1. Przedłużona ważność orzeczeń o niepełnosprawności – wchodzi w życie 30 grudnia 2023 r.
Orzeczenia o niepełnosprawności, których ważność upłynęła po 5 sierpnia 2023 r., a także orzeczenia których ważność przedłużono podczas epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego, zachowają ważność do 30 września 2024 r., jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowe orzeczenie o niepełnosprawności albo nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, stanie się ostateczne. Do tego terminu ważne także będą karty parkingowe. Przedłuża się także z automatu (na czas trwania ważności orzeczenia) wypłatę świadczeń rodzinnych (np. świadczenia pielęgnacyjnego), świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zasiłków dla opiekunów, albo świadczeń lub dodatków na pokrycie kosztów utrzymania dziecka lub osoby pełnoletniej w rodzinnej pieczy zastępczej.
Czytaj także:
Ważność orzeczeń o niepełnosprawności przedłużona do 30 września 2024 r. - Sejm uchwalił ustawę
Podstawa prawna: Ustawa z 19 grudnia 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności.
2. Świadczenie wspierające – od 1 stycznia
Od 1 stycznia 2024 r. dorosłe osoby z niepełnosprawnością, które w dużym stopniu są zależne od wsparcia innych, mogą wnioskować o świadczenie wspierające. To nowy rodzaj świadczenia, które skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Ma ono częściowo pokryć wydatki wynikające z jej szczególnych potrzeb. W zależności od ilości potrzebnego wsparcia, zróżnicowana będzie kwota świadczenia powiązana z kwotą renty socjalnej. Jednak nie zastąpi ono renty socjalnej, tylko będzie wypłacane uprawnionym równolegle z nią. Kto i jak może starać się o świadczenie wspierające od 1 stycznia 2024 r. wyjaśniamy w naszych artykułach.
Aby otrzymać świadczenie wspierające, wcześniej należy złożyć wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia według określonej w rozporządzeniu skali.
Czytaj także:
Świadczenie wspierające – od czego zacząć
Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia – jak ją otrzymać
Podstawa prawna: Ustawa z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 23 listopada 2023 r. w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia.
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 11 grudnia 2023 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia oraz wzoru kwestionariusza samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem.
3. Świadczenie pielęgnacyjne na nowych i starych zasadach – od 1 stycznia
Od nowego roku opiekun pobierający świadczenie pielęgnacyjne, lub który nabył do niego prawo do końca 2023 r., będzie mógł zdecydować, które zasady wybierze. Będzie mógł pobierać świadczenie pielęgnacyjne na starych zasadach. To oznacza, że nie będzie mógł dalej dorabiać do świadczenia, a osoba przez niego wspierana nie otrzyma świadczenia wspierającego. Dla tych osób nic się nie zmieni. Może też zdecydować, że przechodzi na nowe zasady, czyli będzie mógł pracować bez ograniczeń, pobierając świadczenie pielęgnacyjne, ale będzie ono przysługiwało tylko do ukończenia 18 lat przez dziecko. Potem będzie ono mogło starać się o świadczenie wspierające, a świadczenie pielęgnacyjne wygaśnie.
O szczegółach piszemy tutaj:
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych i starych zasadach
Świadczenie pielęgnacyjne na „nowych” zasadach od nowego roku będzie przysługiwało na każde uprawnione dziecko w rodzinie, a nie jak dotąd tylko na jedno. Także od 1 stycznia będzie obowiązywał przepis, który mówi o tym, że w razie śmierci osoby wspieranej opiekun zachowuje prawdo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zmarła osoba wspierana.
Podstawa prawna: Ustawa z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.
4. Rolnik otrzyma „nowe” świadczenie pielęgnacyjne, nie rezygnując z gospodarstwa – od 1 stycznia
Od nowego roku rolnik pobierający świadczenie pielęgnacyjne „na nowych zasadach” nie będzie musiał rezygnować z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Dotyczy to także jego małżonka i domowników. Dotąd, aby opiekować się np. niepełnosprawnym dzieckiem w stopniu znacznym, musiał przestać prowadzić gospodarstwo, aby pobierać świadczenie pielęgnacyjne.
Czytaj także:
Rolnik otrzyma „nowe” świadczenie pielęgnacyjne, nie rezygnując z gospodarstwa
Podstawa prawna: Ustawa z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.
5. Wyższe świadczenie pielęgnacyjne – od 1 stycznia
Świadczenie pielęgnacyjne waloryzowane jest co roku 1 stycznia. W 2024 r. wyniesie ono 2988 zł (netto) (w 2023 r. wynosiło 2458 zł).
Czytaj także: Wyższe świadczenie pielęgnacyjne w nowym roku
Podstawa prawna: Obwieszczenie ministra rodziny i polityki społecznej z 13 listopada 2023 r. w sprawie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego w roku 2024 (poz. 1224 Monitor Polski).
6. Wyższy zasiłek stały – od 1 stycznia
Zasiłek stały z pomocy społecznej od 1 stycznia 2024 r.:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej – będzie stanowił różnicę między kwotą wynoszącą 130 proc. (było 100 proc.) jej kryterium dochodowego a jej dochodem. Kwota zasiłku nie będzie mogła być wyższa niż 1000 zł miesięcznie;
- w przypadku osoby w rodzinie – będzie stanowił różnicę między kwotą stanowiącą 130 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.
Zasiłek będzie mógł wynieść od 100 do 1 tys. zł miesięcznie. Nie zmienią się kryteria dochodowe, a jedynie sam mechanizm przyznawania zasiłku. Więcej w naszych artykułach.
Czytaj także na Prawo.pl:
Zasiłek stały będzie wyższy, ale kryterium dochodowe bez zmian
W czasie oczekiwania na nowe orzeczenie o niepełnosprawności, można pobierać zasiłek okresowy
Podstawa prawna: Ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw.
7. Zmiany w refundacji wyrobów medycznych – od 1 stycznia
Zmiany limitów refundacji m.in. cewników hydrofilowych, osprzętu do pomp insulinowych, ortez, protez i obuwia ortopedycznego oraz wyrobów dla pacjentek po operacjach mastektomii przewidują nowe przepisy od 1 stycznia.
Czytaj także na Prawo.pl: Wyroby medyczne - zmiany refundacyjne od 1 stycznia 2024 r.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.
8. Nowe zasady ustalania kuratora dla osoby z niepełnosprawnością – od 15 lutego
Przepisy precyzują powołanie kuratora dla osoby z niepełnosprawnością w kierunku podkreślenia, że to ona sama jest decydentem w swoich sprawach, a kurator ma ją jedynie wspierać z umocowania sądu. Kurator ma działać tak, by osoba niepełnosprawna mogła wyrażać swoją wolę.
Podstawa prawna: Ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw.
9. Zmiany w prowadzeniu zajęć rehabilitacyjnych w zakładach aktywności zawodowej – od 1 marca
Zmienią się zasady uczestnictwa osób z niepełnosprawnością w zajęciach rehabilitacyjnych w ZAZ. Odtąd to sama osoba z niepełnosprawnością będzie decydować, czy chce z nich korzystać oraz w jakiej formie.
Czytaj także na Prawo.pl: Zakłady aktywności zawodowej mają mieć łatwiej
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 20 listopada 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakładów aktywności zawodowej.
10. Miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnością w nowych inwestycjach – od 1 kwietnia
Od 1 kwietnia wejdą w życie przepisy, które uregulują tworzenie miejsc postojowych dla osób z niepełnosprawnością w nowo budowanych blokach. Uprzywilejowane zasady co do lokalizacji stanowisk postojowych dla samochodów osób z niepełnosprawnością spowodowały, że przy wielu nowych inwestycjach te miejsca zaczęły dominować na parkingach, zwłaszcza na osiedlach zamkniętych. Jednak często były one fikcyjne, po oddaniu inwestycji do użytku miejsca parkingowe tzw. niebieską kopertę przekształcano na zwykłe miejsce. Nowe przepisy stanowią, że maksymalnie 6 proc. stanowisk postojowych dla samochodów osobowych, z których korzystają osoby z niepełnosprawnością w stosunku do wszystkich miejsc postojowych w ramach jednej inwestycji, będzie mogło być zbliżonych do okien budynków. Miejsca muszą być odpowiednio oznakowane.
Czytaj także na Prawo.pl: Fikcyjne parkingi dla niepełnosprawnych to efekt złego prawa
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z 27 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
11. Miejsca do przewijania dorosłych osób ze szczególnymi potrzebami – od 1 kwietnia
Będzie obowiązek zapewnienia w nowych budynkach użyteczności publicznej – zależnie od rodzaju i powierzchni budynku pomieszczeń dostosowanych i przeznaczonych do przewijania dorosłych osób ze szczególnymi potrzebami. Będzie tam musiało być miejsce do leżenia. Obowiązek wykonania takiego pomieszczenia będzie dotyczył budynków:
- administracji publicznej o powierzchni użytkowej powyżej 2000 m2;
- kultury, sportu, handlu, usług lub obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym lub lotniczym o powierzchni użytkowej powyżej 10000 m2;
- stacji paliw o powierzchni użytkowej powyżej 300 m2 zlokalizowanej przy autostradzie lub drodze ekspresowej;
- opieki zdrowotnej.
Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z 27 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
12. Przyjazne place zabaw i miejsca do rekreacji dla osób ze szczególnymi potrzebami – od 1 kwietnia
Place zabaw będą musiały być dostępne również dla dzieci ze szczególnymi potrzebami usytuowane przy:
- jednym budynku mieszkalnym wielorodzinnym, w którym jest więcej niż 20 mieszkań,
- zespole budynków mieszkalnych wielorodzinnych, w którym liczba mieszkań przekracza 20, przy czym co najmniej 30% powierzchni placu zabaw dla dzieci znajduje się na terenie biologicznie czynnym.
Miejsca do rekreacji dla osób ze szczególnymi potrzebami, wyposażone w miejsca do odpoczynku, będą musiały być przy zespole budynków mieszkalnych wielorodzinnych, w którym liczba mieszkań przekracza 20, przy czym co najmniej 30% powierzchni miejsca rekreacyjnego znajduje się na terenie biologicznie czynnym.
13. Trwające prace nad aktami prawnymi
Nowy wzór karty parkingowej – lipiec
Warunkowo do 12 lipca 2024 r. karta parkingowa może być wydawana wg obecnego wzoru. W 2023 roku Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej pracowało nad nowym formatem dokumentu zgodnie z wymogami określonymi w ustawie o dokumentach publicznych. W lipcu przyszłego roku powinien pojawić się nowy wzór karty parkingowej.
Czytaj także na Prawo.pl: W przyszłym roku nowy wzór karty parkingowej dla osoby z niepełnosprawnością
Podstawa prawna: Ustawa z 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych.
E-legitymacja osoby z niepełnosprawnością w mObywatelu
W 2023 r. trwały już prace nad wdrożeniem e-legitymacji osoby z niepełnosprawnością do aplikacji mObywatel. Początkowo miało to być możliwe już w 2023 r.
Czytaj także na Prawo.pl: E-legitymacja osoby z niepełnosprawnością może jeszcze w tym roku
Podstawa prawna: ustawa z 26 maja 2023 roku o aplikacji mObywatel.
Uzdrowiska bardziej dostępne dla osób z niepełnosprawnościami – projekt otwarty
Zakład lecznictwa uzdrowiskowego będzie musiał zapewnić odpowiednią liczbę pokoi oraz łazienek dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, szczególnie poruszających się na wózkach. Trwają prace nad projektem. Przepisy miałyby wejść w życie trzy miesiące od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Czytaj także na Prawo.pl: E-legitymacja osoby z niepełnosprawnością może jeszcze w tym roku
Podstawa prawna: Projekt rozporządzenia MZ z 10 listopada w sprawie określenia wymagań, jakim powinny odpowiadać zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego (MZ 1568).
Sklepy medyczne mają rok na dostosowanie – projekt otwarty
Do końca 2024 r. firmy zaopatrujące pacjentów w wyroby medyczne na zlecenie np. sklepy medyczne będą musiały dostosować swoje siedziby do potrzeb pacjentów, szczególnie osób z niepełnosprawnością ruchu. Nowy sprzęt będą musiały też zakupić podmioty realizujące zlecenia na wyroby medyczne z zakresu protetyki słuchu oraz optyki okularowej.
Czytaj także na Prawo.pl: Sklepy medyczne będą miały rok na dostosowanie się do nowych wymogów
Podstawa prawna: Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać lokal podmiotu wykonującego czynności z zakresu zaopatrzenia w wyroby medyczne dostępne na zlecenie (MZ 1525).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
