Zawieszenie działalności gospodarczej jest jedną z możliwości, z której może skorzystać przedsiębiorca niezatrudniający pracowników. Warto ją rozważyć zwłaszcza w czasie kryzysu.
Kto może zawiesić działalność?
Zgodnie art. 22 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tj. Dz.U. z 2021 r., poz. 162) zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej może przedsiębiorca niezatrudniający pracowników. Warto pamiętać o istotnym wyjątku od tej reguły. Z zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może skorzystać także przedsiębiorca, który co prawda zatrudnia pracowników, jednak cała załoga jego firmy korzysta z jednego z następujących urlopów: urlopu macierzyńskiego; urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego; urlopu wychowawczego lub urlopu rodzicielskiego. Jednak w przypadku ostatniego z tych urlopów pracodawca może zawiesić prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą tylko wówczas, gdy pracownik nie łączy korzystania z niego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.
PROCEDURY w LEX krok po kroku:
Zawieszenie działalności gospodarczej >
Odwieszenie działalności gospodarczej >
Jednak, gdyby pracownik zdecydował się na zakończenie korzystania z któregoś z tych urlopów lub złożyłby wniosek o połączenie tego rodzaju urlopu z wykonywaniem pracy u udzielającego go pracodawcy, to nie oznacza, że musi on „odwiesić” działalność gospodarczą. Przy czym w takich przypadkach pracodawca musi płacić pracownikowi – do czasu zakończenia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej – wynagrodzenie jak za przestój.
Czytaj w LEX: Zawieszenie działalności w księgach rachunkowych >>>
Czytaj w LEX: Wpływ zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na zasady opodatkowania podatkiem od nieruchomości >>>
Specyfika spółki cywilnej
Ustawodawca określił także specyficzne zasady zawieszenia działalności gospodarczej przez wspólnika spółki cywilnej. Przypomnijmy: spółka cywilna nie jest osobnym podmiotem prawa, ale jedynie umową pomiędzy wspólnikami. Co do zasady każdy z nich posiada status przedsiębiorcy. Jeżeli działalność gospodarcza jest wykonywana właśnie w ramach spółki cywilnej, to „zawieszenie” jest możliwe tylko wówczas, gdy na ten krok zdecydują się wszyscy wspólnicy. Jest to podstawowa zasada, od której również przewidziano wyjątki.
Przede wszystkim przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach. Tutaj decyzję pozostawiono jego uznaniu. Natomiast, kiedy przedsiębiorca wykonuje działalność w spółce cywilnej oraz poza nią ma prawo skorzystać z zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej w jednej z tych form.
Czytaj w LEX: Ocena regulacji prawnej zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej >>>
Czytaj w LEX: Zawieszenie działalności gospodarczej a VAT >>>
Z zawieszenia nie trzeba się tłumaczyć
Z praktycznego punktu widzenia należy pamiętać o terminach, na jakie można zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej. Różnią się one w przypadku przedsiębiorców wykonujących jednoosobową działalność gospodarczą oraz spółek prawa handlowego. Przedsiębiorcy wpisani do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej mają prawo zawiesić wykonywanie działalności – według swojego uznania – na z góry określony czas bądź na czas nieokreślony. Aczkolwiek nie może być on krótszy, niż 30 dni. Natomiast podmioty prowadzące biznes w oparciu o wpis do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego mogą skorzystać z omawianego tu mechanizmu na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Jeżeli wszystkie z powyższych warunków zostaną spełnione, to przedsiębiorca może po prostu zawiesić wykonywanie swojej działalności. Nie ma obowiązku tłumaczyć się ze swojej decyzji, a więc nie musi jej uzasadniać, może także korzystać z „zawieszenia” dowolną ilość razy. W okresie zawieszenia działalności prowadzący firmę nie może osiągać bieżących dochodów z jej działalności, ale ma prawo podejmować czynności niezbędne do utrzymania swojego biznesu. Przedsiębiorca powinien także pamiętać o obowiązkach wobec ZUS.
Czytaj w LEX: II SA/Op 214/17, Udokumentowanie przyczyny zawieszenia działalności. - Wyrok WSA w Opolu >>>
Co z ZUS?
Zasadniczo wraz z zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej ustaje obowiązek płatności podatków i składek na ZUS. Najprościej zawiesić działalność z początkiem miesiąca – jeżeli przedsiębiorca wskaże, jako datę zawieszenia dzień w jego trakcie, to będzie musiał proporcjonalnie rozliczyć odpowiednią część należności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto przedsiębiorca zawieszający działalność gospodarczą z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem ma prawo do opłacenia całości swoich składek z budżetu państwa. Chęć skorzystania z tego uprawnienia trzeba zgłosić do ZUS.
Piotr Aleksiejuk, radca prawny Wojarska Aleksiejuk & Wspólnicy zwraca uwagę na orzecznictwo sądowe w tym zakresie. Zgodnie z dominująca linią nawet jeśli dokona się czasowego zawieszenia działalności gospodarczej, to z punktu widzenia systemy ubezpieczeń będzie działalność ta traktowana jako wykonywana. - Sądy niejednokrotnie orzekały, że przykładowa przerwa w prowadzeniu przedsiębiorstwa spowodowana np. złym stanem zdrowia, stanowi element ryzyka i nie może być traktowana na równi z zaprzestaniem wykonywania działalności gospodarczej. W natłoku regulacji prawnych oraz orzecznictwa, warto mieć na uwadze, że o prowadzeniu działalności gospodarczej świadczy spełnienie szeregu przesłanek faktycznych, a nie sama rejestracja, czy późniejsze zawieszenie takiej działalności w rejestrze CEIDG - mówi.
Według niego analiza przesłanek do opłacania składek w trakcie trwania okresu zawieszenia w prowadzeniu działalności - powinna sprowadzać się do konkluzji tego czy działalność jest faktycznie wykonywana, a istnienie samego wpisu rejestracyjnego nie powinno przesądzać o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej. Wpis rejestracyjny prowadzi jednak do domniemania prawnego, według którego osoba wpisana do ewidencji, a która nie zgłosiła zawiadomienia o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej – traktowana jest jako osoba prowadząca działalność gospodarczą (co obliguje do obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne w tym czasie). Należy pamiętać, jednak, że domniemanie takie można kwestionować, poprzez wykazanie faktów i dowodów na rzeczywiste niewykonywanie działalności gospodarczej w tym czasie.
Więcej w Legal Alercie>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.