Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego

Podatnik prowadzi system sprzedaży biletów wymagający nabicia na kasę fiskalną każdego biletu. Na podstawie paragonów są wystawiane faktury VAT do paragonów. Sprzedaż jest ewidencjonowana w rejestrze VAT przy pomocy raportu kasowego, a faktury do których są wystawione paragony nie są ujmowane w rejestrze VAT.
 
Czy od 2017 r. będzie obowiązek ujmowania w rejestrze VAT faktur wystawionych do paragonów, w przypadku których nabywcą będzie firma?
 
Czy od stycznia 2017 r. podatnik będzie zobowiązany do bardziej szczegółowego prowadzenia rejestru sprzedaży VAT, ewidencjonując przy pomocy wpisów jednostkowych każdą transakcję gospodarczą?
 
Czy tak jak do tej pory w ewidencji sprzedaży VAT mogą znajdować się wpisy zbiorowe dokonane na podstawie zestawień, które zawierają takie dane jak: nr faktury, data wystawienia, nazwę i adres kontrahenta, NIP kontrahenta, kwotę netto, VAT i brutto transakcji?
 
Odpowiedź
Zdaniem organów podatkowych od 1.01.2017 r. konieczne jest wykazywanie w ewidencji VAT faktur dokumentujących transakcje na rzecz przedsiębiorców udokumentowane również paragonem. Z zastrzeżeniem tej kwestii, dokonana z dniem 1.01.2017 r. zmiana przepisów VAT nie oznacza według mnie konieczności dokonania zmiany sposobu prowadzenia ewidencji VAT przez podatnika, o którym mowa.
 
Uzsadnienie
Zdarza się, że ta sama sprzedaż zostaje przez podatników udokumentowana jednocześnie paragonem i fakturą. W przypadkach takich, co do zasady, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż (zob. art. 106h ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u.). W stanie prawnym obowiązującym do końca 2016 r. w przypadkach takich faktury nie musiały być odrębnie wykazywane w ewidencji VAT podatników.
 
Jednakże z obowiązującego od 1.01.2017 r. brzmienia art. 109 ust. 3 u.p.t.u. wynika, że ewidencja VAT powinna zawierać dane niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej, którymi są w szczególności:
 
1) dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania,
2) dane niezbędne do określenia wysokości kwoty podatku należnego oraz korekt podatku należnego,
3) dane niezbędne do określenia kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego oraz korekt podatku naliczonego,
4) dane niezbędne do określenia kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu,
5) inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Nowością jest ostatni punkt, tj. wymóg wskazywania w ewidencji VAT innych danych służących identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numeru, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Do końca 2016 r. wskazywanie takich danych w ewidencji VAT nie było, co do zasady, konieczne.
 
Ze względu na tę zmianę organy podatkowe uważają, że od 1 stycznia 2017 r. w ewidencji VAT powinny być wykazywane również faktury dokumentujące transakcje na rzecz przedsiębiorców udokumentowane również paragonem. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21.11.2016 r. (1462-IPPP2.4512.748.2016.1.RR), w której czytamy, że "Wnioskodawca nie będzie mógł (jak dotychczas) sprzedaży na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ujmować w rejestrze sprzedaży VAT pod pozycją stanowiącą obrót wynikający z miesięcznego raportu fiskalnego sprzedaży dla wszystkich klientów (zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i podmiotów prowadzących działalność gospodarczą), ponieważ każdemu podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą przypisany jest inny numer identyfikatora podatkowego. Zatem w rejestrze sprzedaży fakturę VAT dokumentującą sprzedaż paliwa na rzecz konkretnego kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą Spółka powinna ująć w odrębnej pozycji, zawierającej wszystkie elementy wskazane w art. 109 ust. 3 u.p.t.u.".
 
Inaczej ma się rzecz w przypadku faktur wystawianych osobom prywatnym, kiedy to numer VAT (czyli NIP) kontrahenta na fakturach nie jest, co do zasady, wskazywany. Powoduje to, że w przypadkach takich nadal nie jest konieczne odrębne wykazywanie w ewidencji VAT faktur wystawionych do sprzedaży udokumentowanej paragonem. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem może być cytowana powyżej interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21.11.2016 r. (1462-IPPP2.4512.748.2016.1.RR). Czytamy w niej, że "Strona nie ma i nie będzie miała (od 1.01.2017 r.) obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych udokumentowanej fakturami VAT (z podpiętymi paragonami) w innych niż kasa rejestrująca ewidencjach VAT".
 
Jednocześnie uważam, że wskazana zmiana nie wyłączy dopuszczalności dokonywania w ewidencji VAT wpisów zbiorowych na podstawie załączanych do niej zestawień faktur (tak jak było to dopuszczalne do końca 2016 r. – zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 24.06.2015 r., IPPP3/4512-430/15-2/JF), o ile zestawienia te zawierać będą dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. W przypadku podatnika, o którym mowa, warunek ten wydaje się być spełniony, dlatego też uważam, że w jego przypadku nadanie nowego brzmienia art. 109 ust. 3 u.p.t.u. nie spowodowało konieczności zmiany sposobu prowadzenia ewidencji VAT (z zastrzeżeniem wskazanej zmiany dotyczącej faktur dokumentujących transakcje na rzecz przedsiębiorców udokumentowane również paragonem).