Co dyrektor poradni psychologiczno-pedagogicznej może zrobić w sytuacji kiedy rodzic nie zgadza się na przeprowadzenie dzieciom badań psychologicznych?

Rodzic złożył do niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej dwa wnioski o wydanie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju. Nie dołączył żadnej dokumentacji. Zaproponowano mu bezpłatne badania psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne, wspólnie ustalono termin badań. W dzień badań telefonicznie poinformował, że nie życzy sobie żadnych badań w szczególności psychologicznych i odwołał spotkanie.

Starsze dziecko podjęło już naukę w szkole. Dzieci miały już zajęcia z logopedą i pedagogiem, podczas których zasugerowano, że dla młodszego dziecka prawdopodobnie zachodzi potrzeba wczesnego wspomagania rozwoju, dla starszego zaś zajęcia z psychologiem i pedagogiem. Dzieci z uwagi na wadę wzroku pozostają pod opieką specjalistycznej poradni i biorą udział w zajęciach finansowanych przez NFZ.

Pytanie:
Jak w takiej sytuacji powinna się zachować poradnia psychologiczno-pedagogiczna?
Czy dla młodszego dziecka należy wydać opinię o braku potrzeby objęcia dziecka wczesnym wspomaganiem rozwoju?

Odpowiedź:
Publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym publiczne poradnie specjalistyczne, udzielają dzieciom, od momentu urodzenia, i młodzieży pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu, udzielają rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej związanej z wychowywaniem i kształceniem dzieci i młodzieży, a także wspomagają przedszkola, szkoły i placówki w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Publiczne poradnia mają określony tryb na wydawanie opinii dziecku. Tryb ten wynika z zapisów rozporządzenia z dnia 13 lutego 2013 r. w sprawie zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych – dalej r.p.p.p.
Zapisy r.p.p.p. wskazują na gremium osób uprawnionych do złożenia wniosku o wydanie opinii, w tym o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka przez poradnię. Wniosek może być złożony przez rodzica dziecka albo pełnoletniego ucznia, którego dotyczy opinia i musi zawierać uzasadnienie. Zgodnie z § 5 ust. 1 r.p.p.p. z 2013 r. wskazany termin będzie wynosił 30 dni od dnia złożenia wniosku, a w przypadkach szczególnie uzasadnionych – 60 dni. W przypadku konieczności przedstawienia przez rodzica dziecka albo pełnoletniego ucznia zaświadczenia lekarskiego – opinia będzie musiała być wydana w ciągu 7 dni od dnia przedstawienia zaświadczenia.
Ponadto poradnia będzie mogła zwrócić się do dyrektora odpowiednio przedszkola, szkoły lub placówki, do której dziecko albo pełnoletni uczeń uczęszcza (jednocześnie informując o tym osobę składającą wniosek), o wydanie opinii nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, o problemach dydaktycznych i wychowawczych dziecka albo pełnoletniego ucznia. R.p.p.p. określa także terminy, w których poradnia będzie zobowiązana wydać opinię. Zgodnie z § 5 ust. 1 r.p.p.p. termin na wydanie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania wynosi 30 dni od dnia złożenia wniosku, a w przypadkach szczególnie uzasadnionych – 60 dni. W przypadku konieczności przedstawienia przez rodzica dziecka albo pełnoletniego ucznia zaświadczenia lekarskiego – opinia musi być wydana w ciągu 7 dni od dnia przedstawienia zaświadczenia.
Poza tym poradnia może zwrócić się do dyrektora odpowiednio przedszkola, szkoły/placówki, do której dziecko albo pełnoletni uczeń uczęszcza (jednocześnie informując o tym osobę składającą wniosek), o wydanie opinii nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych lub specjalistów, o problemach dydaktycznych i wychowawczych dziecka albo pełnoletniego ucznia.
Stąd, jeśli omawiana w pytaniu niepubliczna poradnia psychologiczno-pedagogiczna działa w myśl zapisów r.p.p.p., które obliguje do stosowania swoich zapisów tylko poradnie publiczne, to powinna postąpić zgodnie z zawartymi i przytoczonymi powyżej przepisami. W przypadku poradni niepublicznych sprawy organizacyjne i proceduralne określa statut placówki. Opinia powinna być wydana w oparciu o wiarygodną diagnozę, która z kolei poparta powinna być badaniami psychologiczno-pedagogicznymi i specjalistycznymi. Jeśli dziecko nie uczestniczyło w diagnozie, która stanowi priorytetowe źródło danych nt. zasadności wydania opinii. Wówczas należałoby wezwać rodzica do uzupełnienia badań/zaświadczeń oraz poinformować o planowanym terminie przeprowadzenia diagnozy dziecka w celu określenia indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych czy indywidualnych możliwości psychofizycznych dziecka, oraz by wyjaśnić mechanizmy ich funkcjonowania w odniesieniu do zgłaszanego problemu ze wskazaniem sposobu rozwiązania tego problemu. I dopiero, jeśli w wydłużonym terminie (czyli 60 dni dla uzasadnionych przypadków), z uwagi na niezgłoszenie się dziecka na badanie, nie nastąpi taka możliwość, to należałoby poinformować rodzica o braku możliwości wydania takiej opinii z formalnych przyczyn (dziecko nie zostało zbadane i rodzic nie dostarczył wymaganych dokumentów). Dla celów dowodowych należałoby w tym zakresie prowadzić korespondencję papierową (za potwierdzeniem odbioru) lub jeśli nie ma już takiej możliwości, to należy sporządzić notatkę służbową na wskazany temat, gdzie ujęte zostaną wypełnione przez poradnię mechanizmy wypełnienia wniosku rodzica.