(2020/C 236/02)(Dz.U.UE C z dnia 17 lipca 2020 r.)
Pismem z dnia 17 lutego 2020 r., zamieszczonym w autentycznej wersji językowej na stronach następujących po niniejszym streszczeniu, Komisja powiadomiła Hiszpanię o swojej decyzji w sprawie rozszerzenia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.
Zainteresowane strony mogą zgłaszać uwagi na temat środków, w odniesieniu do których Komisja wszczyna postępowanie, w terminie jednego miesiąca od daty publikacji niniejszego streszczenia i towarzyszącego mu pisma na następujący adres lub numer faksu:
European Commission,
Directorate-General Competition
State Aid Greffe
1049 Bruxelles/Brussel
BELGIQUE/BELGIË
Faks + 32 22961242
Stateaidgreffe@ec.europa.eu
Otrzymane uwagi zostaną przekazane Hiszpanii. Zainteresowane strony zgłaszające uwagi mogą wystąpić z odpowiednio uzasadnionym pisemnym wnioskiem o objęcie ich tożsamości klauzulą poufności.
Pocztą elektroniczną z dnia 18 listopada 2011 r. Komisja otrzymała skargę zarzucającą Hiszpanii przyznanie niezgodnej z prawem pomocy państwa na rzecz linii lotniczej Ryanair w porcie lotniczym Girona-Costa Brava (zwanym dalej "portem lotniczym Girona") oraz w porcie lotniczym Reus. Pismem z dnia 23 maja 2012 r. Komisja otrzymała drugą formalną skargę pochodzącą od linii lotniczej korzystającej z lotniska w Barcelonie. Skarga ta dotyczyła również domniemanej niezgodnej z prawem pomocy państwa udzielonej przez Hiszpanię na rzecz Ryanair w portach lotniczych Girona i Reus w formie umów promocyjnych i marketingowych.
W toku dochodzenia Komisja stwierdziła, że kilka lokalnych spółek specjalnego przeznaczenia (spółek finansowanych ze środków publicznych oraz spółek publicznych) nabyło usługi marketingowe od przedsiębiorstw lotniczych działających w portach lotniczych Girona i Reus (np. Ryanair, Jet2, Transavia, TUI i Wizzair). Wsparcie marketingowe obejmowało takie elementy, jak reklama na stronach internetowych linii lotniczych, reklama na korzystających z lokalnych lotnisk samolotach, a także wykorzystanie list mailingowych linii lotniczych. Ponadto umowy te były uzależnione od tego, czy linie lotnicze obsługują określoną liczbę lotów lub czy określona liczba statków powietrznych ma swoją bazę w porcie lotniczym Girona lub Reus, czy też przynajmniej od utrzymania pewnego poziomu ruchu lotniczego, co zapobiegało uruchomieniu klauzul dotyczących rozwiązania umowy. Komisja stwierdziła wstępnie, że zakup usług marketingowych stanowił niezgodną z prawem pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstw lotniczych i portów lotniczych. Formalne postępowanie wyjaśniające wszczęto w dniu 16 października 2013 r.
Po wszczęciu postępowania Hiszpania potwierdziła istnienie dodatkowych, nieznanych dotychczas Komisji umów marketingowych. Umowy te dotyczyły portu lotniczego Girona (AMS/Ryanair, Jet2, TUI i Pobeda Airlines) oraz portu lotniczego Reus (AMS/Ryanair, Jet2 i TUI). W związku z tym, aby dokonać dokładnej analizy tej sprawy, konieczne jest rozszerzenie zakresu dochodzenia i uwzględnienie tych dodatkowych umów. Nie zmienia to jednak wstępnej oceny Komisji dotyczącej potencjalnego występowania niezgodnej z prawem pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw lotniczych.
OCENA ŚRODKA
Istnienie pomocy
Komisja stwierdza na obecnym etapie postępowania, że pomoc marketingowa wydaje się być finansowana ze środków państwowych i w związku z tym może być przypisana państwu hiszpańskiemu.
Władze hiszpańskie twierdzą, że umowy marketingowe zawarto na warunkach komercyjnych oraz że ani linie lotnicze korzystające z portów lotniczych Girona i Reus, ani same te porty lotnicze nie korzystały z pomocy państwa. Według władz hiszpańskich głównym celem przedmiotowych umów było zwiększenie gospodarczego i turystycznego rozwoju Katalonii poprzez świadczenie usług marketingowych. W związku z tym zdaniem władz hiszpańskich nie można wywnioskować, że cele lub skutki tych porozumień lub powiązane z nimi względy ekonomiczne są inne niż turystyczna promocja Katalonii.
W odniesieniu do oceny korzyści ekonomicznej dla przedsiębiorstw lotniczych Komisja przeprowadziła najpierw dwie alternatywne analizy wstępne. Po pierwszej analizie podmioty publiczne, które podpisały umowy, i podmiot zarządzający portem lotniczym zostały uznane za jeden podmiot, a po drugiej - za dwa niezależne podmioty. Na podstawie dotychczasowego dochodzenia Komisja przyjmuje wstępnie, że podmiotów publicznych i operatora portów lotniczych nie można uznać za jeden podmiot oraz że w związku z tym umowy marketingowe należy oceniać oddzielnie od umów o świadczenie usług portu lotniczego. Ze wstępnej oceny Komisji wynika, że wspomniane podmioty publiczne nabywały usługi marketingowe, aby dotować obecność przedsiębiorstw lotniczych w portach lotniczych Reus i Girona, i w związku z tym umowy te przyniosły liniom lotniczym nienależną korzyść. Na obecnym etapie Komisja uważa, że umowy marketingowe przyniosły korzyść ekonomiczną niektórym przedsiębiorstwom lotniczym, obniżając koszty, jakie normalnie musieliby ponieść, aby latać z i do Girony i Reus.
W odniesieniu do oceny korzyści gospodarczej dla operatora obu portów lotniczych Komisja wstępnie stwierdza, że umowy marketingowe podpisane z przedsiębiorstwami lotniczymi nie obejmują pomocy na rzecz operatora portu lotniczego. Mimo że operator portów lotniczych nie jest stroną umów marketingowych i nie otrzymał żadnego ze środków państwowych, które zostały przeniesione na mocy tych umów, nie wyklucza to jednak możliwości, że jest on pośrednim beneficjentem przedmiotowych umów marketingowych. Niemniej jednak uzyskane do tej pory dowody sugerują, że umowy marketingowe nie były zaprojektowane w taki sposób, aby specjalnie ukierunkować ich wtórne skutki na operatora portu lotniczego. Chociaż umowy marketingowe mogą w istocie zwiększyć obroty operatora, to samo dotyczy innych podmiotów gospodarczych, w szczególności w branży turystycznej.
Komisja zwraca się do Hiszpanii i zainteresowanych stron o przedstawienie dalszych informacji dotyczących: (i) powodów, dla których władze publiczne wybrały wyżej wymienione linie lotnicze do podpisania umów marketingowych, (ii) oceny wpływu tych umów na promocję turystyki, (iii) powodów, dla których umowy marketingowe zawierają zobowiązania do obsługi trasy do i z portów lotniczych oraz (iv) tego, czy władze publiczne przeprowadziły przy podpisywaniu umów marketingowych analizę kosztów.
Komisja stwierdza, że wsparcia marketingowego będącego przedmiotem oceny udzielono pod pewnymi dwustronnymi warunkami wyłącznie liniom lotniczym, które podpisały umowy marketingowe, a także że dotyczy ono konkretnych portów lotniczych. Środki te wydają się zatem selektywne w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
Korzyści gospodarcze, jakie otrzymują przedsiębiorstwa lotnicze korzystające z portów lotniczych Girona i Reus, wzmacniają ich pozycję w stosunku do ich konkurentów na europejskim rynku usług wewnątrzunijnego pasażerskiego transportu lotniczego. W związku z tym publiczne środki finansowe, które stanowią przedmiot oceny, zakłócają konkurencję lub grożą jej zakłóceniem. Oprócz tego wpływają na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym
W związku z tym umowy, które zostały wprowadzone w życie bez wcześniejszego powiadomienia Komisji, wydają się stanowić pomoc państwa niezgodną z prawem w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE. Hiszpania jak dotąd nie wskazała żadnych przepisów, na podstawie których środki te mogłyby zostać uznane za zgodne z rynkiem wewnętrznym w przypadku, gdyby stanowiły pomoc państwa. Na obecnym etapie Komisja uważa, że jedyną możliwą podstawą zgodności tych środków z rynkiem wewnętrznym byłby art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, interpretowany zgodnie z wytycznymi Komisji w sprawie pomocy państwa na rzecz portów lotniczych i przedsiębiorstw lotniczych w przypadkach pomocy na rozpoczęcie działalności dla przedsiębiorstw lotniczych 1 . Na obecnym etapie wydaje się jednak, że przedmiotowe środki nie są w pełni zgodne z tymi przepisami. W związku z tym Komisja ma wątpliwości, czy mogą one zostać uznane za zgodne z rynkiem wewnętrznym.
Komisja zwraca się do władz hiszpańskich i do zainteresowanych stron o przedstawienie wszystkich niezbędnych informacji, które pozwolą jej ocenić, czy przedmiotowe środki można uznać za zgodne z TFUE. Komisja pragnie przypomnieć Hiszpanii, że art. 108 ust. 3 TFUE ma skutek zawieszający, a także pragnie zwrócić uwagę na art. 16 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 2 , który stanowi, że wszelka pomoc niezgodna z prawem może podlegać odzyskaniu od beneficjenta.
TEKST PISMA
Por la presente, la Comisión comunica a España que, tras haber examinado la información facilitada por sus autoridades en relación con las medidas arriba indicadas, ha tomado la decisión de ampliar el procedimiento de investigación formal
previsto en el artículo 108, apartado 2, del Tratado de Funcionamiento de la Unión Europea («TFUE»).
1 Komunikat Komisji - Wytyczne dotyczące pomocy państwa na rzecz portów lotniczych i przedsiębiorstw lotniczych (Dz.U. C 99 z 4.4.2014, s. 3).
2 Rozporządzenie Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.U. L 248 z 24.9.2015, s. 9).
3 DO C 120 de 23.4.2014, p. 24.
4 AMS es una filial al 100 % de Ryanair. En la presente decisión, se hará referencia a AMS como compañía aérea.
5 GMS son las siglas de Gestió de Marqueting i Serveis de les Comarques Gironines; AGI, de Associació per a la Promoció i el Desenvolupament de les Comarques Gironines; y APC, de Aeroports Públics de Catalunya.
6 Directiva 2006/111/CE de la Comisión, de 16 de noviembre de 2006, relativa a la transparencia de las relaciones financieras entre los Estados miembros y las empresas públicas, así como a la transparencia financiera de determinadas empresas (DO L 318 de 17.11.2006, p. 17). El artículo 2, letra b), de dicha Directiva define como empresa pública a «cualquier empresa en la que los poderes públicos puedan ejercer, directa o indirectamente, una influencia dominante en razón de la propiedad, de la participación financiera o de las normas que la rigen».
10 Véase la Decisión de la Comisión, de 23 de julio de 2014, relativa a la ayuda estatal SA.33961 (2012/C) (ex 2012/NN), aeropuerto de Nimes (DO L 113 de 27.4.2016, p. 32), puntos 314 y 315.
11 Gobierno de Cataluña, Diputación de Tarragona, Ayuntamiento de Reus, Cámara de Comercio de Reus, Cámara de Comercio de Tarragona, GiCL, GMS, AGI y APC.
12 Respecto de la aplicabilidad general de la POPEM, véanse la sentencia del Tribunal de Justicia de 19 de diciembre de 2019, Arriva Italia y otros, C-385/18, EU:C:2019:647, apartado 48, y la sentencia del Tribunal de Justicia de 5 de junio de 2012, Comisión contra EDF, C-124/10 P, EU:C:2012:318, apartados 82 y 84.
13 Véanse la sentencia del Tribunal de Justicia de 24 de julio de 2003, Altmark Trans y Regierungspräsidium Magdeburg, C-280/00, U:C:2003:415, apartado 87, y la sentencia del Tribunal de Justicia de 8 de mayo de 2013, Libert y otros, C-197/11 y C-203/11, EU:C:2013:288, apartado 84.
14 Véanse los puntos 115 y 116 de la Comunicación de la Comisión relativa al concepto de ayuda estatal conforme a lo dispuesto en el artículo 107, apartado 1, del Tratado de Funcionamiento de la Unión Europea, 2016/C 262/01 (DO C 262 de 19.7.2016, p. 1).
15 Véase el asunto C-364/90, Italia contra Comisión EU:C:1993:157, apartado 20.
