Bogdan A. (dane zmienione) właściciel lokalu i członek spółdzielni mieszkaniowej wniósł pozew o unieważnienie uchwały rady nadzorczej w sprawie regulaminu remontowego na prace termomodernizacyjne. Wyjaśnił, że na mocy poprzednich uchwał koszty przeprowadzenia termoizolacji budynków zostały już rozliczone. Zaskarżoną uchwałą spółdzielnia próbuje zaś ponownie obciążyć członków poniesionymi kosztami. Spółdzielnia wniosła o oddalenie powództwa. Podkreśliła, że powód nie ma interesu prawnego w żądaniu stwierdzenia nieważności uchwały, bo nie będzie ona stanowić podstawy do nałożenia na niego nowych zobowiązań. Koszty termoizolacji przypadające na jego budynek zostały już bowiem rozliczone. W ich wyniku powód otrzyma nadpłatę.

Liczy się interes prawny

Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo. 
Zauważył, że kwestia zaskarżania uchwał rady nadzorczej - za wyjątkiem tej o wykreśleniu członka ze spółdzielni - pozostaje nieuregulowana. Powód żądając zatem stwierdzenia nieważności  uchwały powinien wykazać interes prawny w rozumieniu art. 189kodeksu postępowania cywilnego. Zdaniem sądu, fakt, że spółdzielnia zakończyła już prace termomodernizacyjne w budynku Bogdana A., a następnie rozliczyła poniesione koszty, powodował, że powód takiego interesu nie miał. SO dodał jednak, że jeżeli według nowego regulaminu na lokal powoda przypadłaby mniejsza kwota do zapłaty, to o tę różnicę będzie mógł wytoczyć powództwo. Wówczas sąd ustali także ważność uchwały, która wprowadziła regulamin w życie. Pominął zatem w całości ocenę twierdzeń powoda o sprzeczności uchwały z przepisami prawa. 

Niepewność daje prawo do zaskarżenia

Sprawa trafiła do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który jednak uchylił wyrok. Jego zdaniem Sąd Okręgowy nietrafnie uznał, iż powodowi nie przysługiwał interes prawny, w żądaniu ustalenia nieważności skarżonej uchwały. SA przypomniał, że interes prawny występuje wówczas, gdy istnieje niepewność prawa lub stosunku prawnego zarówno z przyczyn faktycznych, jak i prawnych, którą jest w stanie usunąć wyrok sądu. Uprawomocnienie się tego wyroku, definitywnie ma zakończyć istniejący spór lub prewencyjnie zapobiec powstaniu takiego sporu w przyszłości. Wskazał, że członkowie spółdzielni mają prawo dochodzenia na drodze sądowej ich praw - w związku z wydanymi przez organy spółdzielni uchwałami (art. 32 § 1-3 ustawy Prawo spółdzielcze*). Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego wyjaśnił, że chodzić może zatem także o ustalenie nieważności (art. 58 kodeksu cywilnego i art. 189 k.p.c.) albo nieistnienia (art. 189 k.p.c.) uchwały zarządu albo rady nadzorczej spółdzielni. Jeżeli zatem członek spółdzielni nie godzi się z treścią podjętych uchwały, z jego praw członkowskich wynika uprawnienie do ich podważania.

Członkostwo daje prawo

Skoro zatem powód jest członkiem pozwanej spółdzielni, to z samego faktu członkostwa należało wywieść jego interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie nieważności uchwały. Prawo to przysługiwało  zatem niezależnie od ewentualnego roszczenia o zwrot nadpłaconej sumy pieniężnej, na podstawie nowego regulaminu. Sąd podkreślił jednocześnie, że interes prawny w sprawie nie decyduje oczywiście o zasadności powództwa, a jedynie stanowi wstępny warunek to przeprowadzenia przez sąd badania legalności zaskarżonej uchwały. Z uwagi zatem na nie rozpoznanie istoty sprawy, Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Wyrok SA w Warszawie z  24 kwietnia 2018 r., sygn. V ACa 1216/17. 
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.