Za jakie zaświadczenia i orzeczenia podmiot leczniczy może pobierać opłatę?

Pacjent chce, by lekarz z przychodni wydał np.: zaświadczenie dotyczące rehabilitacji ambulatoryjnej. Czy podmiot leczniczy może pobierać opłaty i w jakiej wysokości od wydanych takich zaświadczeń? Jakie są regulacje prawne w powyższym przedmiocie wyjaśnia radca prawny Monika Urbaniak.

Artykuł pochodzi z LEX Ochrona Zdrowia

Odpowiedź

Zdaniem radcy prawnego Moniki Urbaniak w zależności od rodzaju zaświadczenia lub orzeczenia lekarskiego podmiot leczniczy może, bądź nie może pobierać opłat za wydanie takiego zaświadczenia lub orzeczenia.

- Określając rodzaj zaświadczenia, uwzględniając treść art. 16 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należałoby ustalić, czy w danym konkretnym przypadku można pobrać opłatę za wydanie zaświadczenia lub orzeczenia lekarskiego – podkreśla Urbaniak.

Zdaniem radcy prawnego w myśl postanowień ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 16 u.ś.o.z.) podmiot leczniczy może wydawać świadczenia bezpłatne oraz świadczenia za odpłatnością.

Jakie dokumenty powinny być wydane za darmo

Do wydawanych przez lekarza na życzenie pacjenta orzeczeń i zaświadczeń bezpłatnych zaliczmy zaświadczenia i orzeczenia:

- w związku z dalszym leczeniem lub rehabilitacją np. zaświadczenia dla okazania lekarzom specjalistom, do których kierowany jest pacjent, zaświadczenia o stanie zdrowia wydawane w związku z uczestnictwem pacjenta w turnusach rehabilitacyjnych;

- orzekające o niezdolności do pracy, pozwalające na kontynuowanie nauki np. zaświadczenia dla szkoły o usprawiedliwieniu nieobecności dziecka w szkole z powodu choroby, zaświadczenia, że stan zdrowia pacjenta pozwala na zdawanie egzaminów do szkoły policealnej, czy pożarniczej;

- związane z uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku np. zaświadczenia, że stan zdrowia pacjenta pozwala na uczestniczenie w zawodach sportowych, zajęciach sportowych, koloniach;

- dla celów pomocy społecznej np. zaświadczenia, że pacjent znajduje się pod stałą opieką lekarską, która wymaga stosowania przewlekle leków, na które pacjent ponosi znaczne koszty;

- dla celów uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego;

- dla celów orzecznictwa o niepełnoprawności;

- dla celów ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie;

- dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.

W przypadku orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych lub ustaleniem uprawnień w ramach ubezpieczeń społecznych powinna zapłacić instytucja, która je zleciła, czyli w tym przypadku ZUS lub KRUS. Koszty badań lub zaświadczeń na zlecenia prokuratury lub sądu są pokrywane z budżetu państwa.

Zdaniem radcy prawnego wskazać również należy, iż jak stanowi przywoływany art. 16 u.ś.o.z., oznaczone w nim orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane są nieodpłatnie jedynie na rzecz świadczeniobiorców, przez których rozumieć należy osoby objęte powszechnym, obowiązkowym i dobrowolnym, ubezpieczeniem zdrowotnym, inne osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z 12.03.2004 r. o pomocy społecznej - dalej u.p.s. i co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 u.p.s. oraz osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu.

Które zaświadczenia są odpłatne

Wszystkie pozostałe zaświadczenia czy orzeczenia lekarskie wydawane na życzenie pacjenta mogą mieć charakter odpłatny. Do przykładowych zaświadczeń odpłatnych należą m.in.:

- orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych;

- zaświadczenia dla firm ubezpieczeniowych;

- zaświadczenia do Urzędu Pracy potwierdzające, że pacjent ze względu na stan zdrowia nie mógł w danym dniu stawić się w Urzędzie Pracy, aby potwierdzić swoją gotowość do podjęcia pracy;

- zaświadczenie, że dziecko znajduje się pod stała opieką lekarską w związku ze sprawą o alimenty;

- zaświadczenie lekarskie dla ZUS, KRUS na potrzeby postępowania rentowego oraz o przyznanie świadczeń z tytułu wypadków przy pracy czy chorób zawodowych, w postępowaniach o odszkodowania, np. dla PZU;

- dla potrzeb orzeczeń sądowych;

- obdukcje w celach sądowo-lekarskich;

- wpisy do pracowniczej książeczki zdrowia oraz zaświadczenia lekarskie wykorzystywane w medycynie pracy (dopuszczające pracownika do pracy na określonym stanowisku – dotyczy stanowisk pracy bez narażenia na czynniki szkodliwe, a także dla uczniów i studentów, którym do dalszej nauki niezbędna jest książeczka zdrowia lub zaświadczenie o przydatności do wykonywania zawodu);

- zaświadczenie o stanie zdrowia dla zakładów pracy lub innych instytucji w celu uzyskania świadczeń rzeczowych lub pieniężnych;

- zaświadczenia lekarskie wydawane w celu podjęcia pracy za granicą;

- zaświadczenia dla potrzeb sanitarno-epidemiologicznych;

- zaświadczenia wydawane na życzenie pacjenta w innych celach pozaleczniczych;

- zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną, wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są wydawane dla celów uzyskania dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka.