Pytanie
 
W podmiocie leczniczym pielęgniarki pracują w systemie równoważnym.
Czy można w takim przypadku wydłużyć okres rozliczeniowy do 12 miesięcy?
Czy czas pracy pielęgniarki może wyglądać w taki sposób, że rozkład pracy pielęgniarki to 12 godzin w poniedziałek, środę i piątek?
Pielęgniarka pracuje w terenie i jej czas pracy może skrócić się lub wydłużyć się z powodu większej liczby zabiegów.
Czy może pracować w poniedziałek 11 godzin, w środę 11 godzin a w piątek 14 godzin?
Czy w takiej sytuacji wystąpią nadgodziny?
Dodam, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć, o której godzinie pielęgniarka skończy zabiegi.
Czy w ogóle może ona posiadać ruchomy czas pracy?
Jeśli okaże się, że praca pielęgniarki w piątek to 2 godziny nadgodzin, to czy może ona przyjść do pracy w niedzielę na 2 godziny (pozostałe z poniedziałku i środy)?
Czy system równoważny to tylko 12 godzin, czy może on np. trwać po 10 godzin?
 
Odpowiedź
 
Pracownikom podmiotów leczniczych nie można wydłużać do 12 miesięcy okresów rozliczeniowych oraz wprowadzać ruchomego czasu pracy.
 
Uzasadnienie
 
Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Państwowej Inspekcji Pracy do pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych nie będą miały zastosowania znowelizowane przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., dotyczące czasu pracy, w tym w szczególności art. 1401 k.p. (dotyczący ruchomego czasu pracy) i art. 129 § 2 k.p. (dotyczący możliwości wydłużenia do 12 miesięcy okresów rozliczeniowych czasu pracy).

PIP stoi na stanowisku, że ustawa z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 217 z późn. zm.) - dalej u.dz.l. w dziale III reguluje czas pracy pracowników podmiotów leczniczych, określając obowiązujące ich normy czasu pracy, warunki stosowania rozkładów czasu pracy, w których dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę, długość okresu rozliczeniowego oraz zasady tworzenia harmonogramów pracy. Regulacja ta ma zatem, zdaniem Inspekcji, charakter wyczerpujący, a co za tym idzie brak jest podstaw dla stosowania przepisów art. 129 § 2 i 1401 k.p.

W ramach równoważnego czasu pracy istnieje możliwość elastycznego kształtowania wymiaru czasu pracy pracownika w poszczególnych dniach. Zgodnie z art. 94 ust. 1 u.dz.l., jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, w stosunku do pracowników mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę, z zastrzeżeniem art. 93 ust. 3 i 4 u.dz.l. Choć art. 94 u.dz.l. nie posługuje się pojęciem równoważnego systemu czasu pracy, poprzez możliwość wprowadzenia rozkładów czasu pracy przewidujących przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy pracowników do 12 godzin, system ten w rzeczywistości wprowadza.

Zastosowanie równoważnego systemu czasu pracy, na podstawie art. 94 u.dz.l. możliwe jest względem prawie wszystkich zatrudnionych w podmiocie leczniczym pracowników. Przepis ten nie uzależnia możliwości stosowania równoważnego systemu czasu pracy od przynależności pracownika do określonej grupy (np. pracowników medycznych, obsługi, gospodarczych). Jedynie względem pracownic w ciąży oraz pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4, bez ich zgody, zatrudnionych w ramach równoważnego systemu czasu pracy, niedopuszczalne jest wydłużenie obowiązującego ich wymiaru czasu pracy ponad 8 godzin na dobę.

Istota równoważnego systemu czasu pracy polega przede wszystkim na tym, że można wydłużyć dobowy wymiar czasu pracy pracowników nawet do 12 godzin, pod warunkiem zrekompensowania tego wydłużenia odpowiednim skróceniem wymiaru czasu pracy w inne dni lub pozostawieniem dodatkowych dni harmonogramowo wolnych. Pracodawca może więc swobodnie polecać pracownikom pracę w poszczególnych dobach w różnym wymiarze czasu pracy (np. po 10, 11 lub 12 godz.), byleby pracownicy nie przekroczyli maksymalnie 12 godzin na dobę, przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy (tj. 37 godz. i 55 min.) oraz obowiązującego ich w danym okresie rozliczeniowym wymiaru czasu pracy.

Przykładowo zatem czas pracy pielęgniarki może wyglądać w taki sposób, że pracować ona będzie po 12 godzin w poniedziałki, środy i piątki. W takim przypadku w tygodniu wypracowuje przeciętnie 36 godzin. W konsekwencji jednak taki rozkład czasu pracy pielęgniarki może spowodować niewypracowanie obowiązującego ją wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Pracodawca pamiętać musi, aby okoliczność ta nie niosła za sobą negatywnych konsekwencji dla pracownicy (gdyż to nie ona odpowiada za organizację pracy).

Pracodawca może ponadto polecać pielęgniarce pracę w różnym dobowym wymiarze czasu pracy (od 1 godziny do 12 godzin na dobę). Nie może jednak planować pracy przez więcej niż 12 godzin w danym dniu. Każda zaplanowana godzina pracy wykraczająca poza ten wymiar stanowić bowiem będzie pracę nadliczoną, którą pracodawca zobowiązany będzie zrekompensować.

W przypadku powstania pracy nadliczbowej pracodawca ma możliwość jej rekompensaty w postaci czasu wolnego od pracy. Pamiętać jednak musi, że gdy z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego w zamian za pracę nadliczbową wystąpi pracownik za np. 2 godziny dodatkowej pracy otrzyma 2 godziny czasu wolnego. Jeżeli jednak to pracodawca zdecyduje o udzieleniu pracownikowi czasu wolnego w zamian za pracę nadliczbową za 2 godziny pracy nadliczbowej pracownik otrzyma 3 godziny czasu wolnego. W tym bowiem przypadku zgodnie z art. 1512 k.p., wymiar udzielanego pracownikowi czasu wolnego jest o połowę wyższy niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.
Czas wolny może zostać pracownikowi udzielony w dniu jego pracy skracając tym samym dobowy wymiar czasu pracy pracownika w danym dniu.

Planując czas pracy pielęgniarki pracodawca pamiętać również musi, aby średnio w tygodniu korzystała ona z 2 dni wolnych o pracy – z dnia wolnego wynikającego z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy oraz z niedzieli lub dnia wolnego udzielonego w zamian z świadczoną pracę w niedzielę.
 
 
Pytanie pochodzi z serwisu Prawo i zdrowia