Wiele biznesów nie da się prowadzić bez korzystania z wody. To z kolei otwiera pytanie o formalności, jakie trzeba załatwić przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej. Właściwie każdy przedsiębiorca musi liczyć się z koniecznością uzyskania zgody wodnoprawnej. Nawet wówczas, gdy prowadzi firmę we własnym domu bądź mieszkaniu. Choć tu można liczyć na skorzystanie z wyjątkowych rozwiązań.
Czyj grunt, tego woda
Art. 33 ust. 1 prawa wodnego wprowadza zasadę, zgodnie z którą właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wód podziemnych znajdujących się w jego gruncie. Przepis ten można by streścić w prostym sformułowaniu: czyj grunt, tego woda – także ta, która znajduje się w ujęciach podziemnych znajdujących się na gruncie. Jednak – co jednoznacznie wynika z dalszych jednostek redakcyjnych art. 33 – nie oznacza to, że właściciel gruntu może zupełnie swobodnie ze „swoją” wodą.
Przede wszystkim trzeba pamiętać, że prawo do zwykłego korzystania z wód nie uprawnia do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej (art. 33 ust. 2 Prawa wodnego). Stąd w praktyce poszukując odpowiedzi na pytanie, jakie warunki musi spełnić przedsiębiorca, aby móc korzystać ze złóż wód, trzeba przeanalizować dwa zagadnienia: czym jest „zwykłe korzystanie z wód” oraz w jakich przypadkach niezbędne jest uzyskanie zgody wodnoprawnej.
Zgodnie z art. 33 ust. 3 prawa wodnego zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego lub własnego gospodarstwa rolnego. Jednocześnie zwykłe korzystanie z wód obejmuje: pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m. sześć. na dobę oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi w ilości nieprzekraczającej łącznie 5 m. sześć. na dobę (art. 33 ust. 3). Wszystko, co przekracza ten zakres – w tym korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej (art. 34 pkt 13) – stanowi przejaw szczególnego korzystania z wód. Jednocześnie na szczególne korzystanie z wód – co do zasady – zawsze konieczna jest zgoda wodnoprawna (art. 389 pkt 2).
Więcej na ten temat w: Legal Alercie.
Biznes w domu
W związku z tym – przynajmniej na pierwszy rzut oka – trudno mieć wątpliwości, że przedsiębiorca, który na potrzeby swojej działalności korzysta z wody musi uzyskać zgodę wodnoprawną, gdyż w takiej sytuacji mam do czynienia ze szczególnym korzystaniem z wód. Jednak trzeba pamiętać, że właściwie w każdym biznesie – w mniejszym bądź większym zakresie – korzysta się z wody. Stąd formalistyczna wykładania wskazanych tu regulacji mogłaby doprowadzić do wręcz absurdalnej sytuacji, w której przedsiębiorca prowadzący działalność w swoim mieszkaniu – przykładowo w zakresie usług księgowych – również musiałby uzyskiwać zgodę wodnoprawną.
Czytaj też: Dopuszczone prawem naruszenie stosunków wodnych >>>
Na szczęście w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się inny pogląd. Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 1 czerwca br. (syg. akt III OSK 5009/21) ; sygn. akt III OSK 5011/21; sygn. akt III OSK 5010/21; sygn. akt III OSK 5008/21), że możliwe jest zwykłe korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej, o ile jednocześnie służy zaspokajaniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego, gdzie ta działalność jest prowadzona i nie przekracza granic zwykłego korzystania z wód, określonych w art. 33 ust. 4 Prawa wodnego. Tym samym przedsiębiorca prowadzący biznes we własnym miejscu zamieszkania – o ile w wyniku jego działalności nie dochodzi m.in. do poboru wody w średniorocznej ilości przekraczającej 5 m3 na dobę – nie musi uzyskiwać zgody wodnoprawnej. Kiedy jednak przekroczy on granicę zwykłego korzystania z wody – nawet wówczas, gdy działalność jest wykonywana w domu lub mieszkaniu – musi uzyskać taką zgodę.
Działalność z wodą wymaga zgody
Procedura uzyskiwania zgody wodnoprawnej również została uregulowana w Prawie wodnym. Zgodnie z jego art. 387 ust. 1 jest ona wydawana przez właściwe organy Wód Polskich. Podstawą do uzyskania takiej zgody jest złożenie stosownego wniosku, którego kluczowym elementem jest operat wodnoprawny zawierający także opis planowanej działalności, ale bez użycia określeń specjalistycznych. Szczegółowa treść operatu – z podziałem na część opisową oraz graficzną – została uregulowana w art. 409 Prawa wodnego. Zawsze dokument ten musi być sporządzany w odniesieniu do realiów działalności, którą wnioskujący o zgodę wodnoprawną ma zamiar prowadzić. Oczywiście wszystkie formalności związane z uzyskaniem zgody wodnoprawnej należy załatwić przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej. W przeciwnym razie przedsiębiorca naraża się na surowe konsekwencje.
Autor: Konrad Dyda, prawnik oraz doktorant z zakresu prawa, właściciel polsko-włoskiej firmy Centrum Usług Prawnych i Biznesowych - Centro Servizi Legali e Commerciali, prezes zarządu w spółce Med&Lex - Klinka Wsparcia Personelu i Jednostek Ochrony Zdrowia oraz w Fundacji Praw Medyka oraz autor Legal Alertu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.