Prowadzenie nadzoru nad substancjami stosowanymi w zakładzie produkcyjnym

W jaki sposób należy prowadzić nadzór nad substancjami stosowanymi w zakładzie produkcyjnym?

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.

Pytanie:
W jaki sposób należy prowadzić nadzór nad substancjami stosowanymi w zakładzie produkcyjnym? Czy istnieje obowiązek posiadania kart charakterystyki wszystkich substancji stosowanych w firmie? W jaki sposób można dowiedzieć się, czy dana substancja zaliczana jest do niebezpiecznych? Czy karty charakterystyki muszą znajdować się w miejscu stosowania substancji?

Odpowiedź:
Przedsiębiorca stosujący w swoim zakładzie substancje chemiczne, jako dalszy użytkownik, powinien dysponować dla tych substancji kartami charakterystyki. Na podstawie posiadanych kart charakterystyki przedsiębiorca będzie mógł dokonać oceny, czy dana substancja jest substancją niebezpieczną. Odbiorca prowadzący działalność zawodową ma prawo domagania się od dostawcy dostarczenia mu karty charakterystyki dotyczącej substancji lub mieszaniny – środka chemicznego, także wtedy gdy nie został on zaklasyfikowany jako niebezpieczny.
O tym, w jaki sposób pracownicy są informowani o właściwościach substancji niebezpiecznych, które są używane w procesie produkcji i środkach zapobiegawczych ograniczających ryzyko, decyduje pracodawca m.in. w oparciu o art. 221 i 222 ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) oraz § 41 i 92 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650). W tym celu pracodawca ustala procedury, z których ma jasno wynikać, gdzie lub u kogo dany pracownik znajdzie potrzebną mu informację. Nie ma bowiem możliwości, aby wszystkie niezbędne informacje znajdowały się przy każdym stanowisku pracy. Podmiot prowadzący zakład, w którym używane są środki chemiczne używane do czyszczenia, ma, jako dalszy ich użytkownik, obowiązek posiadania i udostępniania pracownikom kart charakterystyki tych środków.
Obowiązkowi rejestracji podlegają wszystkie substancje. Wyłączenia określa art. 2 rozporządzenia (WE) Nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. U. UE L 396 z 30 grudnia 2006 r., s. 1, z późn. zm.) - dalej rozporządzenie REACH.
Rozporządzenie REACH definiuje dalszego użytkownika jako podmiot inny niż wytwórca lub importer, "który używa substancji w jej własnej postaci lub jako składnika preparatu (mieszaniny), podczas prowadzonej przez siebie działalności przemysłowej lub innej działalności zawodowej".

Uzasadnienie:
Przepisom rozporządzenia REACH podlegają w zasadzie wszystkie chemikalia, jednakże pewne chemikalia, takie jak np. środki ochrony roślin, produkty biobójcze, produkty lecznicze, kosmetyki czy dodatki do żywności lub pasz regulowane są innymi przepisami UE i są wyłączone spod działania niektórych lub prawie wszystkich przepisów rozporządzenia. Rejestracji nie podlegają także substancje występujące naturalnie w przyrodzie, o ile nie są niebezpieczne i nie zostały zmodyfikowane chemicznie.
Substancje chemiczne są zwolnione z obowiązku rejestracji tylko wtedy, gdy:
- substancja, która powstaje w procesie odzysku, jest taka sama jak substancja zarejestrowana zgodnie z przepisami tytułu II i trzeba mieć pewność, że ktoś w UE dokonał rejestracji pełnej tych substancji oraz
- informacje wymagane na podstawie art. 31 lub 32 rozporządzenia REACH odnoszące się do substancji, która została zarejestrowana zgodnie z przepisami tytułu II, są dostępne dla podmiotu zajmującego się odzyskiem.
Wprowadzając wyrób do obrotu, jego producent będzie musiał opracować kartę charakterystyki, która powinna wyczerpywać wymagania określone w art. 31 rozporządzenia REACH. Karta charakterystyki powinna zawierać również numery WE i CAC produktu.
Producenci mają obowiązek udokumentowania bezpieczeństwa rejestrowanych substancji. Muszą oni zatem m.in. przedstawić chemiczne właściwości związku, informacje od użytkowników, oszacowanie ryzyka zatruwania środowiska i zdrowia ludzkiego oraz przedstawić proponowane środki bezpieczeństwa.
Jak z tego wynika, dalszy użytkownik powinien otrzymać od swojego dostawcy kartę charakterystyki substancji, jeśli nie jest ona zwolniona z obowiązków wynikających z rozporządzenia REACH.

Pytanie pochodzi z programu Prawo Ochrony Środowiska.