizująca zamierzenie drogowe, na rzecz której przejmowane jest prawo własności nieruchomości jest stroną postępowania w sprawie o odszkodowanie, a zatem zgodnie z ogólnymi regułami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a. nie można wykluczyć próby ugodowego załatwienia tej sprawy, tym bardziej, że organy gminy jako strony postępowania nie działają tutaj w ramach władztwa administracyjnego, lecz w relacjach cywilnoprawnych, a organem właściwym do orzekania w sprawie jest starosta. Kluczowym dowodem w sprawie jest jednak operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego, który oczywiście w postępowaniu tym może zostać podważony.